Stressdiabetes: oorzaak en behandeling

Diabetes ontstaan door stress: het bestaat echt. Diabetes is ook wel bekend onder de naam suikerziekte en heeft te maken met het bloedsuikergehalte in het lichaam en de insuline die hierop geproduceerd wordt. Mensen met stressdiabetes hebben dezelfde symptomen als diabetes-patiënten, zonder suikerziekte te hebben.

Wat gebeurt er bij diabetes?

Diabetes is een stofwisselingsziekte die ongeneeslijk is. De meeste lichaamscellen nemen suikers (glucose) op. Deze glucose is nodig voor de energie. Zonder glucose kunnen de cellen hun werk niet doen. Glucose wordt niet zomaar opgenomen door de cellen. Hiervoor is insuline nodig, een hormoon dat door de alvleesklier wordt aangemaakt. De cellen die glucose nodig hebben, bevatten insuline-reptoren: een bepaald eiwit dat signalen van of naar de cel door kan geven. Insuline-reptoren zorgen voor de opname van glucose uit het bloed, de cel in. Het zijn een soort uitkijkposten: zodra de reptoren glucose waarnemen, geven ze een seintje aan de cel af, die zijn deur openzet om glucose binnen te laten.

Bij diabetes kunnen er twee dingen zijn ontstaan:

• De insuline-reptoren werken niet of zijn afwezig
• De alvleesklier produceert geen of onvoldoende insuline

Het gevolg is dat de lichaamscellen geen glucose op kunnen nemen waardoor de bloedglucosespiegel in het bloed stijgt, met allerlei nare klachten als gevolg. Diabetespatiënten worden soms behandeld middels een dieet, en soms middels insuline-injecties: hierbij wordt er extra insuline in het lichaam gespoten. Met behulp van die insuline kunnen lichaamscellen glucose opnemen, waardoor het glucosegehalte in het bloed weer daalt. Bij ernstige diabetes is dit zelfs nodig, omdat er anders een vergrote kans op coma en zelfs overlijden ontstaat.

Stressdiabetes en de symptomen

Bij stressdiabetes vormt stress (geestelijke spanning) een grote rol. Mensen die stressdiabetes hebben staan niet bekend als diabetespatiënt en worden ook niet behandeld hiervoor. Toch kan deze groep mensen verschijnselen krijgen die gelijk staan aan diabetes, zoals de bekende hypoglykemie oftewel insulineshock. Een hypoglykemie betekent dat de bloedglucosespiegel veel te laag is of langdurig te laag is. Als gevolg hiervan ontstaan er klachten als misselijkheid en braken en veel plassen. Uiteindelijk kan de patiënt in coma raken. Hypoglykemie ontstaat door een teveel aan insuline. Dit kan worden veroorzaakt door stress: de hormoonbalans wordt dan verstoord.

Ook komt een te hoog glucosegehalte bij stress veel voor. De hormonen adrenaline en cortisol zijn hier verantwoordelijk voor. Onder invloed van stress komt er suiker vrij in het bloed. Het glucosegehalte in het bloed stijgt. Hierdoor kan er een tekort aan insuline zijn. Want een hoog glucosegehalte betekent dat er ook meer insuline aangemaakt moet worden. Het lichaam schiet ten tijde van stress hierin soms tekort. De alvleesklier kan soms moeilijker insuline aanmaken onder invloed van stresshormonen. Het gevolg is dat de lichaamscellen hun glucose niet kunnen opnemen. Met name de hersenen reageren hierop. Hersenen kunnen niet lang zonder energie en zullen een seintje afgeven dat ze ernstig glucose tekort komen.

Symptomen

Stressdiabetes is te herkennen aan de hand van een aantal symptomen die zich voordoen wanneer er geestelijke spanning oftewel stress optreedt. De meest voorkomende symptomen bij een hoge bloedsuikerspiegel zijn:

• Het uitbreken van koud zweet
• Trillen
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Nerveus worden
• Verminderde concentratie

Het trillen en het uitbreken van zweet wordt voornamelijk veroorzaakt door het hormoon adrenaline. Dat wordt geproduceerd door de bijnier. Adrenaline is een hormoon dat vrijkomt bij stress en wordt daarom ook wel het stresshormoon genoemd. Bij stressdiabetes is het dus voornamelijk de adrenaline die ervoor zorgt dat we ons zo slecht voelen. Ook zorgt het voor een verhoging van de bloedglucosespiegel. Dit is normaal gesproken nuttig: ten tijde van stress dreigt er gevaar en moeten we klaar staan om te vluchten of te vechten. Hiervoor is extra energie nodig. Door de stijging van glucose in het bloed kunnen de lichaamscellen extra energie krijgen zodat we heel hard kunnen rennen. Het probleem is dat we deze energie niet gebruiken, want we vechten of vluchten tegenwoordig niet meer ten tijde van stress. Het gevolg: veel glucose in het bloed en te weinig aanmaak van insuline waardoor het glucosegehalte in het bloed verhoogd is.

Behandeling

Stressdiabetes hoeft niet behandeld te worden zoals bij normale diabetes. Wel kan de bloedglucosespiegel verlaagd worden door appelazijn aan het dieet toe te voegen. Dit is een natuurlijke manier om de bloedglucose te verlagen. Ook is het belangrijk om niet teveel (snelle) koolhydraten te eten (de zogenaamde slechte suikers: gebak, snoep, koek, witte meelproducten) en witte rijst en aardappelen. Het voorkomen van stress is nog belangrijker. Wie vaak stress heeft, kan beter naar de oorzaak hiervan kijken en deze proberen aan ter pakken, eventueel met hulp.

Depressie veroorzaakt diabetes

Een depressie is een psychische stoornis waarbij de patiënt zich gedurende langere periode neerslachtig voelt, somber, lusteloos en geen zin heeft om dingen te ondernemen. Mensen met diabetes lopen twee leer zoveel risico op een depressie. Maar andersom is ook het geval: depressieve mensen krijgen vaker diabetes. Waarschijnlijk heeft dit met het verhoogde glucosegehalte te maken en het feit dat er een insulinetekort is. Een depressie duurt veel langer dan tijdelijke stress, waardoor de hormoonhuishouding ontregelt kan worden.