Occultisme en parapsychologie: Meer tussen hemel en aarde?

Door de eeuwen heen zijn mensen gefascineerd geweest van paranormale verschijnselen en buitenzintuiglijke waarnemingen. Is er meer tussen hemel en aarde dan het blote oog kan zien, bestaat er zoiets als een zesde zintuig en kun je door symboliek en intuïtie de toekomst voorspellen? De parapsychologie probeert door onderzoek het onverklaarbare verklaarbaar te maken, maar is afhankelijk van de hedendaagse denkwijzen die nog ontoereikend zijn om een wetenschappelijke revolutie te bewerkstelligen.

Occultisme

De mens heeft door de eeuwen heen altijd verborgen krachten om zich heen gevoeld, zowel geheime kennisbronnen als latente krachten in zichzelf. Occultisme houdt zich bezig met wat occult is en duidt op het geloof in het bovennatuurlijke. Occulte zaken zijn nauw verweven met een mysterieuze 'andere wereld' waar we geen invloed op hebben maar wel contact mee willen hebben. Hoewel vele ooit occult bevonden zaken in de loop der eeuwen zijn verklaard, blijven er nog talloze onverklaarbare zaken over. Het occultisme houdt zich bezig met voorspellen van gebeurtenissen, het voorkomen of het oproepen ervan, alsmede de mogelijke verklaringen. De wetenschap kan bijvoorbeeld verklaren dat het de zwaartekracht is die een appel van een boom doet vallen, maar de vraag waarom die zelfde appel precies op het hoofd van die ene voorbijganger valt, blijft bestaan.

Het verleden staat bol van het occultisme. Het bovennatuurlijke omvatte een verscheidenheid aan demonen en goden waarvan werd en soms nog wordt gedacht dat zij het weer, de oogst en de vruchtbaarheid beïnvloedden. De mens maakte zich afhankelijk van onbekende krachten. En het geloof in een leven na de dood, de aanwezigheid van geesten en spoken, paste bij de gangbare opvattingen. Dit resulteerde in talloze heidense ceremonieën en symbolen, waarvan enkele de grote godsdiensten overleefden. Vanaf de 14e eeuw werden de occulte praktijken echter als zondig veroordeeld, met als toppunt een heksenjacht in Europa en later in Amerika, als gevolg van de vervolging van personen die de duivel aanhingen. Er ontstond een sfeer van hysterie die leidde tot het geloof in elfjes en feeën als tegenhanger voor al het kwaad. Met mascottes en gebeden werd om bijstand gesmeekt of onheil afgeweerd. Dit bijgeloof kennen we heden nog, zoals het afkloppen op hout en het vermijden van zwarte katten en het getal 13.

Voorspellen van de toekomst

Door de eeuwen heen zijn er talloze vormen van profetie en waarzeggerij (wichelarij) ontstaan. Methoden variëren van luchtwaarnemingen tot de uitleg van 'toevallige' patronen van munten, kaarten, dobbelstenen of stokjes, welke tot voor 1949 in China nog zeer populair was. De beroemdste Europese voorspeller was de Franse arts en astroloog Nostradamus (1503-1566), die meer dan zeshonderd duistere verzen met opvallend precieze voorspellingen schreef, waaronder het voorzien van de Franse Revolutie. Tegen de 18e eeuw raakten vele bizarre toekomstvoorspellingsmethoden in onbruik, maar tarotkaarten leggen, handlezen, droomuitleg en het kijken in kristallen bollen en koffiedik vierden met name onder zigeuners hoogtij.

Tarotkaarten

Het klassieke tarotspel bevat 78 kaarten in vier kleuren. De beeldkaarten dragen symbolen die soms stammen uit de Oud Egyptische tijd, zoals de Zon, de Maan, de Geliefden, de Duivel en de Boom des Levens. Elke kleur heeft een motief. Er bestaat een onderverdeling in Grote Arcana die de grote thema's in het leven vertegenwoordigt en Kleine Arcana die gaat over de alledaagse gebeurtenissen. De kaarten worden volgens een bepaald systeem op tafel gelegd, waarna elke kaart wordt geacht een invloed uit te oefenen. De meest bekende kaartleggingen zijn 'heden-verleden-toekomst' en het zgn. Keltisch Kruis. Aan de hand van het ontstane totaalbeeld en een dosis intuïtie worden dan voorspellingen gedaan.

