Hepatitis A/Geelzucht: Symptomen, diagnose en behandeling

Hepatitis A (ook wel hepatitis infectiosa genoemd) is de minst erge variant van de drie vormen van hepatitis. Bij deze ziekte is de lever ontstoken. Bij hepatitis A is een virus verantwoordelijk voor de leverontsteking. De ziekte treft vooral kinderen, maar ook volwassenen kunnen ziek worden door hepatitis A. Meestal verloopt de ziekte niet al te ernstig.

Verschil met hepatitis B en hepatitis C

Hepatitis komt voor in verschillende varianten. De bekendste vormen zijn A, B en C. De drie soorten leverontstekingen worden allen veroorzaakt door een virus, maar wel door verschillende soorten virus. Hepatitis A is een stuk onschuldiger dan hepatitis B en C. De A-variant wordt in tegenstelling tot de zusterziektes hepatitis B en C nooit chronisch. Bij kinderen is de ziekte vaak snel voorbij, maar volwassenen kunnen er wel een flinke poos ziek van zijn.

Symptomen

• Slap voelen
• Lichte koorts
• Misselijkheid
• Minder eetlust
• Pijn in bovenbuik
• Ontlasting is lichter van kleur
• Urine kleurt donkerder
• Geelzucht (geel worden van huid en ogen)

De symptomen zijn bij iedereen verschillend. Vooral bij jonge kinderen manifesteert hepatitis A zich als een lichte griep. Het is dan ook vaak niet duidelijk dat een kind hepatitis A heeft gehad. Daarnaast doet zich lang niet altijd geelzucht voor. Dat treft vooral volwassenen. De lever filtert het afvalproduct bilirubine uit het bloed. Bilirubine ontstaat bij het breken van oude bloedcellen. Wanneer de lever zijn werk niet goed doet, hoopt de bilirubine zich op in het bloed, waardoor de huid en de ogen geel worden. Daardoor kan ook jeuk optreden en kan de ontlasting er uit gaan zien als stopverf.

Oorzaak

Het virus van hepatitis A is zeer besmettelijk via de ontlasting. Een tijdje voor de klachten van hepatitis A optreden, kan het virus zich via uitwerpselen snel verspreiden. Dat kan voorkomen worden door het wassen van de handen en het hygiënisch bereiden van voedsel.

Het verloop van hepatitis A

Zoals eerder gezegd verloopt hepatitis A bij kinderen meestal hetzelfde als een griep. In enkele gevallen kunnen jonge kinderen er wel flink ziek van worden. Grote kinderen, tieners en volwassenen worden harder getroffen door hepatitis A. Een paar weken na de besmetting treden de klachten op die gepaard gaan met hepatitis A. Klachten als misselijkheid, braken en slap worden treden op. De urine kleurt na een paar dagen donker. Uitwerpselen worden licht van kleur, waardoor de ontlasting eruitziet als stopverf. Daarna treedt de geelzucht op. Als eerste krijgt het oogwit een gele kleur en daarna is de huid aan de beurt. Na een paar weken gaan klachten als misselijkheid en de geelzucht over. Het slap voelen kan nog enkele maanden duren, maar uiteindelijk wordt de patiënt klachtenvrij.

Diagnose

Bloedonderzoek kan uitwijzen of een patiënt is getroffen door het virus dat hepatitis A veroorzaakt. In bloed kunnen antistoffen worden gevonden tegen het hepatitisvirus en via het bloed kan ook onderzocht worden of de lever nog voldoende werkt. De leverwaarden zijn meestal wat hoger als er sprake is van een ontsteking van de lever. Bij oudere patiënten is er vaak meer onderzoek nodig om te kijken of er geen sprake is van bijvoorbeeld galstenen of tumoren aan de galwegen of de alvleesklier.

Behandeling

Hepatitis A kan niet worden bestreden met medicijnen. De ziekte moet vanzelf overgaan. Doordat er sprake is van een virus, heeft het geen zin om antibiotica voor te schrijven. Het is belangrijk dat de patiënt zich niet te veel inspant en geen alcohol drinkt om belasting van de zieke lever te voorkomen. Het kan zijn dat een patiënt moet stoppen met het nemen van bepaalde medicatie voor andere kwalen/ziekten, omdat die te belastend zijn voor de lever. Bij vaststelling van hepatitis A licht de huisarts de GGD in. De GGD vaccineert de personen met wie de patiënt in aanraking is gekomen.

Het voorkomen van hepatitis A

In Nederland is de kans op besmetting met hepatitis A klein. Als je op vakantie gaat naar niet-westerse landen loop je wel een groot risico op het krijgen van het uiterst besmettelijke hepatitis A. Als je op vakantie gaat naar tropische landen is het verstandig om je te laten vaccineren tegen hepatitis A bij de GGD. Drink geen water uit de kraan in niet-westerse landen. Neem de hygiënevoorschriften in acht, zeker op vakantie in een mediterraans land. Was je handen na het gebruik van de wc en voor het koken.

Hepatitis A in Nederland

Vijftig jaar geleden kwam hepatitis A in Nederland net zo veel voor als nu nog in tropische landen. Dat kwam doordat mensen heel dicht op elkaar woonden. Tegenwoordig heeft ieder gezin in Nederland een eigen huis. Daarnaast beschikt Nederland over schoon water. Hepatitis A is in Nederland nu vooral een importziekte geworden. In Nederland hebben Turkse en Marokkaanse kinderen de grootste kans op hepatitis A, doordat de ziekte in Turkije en Marokko veel voorkomt. Een ziek kind steekt dan in Nederland ook vaak klasgenootjes of familieleden aan. Zo’n lokale epidemie kan snel ingedamd worden door mensen in de omgeving in te enten.