Dempende middelen: Barbituraten en opiaten

Een dempend middel zorgt voor een verminderde werking van je centrale zenuwstelsel. Hierdoor worden emoties van spanning en angst vermindert, bewegingen vertraagt en cognitieve processen (denken) afgeremd. Net als alcohol, hebben barbituraten en opiaten dit effect op het lichaam en de geest. Wat zijn barbituraten en opiaten en wat doen ze met ons lichaam?

Barbituraten

Barbituraten zijn kalmerende middelen en worden ook wel sedativa genoemd. Ze worden gebruikt voor bijvoorbeeld het verlichten van angst, op slaap op te wekken, maar kunnen ook tot een coma leiden. Barbituraten werken zeer verslavend en gebruik kan al snel leiden tot psychologische en fysiologische afhankelijkheid, tolerantie en onthoudingsverschijnselen. Voorbeelden van barbituraten zijn armobarbital, fenobarbital en secobarbital.
In combinatie met alcohol zorgt het gebruik van barbituraten voor een vier keer zo’n sterk effect. Hierdoor kan het samen/tegelijk gebruiken van deze middelen makkelijk leiden tot een overdosis, waarbij een diepe coma of de dood niet onmogelijk is. Ook het gebruiken van alcohol in combinatie met valium of librium kunnen gevaarlijk zijn en leiden tot een overdosis.

Stoppen met barbituraten

Als iemand fysiologisch (lichamelijk) afhankelijk is, moet stoppen gedaan worden onder medische begeleiding. Het plotseling stoppen met het gebruiken van barbituraten kan namelijk zeer gevaarlijk zijn. Het kan leiden tot delirium (een toestand van geestelijke verwarring, desoriëntatie en het onvermogen ergens aandacht op te richten) in combinatie met visuele, tactiele of auditieve hallucinaties en het denken en bewustzijn kunnen verstoord raken. Hoe hoger de dosis en hoe langer het gebruik van barbituraten, hoe noodzakelijker de medische begeleiding. Zonder deze medische begeleiding kan plotseling stoppen leiden tot een epileptische aanval (grand mal) en zelfs op overlijden.

Opiaten

Opiaten zijn narcotica. Dit zijn geneesmiddelen voor pijnbestrijding en behandeling van slapeloosheid, maar die sterk verslavend kunnen zijn. Voorbeelden van opiaten zijn bijvoorbeeld morfine (voornamelijk medisch gebruik), heroïne en codeïne (sap van een papaverplant). Het effect van gebruik van deze middelen is vaak een euforische gevoel. Dit komt omdat opiaten het genotscentra in de hersenen direct stimuleren. Zelf maken de hersenen ook opiaatachtige stof: endorfinen. Deze reguleert pijn en genot. Opiaten doen endorfinen dus na en binden zich op de receptorplaatsen (‘ontvangersplaatsen’) die bedoeld zijn voor endorfinen en kunnen zo het genotscentra stimuleren.

In de medische wereld worden opiaten veelal gebruikt bij pijnbestrijding (ook wel analgesie genoemd). Dit wordt echter zorgvuldig gereguleerd, omdat een overdosis kan leiden tot een coma of de dood. Het gebruik van opiaten in een niet medische setting gaat dan ook vaak verkeerd en leidt veelal tot dodelijke overdoses en ongelukken.

Het stoppen met opiaten

Het stoppen met opiaten kan leiden tot een scala van onthoudingssymptomen. Vaak wordt het gebruik van opiaten afgewisseld met wisselende periodes van onthouding. Na ongeveer vier tot zes uur onthouding kunnen griepachtige verschijnselen optreden die vergezeld gaan met angst, gevoelens van rusteloosheid, prikkelbaarheid en het hunkeren naar het opiaat. Binnen enkele dagen verergert dit. Symptomen zijn dan een snellere hartslag, een stijgende bloeddruk, spierkramp en tremoren, afwisselend warm en koud, koorts, braken, slapeloosheid en diarree.

Een ander dempend middel: Alcohol

Naast barbituraten en opiaten zit ook in alcohol een stof (ethanol) dat valt onder de dempende middelen.

Lees verder

• Alcohol als dempend middel
• Stimulantia: XTC (ecstasy)