Handlezen

Handlijnkunde of palmascopie dateert van zeer oude tijden. Het gaat uit van het principe dat de hand een weerspiegeling van het leven is, het "beeldscherm" van de hersenen. Uit de lijnen, groeven, heuvels en plooien van de hand leidt men menselijke eigenschappen af zoals talenten en beperkingen maar ook kan de toekomst worden voorspeld. In de 15e eeuw werden de voornaamste kenmerken van de hand gerelateerd aan de planeten en tekens van de dierenriem. Over het algemeen wordt aangenomen dat de lijnen in de hand in de loop van het leven kunnen veranderen.

Droomuitleg

Van oudsher geven mensen betekenis aan hun dromen. Hierbij wordt uitgegaan van steeds terugkerende symbolen in dromen. Dromen zijn samenraapsels van wat we oppikken uit de werkelijkheid en dienen om ervaringen te verwerken. Dit gebeuren vindt plaats in het onderbewuste. Droomuitleg wordt als paranormaal beschouwd als de interpretaties over de toekomst gaan. Dromen kunnen ook telepathisch zijn: Men droomt iets dat tegelijkertijd elders gebeurt. Vaak gaat het om personen die een zeer sterke band met elkaar hebben c.q. telepathisch met elkaar verbonden zijn.

Kristallen bol

De kristallen bol spreekt door de associatie met mystiek en helderziendheid al eeuwen tot de verbeelding. De techniek van het schouwen in glanzende oppervlakten voert terug naar ons prille bestaan, toen de argeloze mens in water keek en zijn eigen spiegelbeeld zag. De weerspiegeling van de mens in water fascineerde en werkte hypnotiserend. Door te fixeren op een bepaald punt ontstonden beelden die in verband werden gebracht met 'de andere wereld'. De ontdekking van patronen in het water bracht visioenen met boodschappen over de toekomst. De interpretatie van de vaak vage beelden en indrukken vraagt veel oefening.

Koffiedik kijken

Een speciale vorm van paranormale waarneming is het koffiedik kijken ofwel het interpreteren van vlekpatronen van een restant koffie. Een leeg gedronken kopje sterke koffie laat koffiedik achter en uit de vorm hiervan kan de interpretator een karakterschets geven of uitspraken doen over de toekomst en/of gezondheid. Er bestaan varianten hierop zoals de interpretatie van theeblaadjes.

---

Spiritisme

Het spiritisme is een theorie die er vanuit gaat dat de dood een splitsing is van ziel en lichaam. De geest leeft aldus voort. In de 19e eeuw herleefde het oude geloof dat geesten van overledenen soms gezien of gehoord konden worden. Geesten zijn geen spoken gehuld in lakens, maar de zielen van overleden personen die het fysieke lichaam hebben verlaten en als het ware gevangen zitten tussen twee levens of twee werelden, of zijn heengegaan naar het 'hiernamaals', maar op aarde nog iets te vereffenen hebben. Achtergebleven familieleden krijgen soms signalen door dat de ziel van de dode nog rondwaart, wat zowel beangstigend als geruststellend kan zijn. De uitvinding van de fotografie bracht zelfs bewijzen: Ontwikkelde foto's gaven soms vormen van geesten te zien. Het geloof in dit spiritisme nam verder toe toen er meldingen kwamen van klopgeesten. Vreemde geluiden en verplaatste voorwerpen in huizen konden niet anders dan door een poltergeist worden veroorzaakt.

Tegelijkertijd doken er media op. Media zijn de menselijke schakels tussen doden en levenden en zijn door hun paranormale gaven in staat contact te leggen met zielen. Ze maakten grote indruk op Europese koningshoven door voorstellingen met o.a. zwevende tafels en het laten zweven van het eigen lichaam. Ook seances werden populair. Dit zijn bijeenkomsten waarin wordt gepoogd contact te leggen met de geesten van overledenen. Deelnemers zitten rond een Ouijabord waarop antwoorden op vragen door geesten worden gespeld, of rond een tafel waarop een aantal kloppen of bewegingen ervan een ja of nee betekent. De interesse in spiritueel denken nam in de vorige eeuw wat af door verhalen over oplichters en de naïviteit van mensen.

Pendelen

Pendelen is het zoeken naar antwoorden op vragen door een ketting met een gewichtje met een punt, een pendel geheten, boven een voorwerp of pendelkaart/kleedje met mogelijke antwoorden te houden. Er wordt een vraag gesteld, waarna de pendel door spiertrillingen gaat bewegen en naar het antwoord op de kaart slingert. Pendelen is een methode om ratio en intuïtie met elkaar in balans te brengen door het onbewuste te verkennen en antwoorden die verscholen zitten in elk mens, op te diepen. Het is dan ook het meest geschikt om vragen te beantwoorden die op geen enkele wetenschappelijke manier kunnen worden beantwoord.

