Leverfalen: symptomen, diagnose, behandeling en prognose

Als de lever niet goed meer functioneert of helemaal niet werkt spreekt men van ‘leverfalen’. Dit is een levensbedreigende aandoening die ook andere organen ernstig kunnen belemmeren in hun werking. Leverfalen kan zowel in acute of in chronische vorm optreden. De lever vervult allerlei vitale functies die van levensbelang zijn.

Wanneer is er sprake van leverfalen?

De lever breekt onder meer gif af in het bloed. Als de lever niet of minder functioneert kunnen allerlei giffen terecht komen in het bloed. Hierdoor kunnen de hersenen en andere organen ernstig worden aangetast. Leverfalen kan plotseling voorkomen of als laatste stadium in een ziekte. De lever zorgt ook de productie van stoffen die zorgen voor bloedstolling en het aanmaken van gal. Gal is een vloeistof die zorgt voor het verwerken van vetten in de darmen. Op het moment dat de lever niet meer werkt, stapelen de giffen zich op.

Symptomen

De symptomen van acute leverfalen kunnen optreden binnen enkele uren tot enkele dagen. Vaak beginnen de klachten met:

• Verwardheid
• Sufheid
• Geheugen werkt niet meer optimaal
• Spiertrekkingen/Rillingen

Wanneer het leverfalen niet wordt behandeld beginnen ook andere belangrijke organen zoals de nieren en longen uit te vallen. Uiteindelijk kan een coma optreden en daarna de dood.

Bij chronische leverfalen kunnen de klachten zich voortdoen over een periode van maanden tot zelfs jaren. De belangrijkste symptomen van chronisch leverfalen zijn:

• Huid en oogwit wordt geel
• Ontstaan van blauwe plekken en bloedingen (spinnenwebachtige bloedvaten)
• Buik zet op
• Vingernagels nemen abnormale vorm aan
• Handpalmen kleuren rood
• Borstgroei bij mannen
• Verschrompelen van de teelballen bij mannen
• Bloed in ontlasting
• Koorts, braken en snelle ademhaling door zwelling van de hersenen

Overgaan van chronisch leverfalen naar actuut leverfalen

Op het moment dat chronisch leverfalen overgaat in acuut leverfalen treden de symptomen op die horen bij acuut leverfalen.
Het rillen komt doordat de zenuwen niet weer goed werken. Mensen met leverfalen hebben vaak blauwe plekken. De buik zet op door de opeenstapeling van vocht. Patiënten met leverfalen hebben grote kans op het krijgen van infecties en het ontwikkelen van nierfalen.

Diagnose

Een arts kan de diagnose van leverfalen vaak al stellen op basis van de symptomen van de patiënt. Bij het lichamelijk onderzoek wordt gelet op bijvoorbeeld spinnenwebbloedvaten, blauwe plekken en rode puntjes op de huid, rode handpalmen en bij mannen op vergrote borsten en krimpende teelballen. Ook kan worden gekeken of de patiënt verward is of suf. Via bloedonderzoek kan worden gekeken hoe het bloed stolt. Als er abnormaliteiten worden gevonden is er vaak sprake van een verslechterd functioneren van de lever. Bij vochtophoping in de buik wordt een echo uitgevoerd. Om de oorzaak van leverfalen te achterhalen wordt een leverbiopsie uitgevoerd. Met een holle naald wordt dan weefsel uit de lever verwijderd. Via echografie kan ook worden gekeken hoe de lever eruitziet.

Behandeling

Behandeling bij acuut leverfalen

Bij acuut leverfalen volgt een ziekenhuisopname. Meestal belandt de patiënt op de intensive care. Via een infuus kunnen antibiotica worden toegediend om het aantal bacteriën terug te dringen. Die spelen een rol bij de ophoping van giftige stoffen die zorgen voor het verslechteren van diverse orgaanfuncties. Als medicijngebruik ten grondslag ligt aan leverfalen wordt toediening van deze medicijnen gestaakt. Vaak worden de darmen gereinigd om alle eiwitten kwijt te raken. Bij ernstig leverfalen worden patiënten vaak kunstmatig beademd. Bij patiënten die leverfalen overleven, geneest de lever meestal compleet. Dat kan soms heel snel gebeuren. Het kan ook zijn dat een levertransplantatie de enige kans is op overleving.

Behandeling bij chronisch leverfalen

Bij chronisch leverfalen dient de patiënt een eiwitarm dieet te volgen. Zo worden minder giftige stoffen aangemaakt. Medicatie die vocht laat afdrijven zorgt er voor dat de buik niet al te veel opzwelt. Ook dient de patiënt niet te veel zout te eten. Alcohol drinken is bij leverfalen helemaal uit den boze. Bij chronisch leverfalen richt de behandeling zich vooral op het tegengaan van verdere verslechtering van de lever. Herstel is niet mogelijk.

Prognose bij leverfalen

In veel gevallen is bij leverfalen een levertransplantatie nodig. Dat is het geval bij negen op de tien patiënten. Een levertransplantatie is niet zonder risico. Zo bestaat het gevaar op afstoting. Bij acuut leverfalen kan de lever soms zelfs spontaan genezen. De lever functioneert dan meestal weer geheel. De vooruitzichten bij chronisch leverfalen zijn verschillend, dat is afhankelijk van de oorzaak van het leverfalen.