Insectenbeten en steken: wat kunt u er tegen doen?

Als u op een mooie zomermiddag gaat wandelen, picknicken of tuinieren, bestaat de kans dat u door een insect wordt gebeten of gestoken. Gelukkig zorgt de natuur ook voor tegengif, zoals bromeline en lavendel, waarmee u de jeuk en zwelling kunt bestrijden. 's Zomers, en in sommige klimaten het hele jaar door, worden mensen vaak gebeten door muggen, vliegen of teken en gestoken door mieren, bijen, wespen of horzels.

Wat zijn het?

Insectenbeten en steken kunnen erg pijnlijk zijn en behoorlijk jeuken. In de meeste gevallen hoeft er geen dokter aan te pas te komen, maar er zijn enkele uitzonderingen. Als u door een teek wordt gebeten, raadpleeg dan een dokter (vooral als er cirkelvormige rode uitslag optreedt) omdat deze insecten soms ziekten kunnen overdragen.

Wanneer u tot de minderheid behoort (ongeveer 1 op 50) van mensen die allergisch reageren op het gif van wespen of andere insecten, roep dan direct medische hulp in zodra u bent gebeten of gestoken.

Wat zijn de oorzaken?

Insectengif bevat stoffen die op de plaats van de beet of steek jeuk, branderigheid en zwelling veroorzaken. Muggen, paardenvliegen en teken bijten om zich met bloed te kunnen voeden, terwijl bijen en wespen alleen aanvallen als ze zich bedreigd voelen (een bij kan trouwens ook steken als ze u voor een bloem aanziet). De kans dat u wordt gestoken, neemt toe als u een wesp of bij met wilde armbewegingen probeert te verjagen, als u kleurige kleding draagt of parfum hebt gebruikt en als u buitenshuis zoetigheid eet. De kans dat u door mieren wordt gebeten, is groot als u dicht bij een nest gaat zitten: vooral rode of bosmieren kunnen agressief reageren.

Hoe kunnen supplementen helpen

Verwijder eerst de angel als deze er is en reinig de plek met water en ongeparfumeerde zeep. Begin met de remedie bromeline, een eiwitverterend enzym dat uit ananas wordt verkregen en dat zwelling tegengaat (gebruik het tot de klachten afnemen). Er zijn ook remedies die de pijn en jeuk verlichten en de huid helpen genezen: lavendelolie helpt bij jeuk; calendulacrème dat wordt gemaakt van een bloem uit de goedbloemfamilie verzacht bij zwelling en jeuk, en heeft een ontsmettend effect dat infectie helpt voorkomen; in plaats van calendula kunt u ook teatree-olie gebruiken.

Als u door een bij of soortgelijk insect bent gestoken, hebt u misschien extra supplementen nodig om de zwelling tegen te gaan en de pijn te verlichten. Vitamine C en de flavonoïd quercetine zijn antihistaminen (ze verhinderen het vrijkomen van histamine, een ontstekingsstof die in het lichaam wordt aangemaakt als reactie op insectengif). Begin zo snel mogelijk met beide supplementen en ga door tot de klachten afnemen. Als u tinctuur van echinacea, goudbloem, mirre of sint-janskruid rechtstreeks op de huid aanbrengt, kan dit ook verlichting geven.

Wat kunt u nog meer doen?

• gebruik een insectenwerend middel voordat u van huis gaat. Citronella en teatree helpen goed, breng deze oliën rechtstreeks op de huid aan.
• gebruik geen aftershave, haarlak, parfum of zoetgeurende crèmes, de geur trekt insecten aan.
• onderneem geen pogingen om insecten te verjagen of dood te slaan. Als ze dichtbij komen, loop dan rustig weg of ga liggen en bedek uw hoofd.

Ga naar een dokter

• als u door diverse insecten tegelijk bent gestoken of gebeten. Ook als u niet allergisch bent, kan dit gevaarlijk zijn.
• als zich een rode verdikte rand om de beet of steek vormt, of als de plek geïnfecteerd raakt
• bij ademhalingsproblemen, koorts, hevige pijn of stijfheid.
• bij een allergische reactie op een insectenbeet. Roep in dit geval direct medische hulp in. Zorg dat u in het vervolg antigif (op recept) bij u hebt.

Nog een laatste tip

• de meeste essentiële oliën mogen niet rechtstreeks op de huid worden aangebracht, maar lavendelolie vormt een uitzondering. Breng de olie op de plek aan en zorg dat er niets in uw ogen terechtkomt.
• inwrijven met bromeline is ook een goede eerste hulp remedie bij een insectensteek of beet. Meng de inhoud van twee capsules met een beetje water tot een smeersel.