Yogahoudingen – utthita parsvakonasana (gestrekte driehoek)

Deze zeer effectieve flankstrekking rekt een zijde van het lichaam uit, van de tenen tot de hals. De yogahouding is verwant aan de 'driehoekhouding' (utthita trikonasana), waarbij in feite dezelfde aandachtspunten gelden. Deze voortreffelijke oefening voor de enkels, knieën en dijen is voor beginners even wennen. Door de intense flankstrekking kunnen de zijspieren in het begin wat onprettig aanvoelen. In utthita parsvakonasana is de yogi met één hand verankerd met de aarde terwijl hij met zijn andere hand naar de hemel reikt. In een notendop staat deze metafoor voor hetgeen yoga behelst. Mensen met ischias en lage rugpijn als gevolg van vermoeidheid zullen beslist baat hebben bij deze geavanceerde, uitgebreide voortzetting van de basishoudingen utthita en parivrtta trikonasana.

Inhoud

• Oorsprong van utthita parsvakonasana (gestrekte driehoekhouding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van utthita parsvakonasana (gestrekte driehoekhouding)
• Therapie

Oorsprong van utthita parsvakonasana (gestrekte driehoekhouding)

Het Sanskriet-woord utthita betekent 'gestrekt'. En trikona wil zeggen 'driehoek'. Parsva is Sanskriet voor 'flank'. Asana betekent '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Vrij vertaald kan men deze asana omschrijven als 'flankgestrekte hoek' of 'zijwaartse driehoekhouding'. De asana is afgeleid van utthita trikonasana. Het is overigens geen klassieke houding uit de hatha-yoga (Gheranda-samhita), een yogavorm die naar alle waarschijnlijkheid langzaam tot bloei kwam in de eerste eeuwen na de jaartelling.

Yogahandboeken
Door de eeuwen heen zijn er tal van Indiase hatha-yogahandboeken over hatha-yoga geschreven, zoals de Gheranda-samhita, de Hathayoga-pradipika en de Shiva-samhita. In feite is hatha-yoga een loot van het tantrisme, een vorm van yoga die de 'veredeling van het fysieke' nastreeft en het lichaam onder andere voorbereidt op langdurige meditaties.

Techniek

Utthita parsvakonasana is ideaal voor het trainen en verruimen van de borstkas zonder dat men eruit gaat zien als een bodybuilder. Let er bij het voltooien van deze asana op dat de heupen zoveel mogelijk zijwaarts meedraaien en dus niet kantelen in een poging om met de hand makkelijker de vloer te raken.

1. Ga in tadasana (berghouding), voeten bij elkaar, armen losjes aan weerszijden van het lichaam.
2. Adem in. Plaats de voeten een tot anderhalve meter van elkaar. Strek de armen zijwaarts. Houd ze evenwijdig aan de schouders. Let op dat u de schouders niet optrekt. De handpalmen wijzen naar de vloer.
3. Adem uit. Draai de rechtervoet 90 graden naar rechts. De linkervoet draait ongeveer 30 graden mee. Buig de rechterknie tot het scheenbeen verticaal boven de rechtervoet staat. Zorg ervoor dat het linkerbeen gestrekt blijft, de knieschijf opgetrokken. De linkervoet blijft plat op de vloer tijdens deze zijwaartse buiging. Dit is tevens de beginhouding van virabhadrasana I, II, en III.
4. Adem uit. Buig zijwaarts en plaats de rechterhand plat op de vloer achter de rechtervoet. Maak met de gestrekte linkerarm een boog tot de bovenarm op het hoofd ligt en de arm in lijn is met de romp en het linkerbeen. De handpalm wijst naar de vloer. Draai het hoofd en kijk naar boven.
5. Adem diep en rustig door in de volledige yoga-ademhaling terwijl u ongeveer een minuut in deze nogal inspannende yogahouding blijft.
6. Kom in omgekeerde volgorde terug en volhard even in stap 2. Herhaal utthita parsvakonasana daarna links.
7. Rust uit in tadasana (berghouding) of savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

Te prestatiegericht zijn, en daardoor concessies doen, kan ook in hatha-yoga verkeerd uitpakken. Een van de fouten die vaak gemaakt worden is het kantelen van de heupen om de hand koste wat het kost op de vloer te krijgen, alsof dat het doel is van deze yogahouding. Dit is verkeerd omdat de flankstrekking dan slechts half wordt uitgevoerd. Strek de heupen dus zijwaarts mee terwijl u naar links of naar rechts buigt. Of de hand al dan niet de vloer raakt, is niet van wezenlijk belang. Deze zijwaartse buiging (niet kantelen) geldt overigens ook voor de borstkas.

Maximale flankstrekking
Voer utthita parsvakonasana eerst tegen de muur uit en probeer bij het voltooien van deze asana de bovenste schouder en de heup tegen de wand te drukken. Het voordeel daarvan is dat u de aandacht erbij houdt en de flankstrekking maximaal is. Verder is het belangrijk dat het gebogen been een hoek van negentig graden maakt en dus recht boven de voet staat.

Uitwerking

Utthita parsvakonasana is een uitstekende training voor de enkels, knieën en hamstrings. De hele zijkant van het lichaam wordt – mits correct uitgevoerd – op een zeer krachtige manier uitgerekt. In het begin kan dat onplezierig aanvoelen, maar naarmate de spieren eraan gewend raken, zult u met deze yogahouding nieuwe energie en vitaliteit oogsten, zeker bij lage rugpijn als gevolg van vermoeidheid. Bij lage bloeddruk, diarree en hoofdpijn is het echter beter deze asana voorlopig over te slaan.

Gezondheidsvoordelen van utthita parsvakonasana (gestrekte driehoekhouding)

Utthitta parsvakonasana is een flankstrekking. De asana is dan ook met name gericht op het verhogen van de spierkracht in de armen en benen en het verruimen van de borstkas, ofwel het vergroten van de longcapaciteit. Verder is deze yogahouding een weldaad voor wie regelmatig last heeft van obstipatie.

Therapie

Volgens de yogahandboeken heeft utthita parsvakonasana een therapeutische en ondersteunende, maar niet per se een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Obstipatie.
• Slechte spijsvertering.
• Lage rugklachten (vermoeidheid).
• Stress.
• Ischias.
• Voortreffelijke yogahouding voor het verruimen van de borstkas. Traint de spieren van armen en benen.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – utthita trikonasana (driehoekhouding)
• Yogahoudingen – parivrtta parsvakonasana