Bandstemmen

Het eerste onderzoek naar stemmen uit het hiernamaals vonden een halve eeuw geleden plaats. Bandstemmen zijn geluidsfragmenten met stemmen van mensen die niet lijfelijk aanwezig zijn tijdens de opname. Ze worden opgevangen via een radio of tv-toestel. Onderzoekers menen dat deze stemmen afkomstig zijn van overledenen of van bovennatuurlijke wezens. De stemmen, vaak verstopt in ruis, worden middels speciale software gefilterd uit de opnames, of worden luid afgespeeld. Men noemt ze ook wel EVP, ofwel Electronic Voice Phenomena. In de VS is EVP zeer populair en leidde tot de speelfilm 'White Noise'.

Communicatie met overledenen

Een krachtig staaltje positieve spiritualiteit komt van de wereldberoemde Char. Medium Char uit de VS is bekend om haar uitzonderlijke en indringende gave om contact te kunnen leggen met overleden dierbaren. Ze geeft persoonlijke readings, treedt op in TV-programma's en schrijft bestsellers. Met haar bijna feilloze intuïtie bouwt ze een brug tussen levenden en overledenen. Char communiceert met doden door hun aanwezigheid te 'voelen' en symbolen en letters op te vangen. Met behulp van de familieleden wordt een beeld gevormd over het verleden, het heden en de toekomst. Naast haar verbluffende vermogen weet Char met aanvullende troostrijke en warme psychotherapie de harten van miljoenen mensen te veroveren.

Exorcisme

Niet alle geesten zijn zo aardig. Pogingen om een boze geest of entiteit uit iemands lichaam te drijven heet ook wel duivelsuitbanning of exorcisme. De persoon is hierbij bezeten door de demon of 'duivel', heeft de controle over zichzelf verloren en vertoont ernstige gedragsstoornissen. Uiterlijke symptomen daarvan zijn bijv. een onverklaarbaar grote fysieke kracht, het vloeiend spreken van vreemde talen die onbekend zijn voor de bezetene en een afkeer voor het heilige.
Door middel van het uitspreken van bezweringen en handopleggingen wordt de lijder bevrijd van de kwade invloeden. Van oorsprong was het fenomeen een speciaal ritueel in de Katholieke Kerk, tegenwoordig wordt het in breder verband gezien.

---

Parapsychologie

Parapsychologie is de (pseudo)wetenschap die zich bezighoudt met onderzoek op het gebied van de buitenzintuiglijke waarneming. Dit heet ook wel ESP, een afkorting voor Extrasensory Perception. Het komt neer op het vermogen om te communiceren met anderen, of het bewustzijn van iets, zonder gebruik te maken van de gewone zintuigen. Voorbeelden hiervan zijn telepathie, helderziendheid en psychokinese. Deze verschijnselen hebben gemeen dat ze niet vallen onder het fundamentele causaliteitsprincipe (wet van oorzaak en gevolg), dat overigens vatbaar is voor meerdere interpretaties. Bovennatuurlijke zaken zijn dus onder gecontroleerde omstandigheden niet gemakkelijk te onderzoeken, met als gevolg dat kritiek op de loer ligt. Immers, uitblijven van overtuigende resultaten kan volgens sommige wetenschappers en sceptici niet anders betekenen dan dat paranormale fenomenen niet bestaan. Daarbij komt dat vooruitgang op andere terreinen zoals neurologie, psychologie en psychofysica leidt tot meer kennis over menselijke cognitieve vermogens resulterend in andere verklaringen voor verschijnselen die mensen (nu nog) als paranormaal bestempelen.

Het voorvoegsel 'para' duidt overigens niet op een wereld vol geheimzinnige krachten en machten of tekenen van 'de overkant', maar simpelweg betekent het 'naast'. Paranormaal geeft dus iets aan dat naast het normale bestaat: Menselijke ervaringen waarvoor geen normale verklaring kan worden gevonden. Dit duidt op een beperkt begrip van de wereld om ons heen, ondanks de vele meldingen van deze niet-normale gebeurtenissen en het feit dat deze gebeurtenissen plaatsvinden in de huidige wereld waar we allemaal deel van uitmaken. Het mysterieuze van de parapyschologie vloeit voort uit het feit dat paranormale zaken buitenzintuiglijk tot stand komen, soms bewegend buiten de grenzen van tijd en ruimte. Het karakter van de paranormale verschijnselen roept meer vragen op dan de gebeurtenissen zelf. Dit komt omdat het gaat om (nog) onbekende fysische gebeurtenissen die uitdagingen oproepen om te denken buiten de huidige kaders. Als dit ooit bewerkstelligd wordt, kan men met recht spreken van een wetenschappelijke revolutie.

