Ziekte van Addison: symptomen, diagnose en behandeling

Als de bijnierschors te weinig bijnierschorshormonen produceert, is er sprake van de ziekte van Addison. Daardoor komen er te weinig corticosteroïde hormonen in het bloed waardoor de stofwisseling niet meer optimaal werkt. De ziekte van Addison treft vooral vrouwen en is soms erfelijk. Addison staakt ook bekend als bijschorsnierinsufficiëntie.

Symptomen

• Vermoeidheid
• Slappe spieren
• Niet lekker voelen
• Eetlust neemt af
• Gewichtsafname
• Duizeligheid
• Overgeven
• Pijn in buik
• Verkleuring van de huid, vooral op knokkels, ellebogen en knieën

De verschijnselen van Addison ontstaan als de bijnierschors niet meer goed functioneert. Er worden dan geen of te weinig cortisol en aldosteron meer aangemaakt. De symptomen worden geleidelijk erger. Vaak is pas in een laat stadium duidelijk dat de patiënt lijdt aan de ziekte van Addison. Patiënten hebben meestal een lage bloeddruk. Wanneer de hoeveelheid cortisol extreem laag wordt, is de zieke erg kwetsbaar voor andere ziekten of verwondingen. Het slecht functioneren van de bijnieren komt vaak naar voren op het moment dat er extra cortisol en aldosteron moet worden aangemaakt, bijvoorbeeld na een ongeval. De ziekte van Addison wordt dan vaak ontdekt. Dit wordt ook wel een ‘Addisoncrisis’ genoemd.

Bijnierschors

De bijnieren bevinden zich boven de nieren. De bijnier produceert in de schors cortisol en aldosteron. Cortisol heeft een belangrijke functie in het lijf. Het zorgt er voor dat infecties kunnen worden bestreden en helpt bij het produceren van suiker in de lever. Aldosteron zorgt voor een goede bloeddruk.

Diagnose

Bij een vermoeden van de ziekte van Addison word bloedonderzoek gedaan. Het bloed wordt getest op het natrium- en kaliumniveau. Ook kan de hoeveelheid cortison worden gemeten. Via het toedienen van een spuitje met een speciale vloeistof kan gekeken worden of de bijnieren nog hydrocortison produceren. Dit wordt de ACTH-test genoemd. Als de bijnieren bij dit onderzoek geen of weinig cortisol produceren is er meestal sprake van de ziekte van Addison.

Behandeling

Patiënten met de ziekte van Addison gebruiken cortisol en aldosteron. Het gebrek aan cortisol wordt bestreden door het slikken van hydrocortison in pilvorm. Ook aldosteron wordt meestal voorgeschreven in pilvorm van fludrocortison, ook wel bekend als florinef. Vrouwen moeten vaak ook geslachtshormonen innemen.

Addisoncrisis

Patiënten met de ziekte van Addison moeten voorbereid zijn op stressvolle situaties. Bij gezonde mensen maken de bijnieren extra hormonen aan. Dat is niet het geval bij mensen met Addison. Daarom is het belangrijk om als patiënt altijd een medicijnpaspoort bij te dragen waarin het gebruik van hydrocortison staat vermeld. In geval van stress kan het nodig zijn extra pillen te slikken. Overleg hiervoor met een arts om voorbereid te zijn als patiënt. Bij braken en/of diarree kan het nodig zijn een noodspuit te plaatsen. Dit kan bijvoorbeeld honderd milligram Solu-Cortef zijn. Meld op de huisartsenpost of de spoedeisende hulp altijd dat je Addisonpatiënt bent, zodat men weet dat je corticosteroïden nodig hebt.

Oorzaak

Het lichaam stelt de werking van de bijnierschors zelf buiten gebruik of zorgt er voor dat de bijnierschors minder goed werkt. Andere oorzaken onder meer zijn: tuberculose, kanker, een ontsteking aan de bijnieren en bijwerkingen van medicijnen.