Yogahoudingen – natarajasana (dans van Shiva)

Natarajasana symboliseert de 'kosmische dans van Shiva' en is zowel een achterwaartse buigoefening als een effectieve training voor het evenwichtsgevoel. In natarajasana balanceert u op één been terwijl het andere been en de romp samen een boog vormen. Met deze uitstekende en misschien wel mooiste houding uit de hatha-yoga ontwikkelt u de rug- en beenspieren en oogst u fysiek en mentaal evenwicht en harmonie. De klassieke, volledige 'dans van Shiva' is echter een houding voor gevorderden en vergt veel toewijding, concentratie, geduld en doorzettingsvermogen. Voer natarajasana vanuit tadasana in een langzame en vloeiende beweging uit.

Inhoud

• Oorsprong van natarajasana (dans van Shiva)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Voordelen
• Gezondheidsvoordelen van natarajasana (dans van Shiva)
• Therapie

Oorsprong van natarajasana (dans van Shiva)

Het Sanskriet-woord nata betekent 'danser', en raja wil zeggen 'koning' of 'heer'. Asana wil zeggen '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). De yogahouding natarajasana is gewijd aan Nataraja, een van de vele namen van Shiva, de hindoegod die vaak ten onrechte 'god van de vernietiging' wordt genoemd. Elk einde houdt een nieuw begin in, het is er inherent aan. Vanuit dat perspectief is Shiva de god van zowel de schepping als de vernietiging. Shiva symboliseert het einde, de dood, de afloop en schept aldus de voorwaarden voor een nieuw begin of cyclus, in welke vorm dan ook.

Kosmische dans
In tal van Indiase sculpturen verzinnebeeldt de in vlammen gehulde en dansende Shiva de eeuwige scheppingscycli. De dag die langzaam overgaat in de nacht, waarna het opnieuw ochtend wordt. De bomen die hartje winter in knop staan, ofwel de belofte van een nieuwe lente. De groei en teloorgang van beschavingen. Geboorte en dood. Uitingen van het eeuwige spel (de kosmische dans) van Shiva. Het is de dans van de opgang, voortgang en neergang in de micro- en macrokosmos, het leven zoals dat elke dag opnieuw gekend en ervaren wordt.

Techniek

In natarajasana (dans van Shiva) voor beginners balanceert u op één been. In combinatie met de romp vormt het andere been een boog. In natarajasana voor gevorderden drukt u de voetzool van het gebogen been tegen het hoofd.

1. Ga in tadasana (berghouding). Houd de voeten tegen elkaar, de armen los langs het lichaam.
2. Strek de linkerarm voor u uit, evenwijdig met de vloer.
3. Verplaats het lichaamsgewicht naar het linkerbeen. Buig de rechterknie. Breng de voet tot bij het zitvlak. Pak met de duim, wijs- en middelvinger van de rechterhand de grote teen van de rechtervoet vast. Probeer de balans te vinden, adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
4. Draai de schouder en elleboog en trek met de rechterarm het rechterbeen omhoog, zodat het been een boog vormt terwijl u uw rug hol maakt. Het rechterdijbeen bevindt zich nu evenwijdig met de vloer. Houd het staande linkerbeen en de uitgestoken linkerarm steeds gestrekt, eventueel in jnana mudra.
5. De volledige natarajasana is een houding voor gevorderde yogi's. Trek de voet met beide handen nog verder omhoog, maak de rug nog holler, leg het hoofd in de nek en druk de voetzool tegen het hoofd. Het vloeiend uitvoeren van deze asana lukt bij de meesten alleen na lang en toegewijd oefenen.
6. Blijf 30 seconden tot een minuut in natarajasana.
7. Kom in omgekeerde volgorde terug in tadasana (berghouding) en herhaal natarajasana links.
8. Rust eventueel uit in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

In de beginfase staat natarajasana voortdurend in het teken van zoeken naar evenwicht. Het gracieus en elegant uitvoeren van de volledige natarajasana zal voor beginnende yogi's dan ook een hele tijd een onbereikbaar doel lijken. Maar oefening baart kunst! Uiteindelijk zult u deze yogahouding op de evenwichtsbalk kunnen uitvoeren. Oefen de houding tegen een muur. Het zal in het begin zeker helpen om op cruciale momenten tijdens het uitvoeren van natarajasana het evenwicht te hervinden als het misgaat. Zorg ervoor dat het staande been altijd gestrekt blijft en span de boog in de vorm van het gebogen been zover mogelijk zonder uw spieren en gewrichten te belasten.

Evenwichtsgevoel
Elke week zal uw lichaam iets 'plooibaarder' worden en het evenwichtsgevoel vaster. Uiteindelijk zult ook u deze oefening voor gevorderden vlekkeloos en soepel uitvoeren. Zodra u het hoofd in de nek legt, vergt dat veel van uw evenwichtsgevoel en coõrdinatie. Beheers eerst natarajasana voor beginners voordat u de 'dans van Shiva' vervolmaakt. Probeer dan als sluitstuk met langzame, vloeiende en beheerste bewegingen in de volledige natarajasana te komen.

Voordelen

Natarajasana kent veel voordelen. De rug- en beenspieren worden goed getraind. Bovendien heft deze yogahouding spanningen in de rug op, waardoor de zenuwen rust krijgen. Ook vergroot natarajasana de longcapaciteit. Op mentaal vlak stimuleert de 'dans van Shiva' het doorzettingsvermogen en krijgt u gevoel voor evenwicht en harmonie.

Gezondheidsvoordelen van natarajasana (dans van Shiva)

Natarajasana is een klassieke houding uit de hatha-yoga en symboliseert het tijdelijke van het bestaan, wat men verandering noemt. De kosmische dans of het spel van Shiva verzinnebeeldt deze eeuwige kringloop. Voor beginners is natarajasana een uitdaging. De voltooide 'dans van Shiva' is niet alleen moeilijk, maar ook een van de mooiste en meest gracieuze yogahoudingen uit de hatha-yoga.

Therapie

Natarajasana heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Slecht concentratievermogen.
• Stress en onrust.
• Gebrekkig evenwichtsgevoel.
• Stijve schouders en heupen.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yoga en hindoeïsme – de heilige Ganges
• Yogahoudingen – dhanurasana (booghouding)
• Yogahoudingen – padangusthasana (grote-teengreep)