Aura

Een aura is een verondersteld energieveld bestaand uit een kleurenpalet dat mensen en dieren zou omgeven. Gevoelige personen zouden deze aura's, bestaand uit astrale energie of levensenergie, kunnen waarnemen. Ook ziekten zouden kunnen worden opgespoord aan de hand van het aurabeeld, alsmede karakterschetsen en de route naar de toekomst. Wetenschappelijke bewijzen zijn echter nog niet geleverd omdat de aurastructuur met geen enkel meetinstrument kan worden gedetecteerd. Aurafoto's worden verondersteld met gemanipuleerde camera's genomen te zijn, zodat de kleureffecten optreden.

Telepathie

Bestaat het 'zesde zintuig'? Sommigen beweren telepathie te ervaren, een zeer tot de verbeelding sprekend vermogen. Telepathie is communicatie op een onbekende manier en heet ook wel 'gedachtenoverdracht'. Het omvat het zenden of ontvangen van boodschappen, gedachten of gevoelens, zonder het gebruik van taal of technische hulpmiddelen. Meningen zijn verdeeld. Sommigen vinden het vallen onder 'intuïtie', een natuurlijk 'weten', dat bij de een sterker is ontwikkeld dan bij de ander, anderen vinden het inbeelding of slechts conclusies gebaseerd op interpretatie. De parapsychologie bestudeert het verschijnsel telepathie, dat volgens theorieën op buitenzintuiglijke wijze plaats heeft, hoewel bewijzen niet zijn aan te tonen.

Helderziendheid

Helderziendheid valt onder paranormale gaven. Het is de gewaarwording van een gebeurtenis, gedachte, gevoel of herinnering die onbekend is voor anderen, of het 'voelen' van een aanwezigheid, concreet gezien bijvoorbeeld een brief in een geheime la. Dit gebeurt op een andere manier dan via zintuiglijk waarnemen. Sommige helderzienden hebben een hulpmiddel (conductor) nodig zoals een foto of een voorwerp. Helderziendheid gaat een stapje verder als ook toekomstige gebeurtenissen worden 'gezien'. Dit heet ook wel voorschouw. Een ander woord voor helderziende is paragnost, medium of psychic. Sommige helderzienden treden op als paranormaal genezers en heten dan magnetiseurs of handopleggers.

Tweelingzielen

Het komt een heel enkele keer voor. De ontmoeting met een zielsverwant, een gelijkgestemde ziel ofwel soulmate. Je hebt de ander nooit eerder gezien of gesproken, maar er bekruipt je een onmiddellijk, vertrouwd en sterk gevoel dat je de persoon al je hele leven kent. Dit heet een zielsherkenning. Er bestaat een gevoel dat je ooit iets heel groots met de ander moet hebben gedeeld, dat je elkaar uit het oog verloren bent, maar nu weer herenigd bent. Dit heeft niets te maken met liefdesrelaties, maar een band die elke andere normale relatie overstijgt. Tweelingzielen kunnen elkaar door omstandigheden weer loslaten, maar vergeten kunnen ze nooit.

Uittredingen of Buitenlichamelijke ervaringen

Buitenlichamelijke ervaringen zijn voor de moderne wetenschap een onvoorstelbare uitdaging. Het verschijnsel komt veelvuldig voor tijdens slaap, narcose, ongelukken of andere omstandigheden waarbij de persoon het gevoel heeft het lichaam te verlaten. Vanuit een bepaald punt in de omgeving ziet hij zichzelf dan bijvoorbeeld op het ziekenhuisbed liggen, op de operatietafel, of in zijn eigen bed. Er wordt tevens gemeld dat men zaken heeft 'gezien' en 'gehoord' die de patiënt onmogelijk had kunnen waarnemen. Zo vertellen (bewusteloze) patiënten bijvoorbeeld feilloos wat de chirurg tijdens een operatie had gezegd, iets dat met de huidige wetenschap onverklaarbaar is, m.a.w. 'onmogelijk'. Bewijzen stapelen zich inmiddels op, en geven aan dat de menselijke geest onafhankelijk van het lichaam kan bestaan. Dit is iets dat in de huidige denkbeelden onmogelijk wordt geacht, omdat hersenen en lichaam van oudsher aan elkaar zijn 'gekoppeld'. Dit is echter niet gebeurd door bewijzen, maar door aannames.

