Triple diagnostiek bij borstkanker

Het is voor elke vrouw flink schrikken wanneer ze bij zichzelf een knobbeltje in de borst ontdekt of wanneer er bij het bevolkingsonderzoek een afwijking in de borst wordt ontdekt. Bij het zelf bemerken van een knobbeltje in de borst of een positieve uitslag van het bevolkingsonderzoek denkt een vrouw al snel dat ze borstkanker heeft. Dit is niet zeker, er kunnen ook onschuldigere redenen zijn die afwijkingen in de borst veroorzaken. De enige manier om erachter te komen of het daadwerkelijk borstkanker is, is verder onderzoek in het ziekenhuis. Veel ziekenhuizen hebben een speciale mammapoli hiervoor. In Nederland is de standaard om verder onderzoek te doen met behulp van triple diagnostiek. Bij triple diagnostiek wordt er op drie verschillende manieren onderzoek wordt gedaan naar de afwijking in de borst, namelijk door middel van klinisch onderzoek, mammografie en cytologisch onderzoek. In veel ziekenhuizen kunnen deze onderzoeken direct achter elkaar plaatsvinden.

Afwijkingen aan de borst

Borstkanker kan op verschillende manieren ontdekt worden. Veel vrouwen bemerken bij zichzelf veranderingen in de borst, zoals een knobbeltje. Er kunnen echter ook andere afwijkingen zijn, zoals veranderingen aan de grootte of contour van de borst, afscheiding vanuit de tepel of intrekkingen van de huid. Bij de aanwezigheid van een afwijking wordt vaak gelijk aan het ergste gedacht, maar er zijn ook andere aandoeningen van de borst, die deze klachten kunnen verklaren. Toch is het zaak om de afwijking snel te laten controleren door een arts. Daarnaast is er een groep vrouwen die via het bevolkingsonderzoek horen dat er zich mogelijk een afwijking in de borst bevindt. Ook deze vrouwen worden gezien door een arts. Bij beide groepen vrouwen wordt onderzocht of de afwijking van de borst van kwaadaardige origine is of dat deze goedaardig is. In Nederland wordt hierbij gebruik gemaakt van de zogenaamde triple diagnostiek. Deze vorm van diagnostiek bestaat uit drie onderdelen, namelijk klinisch onderzoek, mammografie en cytologisch onderzoek.

Klinisch onderzoek

Met het klinisch onderzoek worden de anamnese en het lichamelijk onderzoek bedoeld dat de arts uitvoert wanneer iemand op de mammapoli komt. De arts zal eerst vragen of de patiënt zelf veranderingen in de borst heeft opgemerkt. Deze veranderingen kunnen zijn het gevoeld hebben van een knobbeltje, maar ook of de borsten pijnlijker zijn en of er sprake is geweest van tepeluitvloed. Daarnaast zal de arts graag willen weten of er borstkanker in de familie voorkomt en op welke leeftijd dat bij deze familieleden is ontdekt. Ook zal hij of zij vragen naar de voorgeschiedenis en dan met name of naar eerdere borstkanker of bestralingen voor andere ziekten. Na deze vragen zal de arts de borsten goed bekijken om te bepalen of er afwijkingen zichtbaar zijn. Vervolgens bevoelt de arts beide borsten op zoek naar afwijkingen. Ook wordt er gevoeld in de oksels om te kijken of hier vergrote lymfklieren aanwezig zijn. Onafhankelijk of de arts een afwijking kan voelen, zal er vrijwel altijd een mammogram worden gemaakt.

Mammografie

Na het klinisch onderzoek is het volgende onderzoek het maken van een mammogram. Bij dit onderzoek worden de borsten platgedrukt tussen twee platen, waarna er röntgenfoto’s van de borsten vanuit verschillende posities kunnen worden genomen. Dit zijn een zelfde soort foto’s als worden genomen in de bus bij het bevolkingsonderzoek borstkanker. Als een vrouw via het bevolkingsonderzoek op de mammapoli komt, bekijkt de arts deze foto’s, maar wil hij vaak graag nog extra foto’s laten maken. Het mammogram kan iets meer duidelijkheid geven of de afwijking verdacht is voor borstkanker of dat er meer waarschijnlijk sprake is van een goedaardige afwijking. Echter, complete zekerheid kan pas worden gegeven met behulp van cytologie.

Cytologie

Het laatste onderzoek van de triple diagnostiek is de cytologie. Cytologie houdt in onderzoek naar de cel. Bij dit onderzoek doet een radioloog met behulp van een hele dunne naald onder echo geleiding een punctie in het verdachte weefsel van de borst. De radioloog bekijkt daartoe eerst het mammogram en bepaalt waar in de borst hij een afwijking verwacht. Vervolgens bekijkt hij de borst met behulp van een echo apparaat. Als hij de afwijking heeft gevonden prikt hij met een naald in het afwijkende weefsel en zuigt er enkele cellen uit. Deze prik is vervelend, maar wordt meestal niet verdoofd, omdat daarvoor natuurlijk ook een prik nodig is. De cellen, die zijn opgezogen worden door de radioloog op een klein objectglaasje gedaan. Vervolgens worden deze glaasjes gekleurd en bekeken door de patholoog. Deze kan dan definitief zeggen of er sprake is van een goed- of kwaadaardige afwijking.