Partnergeweld; de verschillende vormen van vernedering

Partnergeweld is een vorm van geweld die vaak voorkomt in alle sociale milieus binnen de samenleving. Praten over partnergeweld is een 'taboe' en zowel het slachtoffer als de dader hebben vaak te maken verschillende gevoelens. Zij schamen zich voor de situatie en zijn bang, maar houden nog teveel van de partner om een einde te maken aan een relatie.

Wat is partnergeweld

Partnergeweld is geweld in intieme relaties. Het geheel van gedragingen, handelingen en houdingen van een van de partners of ex-partners die erop gericht zijn de andere te controleren en te domineren. Het omvat fysieke, psychische, seksuele en economische agressie, bedreigingen of geweldplegingen die zich herhalen of kunnen herhalen en die de intregiteit van de ander en zelfs zijn socio-professionele integratie aantasten. Dit geweld treft niet alleen het slachtoffer, maar ook de andere familieleden, waaronder de kinderen.

Zoals uit bovenstaande definitie kan worden afgelezen, is partnergeweld een vorm van geweld dat vaak voorkomt maar waarvoor de slachtoffers zicht schamen. Aangifte bij de politie wordt vaak geweigerd uit schaamte of uit de angst om de partner (vaak de dader) te kwetsen. Door deze schaamte kan een slachtoffer niet worden doorverwezen naar hulpverleningsinstanties.

Zowel mannen als vrouwen hebben een kans om slachtoffer te worden van geweld. Uit onderzoek blijkt dat in de kindertijd vooral jongens slachtoffer zijn van fysiek geweld, terwijl meisje met name slachtoffer zijn van seksueel geweld binnen het gezin. Als volwassene zijn vrouwen vaak slachtoffer van partnergeweld, seksueel geweld en belaging, en is de man, in de meeste gevallen de dader. In Nederland is 1 op de 5 vrouwen ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld. Exacte cijfers over specifiek partnergeweld, zijn in Nederland niet bekend. Per dag komen er in Nederland 45 klachten binnen bij de politie, waarbij de man of vriend als dader wordt aangewezen. Waarschijnlijk ligt het aantal gevallen van huiselijk geweld vele malen hoger, aangezien de aangiftebereidheid van slachtoffers van huiselijk geweld erg laag is.

Vormen van partnergeweld

Partnergeweld kent verschillende vormen. De vormen die worden onderscheiden zijn: fysiek geweld, psychisch geweld, seksueel geweld, structureel geweld en economisch geweld. Omdat in de meeste gevallen de vrouw slachtoffer is van partnergeweld, wordt bij de gegeven voorbeelden uitgegaan van de vrouw als slachtoffer en de man als dader.

Fysiek geweld:

Fysieke mishandeling kan omschreven worden als het lichamelijk kwetsen van de partner of andere personen. Deze vorm van partnergeweld is de meest zichtbare vorm door de sporen die fysiek geweld achter laat (blauwe plekken, kneuzingen, enz). Vaak vormen de houding en het gedrag van de vrouw de directe aanleiding voor de man om over te gaan tot fysiek geweld. Voorbeelden van fysiek geweld zijn: slaan, schoppen, afranselen, aan de haren trekken, verwonden met mes, branden met sigaretten, breken van ledematen, vuistslagen en zelfs wurging of verstikking.

Psychisch geweld:

Psychisch geweld is voornamelijk het dreigen met het toepassing van fysiek geweld of andere vormen van geweld. Daarnaast zijn schelden op de vrouw, vernederen en negeren veel voorkomende vormen van psychisch geweld. Voor de man gaat het om het volledig in zijn macht hebben van het gedrag van de vrouw, waardoor haar persoonlijkheid wordt onderdrukt. Voorbeelden van psychisch geweld zijn: vernederen, bedreigen, verbieden van contacten en het dreigen met zelfmoord.

Seksueel geweld:

Verkrachting en het gedwongen naakt poseren komt veel voor binnen partnerrelaties. Vaak worden de geslachtsdelen betast tot het pijn gaat doen. Slachtoffers komen bijna nooit naar buiten met dit slachtofferschap omdat er een groot taboe op heerst. Veel mannen vinden dat het de plicht van de vrouw is om te voldoen aan de seksuele verlangens van de man. Voorbeelden van seksueel geweld zijn: de partner dwingen tot seksuele handelingen, verplicht worden tot het aanschouwen van porno en verkrachting. Seksueel geweld heeft een grote invloed op het sociale leven van de vrouw. Seksueel geweld wordt door vrouwen ervaren als zeer pijnlijk en vernederend.

Structureel geweld:

Structureel geweld houdt in dat de man ongelijke machtsverhoudingen in stand houdt. Structureel geweld zorgt ervoor dat ‘ontsnappen’ uit een gewelddadige relatie vrijwel onmogelijk is. Voorbeelden van structureel geweld zijn: minder kans op werk of promotie, geen deelname verkiezingen en financiële afhankelijkheid.

Economisch ‘geweld’:

Hoewel dit geen ‘echte’ vorm is van geweld, heeft deze vorm grote gevolgen voor de zelfstandigheid van de vrouw. De vrouw krijgt bijvoorbeeld geen zakgeld of het verdiende loon wordt ingehouden. Op deze manier zorgt de man dat de vrouw afhankelijk van hem blijft. Dit gebeurt op dusdanige wijze dat de vrouw niet uit de relatie kan ‘ontsnappen’.

Gevolgen van partnergeweld voor het slachtoffer

Partnergeweld heeft vooral voor het slachtoffer vele gevolgen. Welke dat zijn wordt in deze paragraaf besproken. Omdat de gevolgen van partnergeweld individueel zijn en per persoon verschillen, beperkt de onderzoeksgroep zich tot het bespreken van meest voorkomende problemen waarmee een slachtoffer van partnergeweld te maken krijgt.

Het slachtoffer van partnergeweld (voornamelijk vrouwen) krijgen te maken met:

• Een negatief zelfbeeld
• Een isolement waarin mishandelde vrouwen verkeren
• ‘Machtsonevenwicht’ tussen de man en een vrouw in het huishouden

Naast bovenstaande gevolgen van partnergeweld, krijgen slachtoffers vaak te maken met fysieke problemen, zoals hoofdpijn, slechte nachtrust, huidklachten en last van de oren. Verder voelt het slachtoffer zich vaak opgejaagd, ook wanneer het partnergeweld richting het slachtoffer niet meer voorkomt.