Psychokinese of Telekinese

Psychokinese, afgekort PK, is een beweging op afstand opgewekt door de kracht van de geest. Een fysisch object verplaatst zich of valt ergens vanaf, door een persoon die het object niet aanraakt en geen hulpmiddelen gebruikt. Dit heet ook wel 'mind over matter', een gevolg van visualisatie van de gewenste situatie. Het verschijnsel wordt als zodanig niet wetenschappelijk erkend omdat het volledig in strijd is met de huidige kennis van de fysica, neurologie en psychologie.
Een nieuwe impuls aan psychokinese bracht de charismatische Israëlische paranormalist Uri Geller. Het buigen van metalen voorwerpen door geestelijke kracht heeft wereldwijd enorm veel aandacht getrokken na zijn publieke demonstraties. Uri is in staat vele soorten metalen voorwerpen zonder fysieke kracht om te buigen, zoals lepels, sleutels, spijkers enz., en hij kan kompasnaalden beïnvloeden. Uri wist magnetische opslagmedia met zijn mentale gaven en hij laat zaadjes in enkele seconden uitgroeien tot plantjes. Hij 'leest' tekeningen van anderen door ze na te maken zonder ze gezien te hebben en ook kapotte klokken en horloges zouden door zijn 'mentale kracht' weer gaan lopen. Sceptici beweren echter dat alles berust op goocheltrucs.

Aardstralen

Aardstralen zijn onzichtbaar. Het zijn stralingen, energieën en stoorvelden die schadelijk zijn voor de mens. Ze kunnen ziekten veroorzaken en bestaande ziekten verergeren, o.a. afhankelijk van de positie van het bed. Aardstralen zouden kunnen worden geneutraliseerd, wat ontstoren heet, of kunnen worden omgezet in minder schadelijke energie zodat men er geen last meer van heeft. Wichelroedelopers zijn in staat de straling van met name wateraders (de meestvoorkomende), weg te nemen. Straling van elektromagnetische bronnen zoals zenders is ook een vorm van aardstralen waar gevoelige (elektrosensibele) mensen last van kunnen hebben en die inmiddels moeizaam wordt erkend. Naar de negatieve effecten wordt nu wereldwijd onderzoek gedaan.

---

Onderzoek en erkenning: Historie

De eerste erkenning dat paranormale gebeurtenissen wetenschappelijk onderzoek verdienden was in 1882, toen in Londen de Society for Psychical Research werd opgericht. Verhalen over vreemde gebeurtenissen zouden vanaf toen worden geclassificeerd, hoewel pas een halve eeuw later in North Carolina de eerste laboratoriumexperimenten onder toezicht op het gebied van paranormale waarnemingen plaatsvonden. De eerste experimenten, werk van J.B. Rhine, gaven aan dat er mensen zijn die duidelijk buitenzintuiglijk waarnemen. Belangstelling voor het onderwerp groeide ondanks de vele kritiek op de waarde van de testen. Verscherpte controle zou echter aangeven dat de resultaten nog veel opmerkelijker werden. Boeken zoals 'Extrasensory Perception' en 'New frontiers of the mind' werden bestsellers en statistieken werden erkend door het American Institute for Mathematical Studies, waarna oprichting van een apart parapsychologisch lab aan de Duke University volgde.

Oorzaken en voorwaarden waren speerpunten van volgende studies, en zaken zoals stemming, instelling, relatie tussen experimentator en proefpersoon bleken belangrijke factoren. Specialistischer studies volgden in de tweede helft van de vorige eeuw met als gevolg dat ondanks de zware tegenstand de parapsychologie in 1969 een plaats in de beroemde American Association for the Advancement of Science veroverde. Vanaf toen is het onderzoek van ESP gekoppeld aan andere onderzoeksgebieden onder de naam 'psi', en uit de toename van conferenties en literatuur blijkt tevens de behoefte aan meer bewijzen. De parapsychologie vraagt om grensverleggend onderzoek. Het heeft het bestaan van paranormale zaken vastgesteld, maar nog niet verklaard wat het is, of welke krachtenstroom dit bovennatuurlijke teweegbrengt. De moderne parapsychologie is een interdisciplinair vakgebied dat raakvlakken heeft met diverse wetenschappen t.w. de psychologie, biologie, natuurkunde, filosofie, antropologie en geneeskunde. In Nederland kan men de opleiding parapsychologie volgen.

