Beroerte: Belangrijke doodsoorzaak in de Westerse wereld

Jaarlijks worden 50 000 landgenoten getroffen door een beroerte. Deze hersenaandoening is na hartinfarct en kanker de belangrijkste doodsoorzaak in de Westerse wereld. In de meestal gesproken van een omgangstaal wordt'attaque'. De medische afkorting voor een beroerte is CVA en staat voor cerebrovascutair accident (een ongeval in de bloedvaatjes van de hersenen).

Wat is een beroerte?

Hersencellen hebben zoals andere lichaamscellen voedingsstoffen nodig. Anders functioneren ze niet. Deze noodzakelijke bestanddelen halen ze uit het bloed. Stopt de bloedtoevoer om welke reden ook dan sputteren de hersenen tegen. De bloedvoorziening van de hersenen kan op twee manieren worden onderbroken:

• een bloedvat in de hersenen wordt verstopt door een bloedprop.
• een bloedvat in de hersenen scheurt.

Meestal (80% van de gevallen) is een bloedprop de oorzaak van een CVA. Wordt de bloedprop gevormd in de bloedvaten van de hersenen dan spreekt men van een hersentrombose. Is de bloedprop afkomstig van buiten de hersenen dan spreekt men van een hersenembolie. In beide gevallen is het resultaat hetzelfde: verminderde bloedtoevoer in de hersenen.

Soms (20% van de gevallen) is niet een bloedklonter maar een hersenbloeding de oorzaak van een beroerte. Een hersenbloeding wordt veroorzaakt door een scheur van een hersenbloedvat. Oorzaken van een bloedvatscheur zijn: ongeval, verhoogde bloeddruk of aanleg.

Alarmsignalen

• plotse gevoelsstoornissen in arm, been of gezicht.
• plotse verlamming van arm, been of gezicht.
• plotse verwardheid, moeite om te spreken of om mensen te begrijpen.
• plotse klachten om uit één of beide ogen te zien.
• plotse stapmoeilijkheden, duizeligheid of evenwichtsstoornissen.
• plotse, zeer hevige hoofdpijn.

De aard en de ernst van een beroerte zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen die getroffen wordt en het aantal hersencellen dat is aangetast. Meestal lijken de eerste klachten onschuldig maar snel handelen is noodzakelijk. Hoe sneller je reageert (inschakelen arts of spoeddienst - welk nummer) hoe kleiner de hersenschade.

Miniberoerte

Een miniberoerte, ook wel TIA (Transient Ischemische Aanval) genoemd, ontstaat als de bloedtoevoer naar een bepaald deel van de hersenen kortstondig onderbroken wordt. Een TIA duurt meestal minder dan 20 minuten en de klachten zijn vaak verdwenen na een dag. Het is onmogelijk om het onderscheid te maken tussen een beroerte en een TIA op het ogenblik dat de verschijnselen zich voordoen.

Risicofactoren

Er zijn verschillende parameters die het ontstaan van een beroerte bevorderen. Hoe meer risicofactoren, hoe groter de kans op het krijgen van een beroerte.

• Leeftijd: hoe ouder men is, hoe groter de kans op een beroerte.
• Geslacht: mannen lopen een groter risico dan vrouwen.
• Familiale aanleg: erfelijke factoren spelen een rol.
• Hoge bloeddruk of hypertensie.
• Te veel cholesterol.
• Hartaandoeningen (kunstmatige hartklep, hartinfarct).
• Suikerziekte of diabetes.
• Roken.
• Onvoldoende lichaamsbeweging.
• overgewicht
• Alcohol: meer dan 2 glazen bier of wijn per dag verhoogt het risico op een beroerte aanzienlijk.

Behandeling

De therapie hangt af van het soort CVA. Bij een herseninfarct worden meestal antistollingsmiddelen toegediend. Dit vermindert de kans dat een bestaande bloedprop groter wordt of dat er een nieuwe bloedprop wordt gevormd. In een beperkt aantal gevallen beslist de arts om de bloedprop met behulp van klonteroplossende geneesmiddelen te behandelen. Bij een hersenbloeding oefent de bloeduitstorting extra druk uit op de hersenen. Hier bestaat de behandeling vooral uit het verminderen van de druk in de schedel. Een chirurgische ingreep is in dit geval soms noodzakelijk. Na behandeling van de acute klachten start de revalidatie. De patiënt zo snel mogelijk, een zo normaal mogelijk leven laten leiden is het doel.