Niet overtuigd?

Voelen dat iemand kijkt

Overtuigd dat er niets is tussen hemel en aarde? Denk aan het volgende, dat tamelijk vaak voorkomt. Iemand kijkt je langdurig aan, zonder iets te zeggen. De persoon is buiten je directe gezichtsveld. Je hoort de persoon niet, ziet de persoon niet, ruikt de persoon niet, proeft de persoon niet en voelt de persoon niet. Daarmee hebben we alle vijf zintuigen gehad. Je krijgt plotseling een onbestemd gevoel, een gewaarwording alsof je bekeken wordt. De aandacht of energie die uitgaat van de kijkende persoon wordt kennelijk toch op een of andere manier door jou 'opgevangen'. Je draait je om, en kijkt recht in de ogen van die ander. Je had gelijk. Je 'voelde' of 'wist' dat iemand naar je keek. Zesde zintuig of toeval?

Voorkeur en afkeur

Een ander voorbeeld zal ook herkenning oproepen. In de gezichten van mensen zie je patronen die je onbewust relateert aan bepaalde gevoelens of karaktertrekken. Dit onderscheidt mensen van elkaar. Wanneer je een aantal onbekende mensen ontmoet, vorm je je binnen korte tijd (men zegt enkele seconden) een oordeel over deze mensen. Positief of negatief, zelfs als je denkt neutraal te zijn, en zelfs als de ander zijn mond nog niet open heeft gedaan. Intuïtief weet je voor welke personen je moet oppassen, en welke jou nadelig zouden kunnen beïnvloeden. Een natuurlijke bescherming tegen onraad? Hoe dan ook, betreffende personen hebben je niets aangedaan, en er is rationeel gezien geen reden om ze wel of niet sympathiek te vinden. Als later blijkt dat je onderbewuste goed zat, is het toeval, of een zesde zintuig?

Voorgevoelens

Verscherpte intuïtie of voorgevoelens kunnen zo sterk zijn dat ze een voorspellend karakter krijgen. Vaak zijn voorgevoelens in strijd met logisch denken: Ook al zegt het rationele in de mens dat er geen vuiltje aan de lucht is, een onbestemd voorgevoel kan zulke logische gedachten dwarsbomen en je plannen op het laatste moment wijzigen, omdat het bijvoorbeeld 'niet goed voelt'. Je neemt een volgende bus, een ander vliegtuig, of rijdt liever een andere keer... Wie op dat moment zijn voorgevoel laat spreken kan in het uiterste geval zelfs zijn eigen leven redden. Toevallig, of toch een 6th sense?

Déjà vu

Déjà vu's zijn welbekend. Het overvalt je plotseling, soms heel duidelijk, soms vager. Er bekruipt je een uiterst vreemd gevoel ooit wel eens in exact dezelfde situatie te zijn geweest. Een déjà vu (uit het Frans: al eerder gezien) slaat in de wetenschap meestal op een onechte herinnering of beleving van een herinnering als gevolg van 'kortsluiting' in de hersenen. Andere interpretaties liggen in de sfeer van de buitenzintuiglijke waarnemingen, zoals tekenen uit een andere wereld of herinneringen uit vorige levens. Zouden de hersenen het inderdaad mis kunnen hebben of gaat het om een zesde zintuig?

---

ParaView

Wilt u de apartste beurs van Nederland bezoeken en heeft u een open mind of bent u gewoon nieuwsgierig? Denk dan eens aan de ParaView, de ontdekkingstocht naar jezelf. ParaView is al vijftien jaar de bekendste Paranormaal Beurs van ons land, met talloze stands op spiritueel gebied en gratis lezingen. Van privéconsulten tot handlijnanalyses, van groepslezingen tot astrologie-uitdraai, of gewoon alle informatie over workshops en healings. Daarnaast gelegenheid tot het maken van onder andere aurafoto's, het uitvoeren van iriscopie, kaartlezen, koffiedik kijken en magnetisme. Spirituele cadeaus vindt u er plenty: Boeken, cd's, beelden, schilderijen, wierook, sieraden en prachtige edelstenen. Het bijzondere evenement vindt het hele jaar door plaats in diverse steden.

"You think you own whatever land you land on,
the Earth is just a dead thing you can claim
But I know every rock and tree and creature
has a life, has a spirit, has a name"

(uit: Pocahontas 'The colors of the wind' - Vanessa Williams)