Anorexia, een ernstige ongeneeslijke ziekte?

De term anorexia klinkt iedereen wel bekend in de oren. Over het algemeen komt er een beeld naar boven van jonge uitgehongerde meisjes, die heel erg dun zijn. Veel mensen denken daarom dat mensen die aan deze ziekte lijden, zichzelf als dik zien en dun willen worden. Maar is dat werkelijk zo? En gaat het alleen om het dun zijn?

Wat is anorexia?

Anorexia betekend letterlijk: gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken. Maar eigenlijk strookt die vertaling niet met wat het werkelijk is. Mensen die deze ziekte hebben, kennen weldegelijk het hongergevoel. Ze proberen het alleen te onderdrukken. Anorexia valt onder het kopje: verslaving. Mensen die er aan lijden zijn verslaafd aan afvallen. Een groot gedeelte van hun dagen wordt in beslag genomen door eten en alles wat ermee te maken heeft. Een aantal kenmerken van anorexia:

• Weigeren een "normaal" en "gezond" gewicht te accepteren.
• Intense angst om aan te komen terwijl er sprake is van ondergewicht
• Stoornis in de lichaamsbeleving (ontkennen van het lage gewicht, het niet zien, niet geloven. Lichaamsdelen worden vergroot in de beleving)
• Het uitblijven van de menstruatie (minimaal drie keer)

Als men aan deze kenmerken voldoet, kan er door een arts of psychiater de diagnose anorexia vastgesteld worden.

Gaat het puur om het dun zijn?

Het klopt dat mensen met anorexia dun willen zijn. Maar deze ziekte is veel breder. Het heeft veel te maken met macht, controle en verslaving. Er zijn mensen die in hun leven de controle tijdelijk of zelfs een lange tijd ergens over zijn kwijtgeraakt. Iedereen raakt wel eens ergens de controle over kwijt. Maar als je in situaties komt die psychisch of lichamelijk (erg) schadelijk zijn, en je verliest de controle, wordt de drang om het wel te hebben des te groter. Een grote groep mensen die aan deze ziekte lijdt, heeft zoiets wel eens, of zelfs vaak, meegemaakt. Extreem lijnen is een vorm om controle ergens over te hebben. Maar het aparte is dat je het over andere dingen compleet kwijtraakt. Toch geeft het niet of weinig eten, een gevoel van macht en controle. Je weet precies wat er in en uit gaat. En je ziet dat het resultaat geeft. En dat werkt verslavend en helaas nooit bevredigend. Het is namelijk nooit genoeg. En op die manier raken mensen die aan deze ziekte lijden, de controle over hun gedrag juist kwijt. Al voelt het precies andersom. Omdat ze een vertekend lichaamsbeeld hebben, zien zij niet eens hoe dun ze zijn. Toch geeft de weegschaal aan dat ze resultaat boeken. Dat geeft het idee dat je ergens goed in bent. Dat iets wél lukt. En onzekere mensen (wat mensen met anorexia erg zijn), kunnen hier blij mee zijn. Even dan, want de controle moet behouden worden, en het gewicht moet omlaag.

De gevolgen van extreem lijnen

Anorexia heeft heel veel lichamelijke, sociale en psychische gevolgen. Het lichaam krijgt veel te weinig vitaminen, mineralen en andere belangrijke stoffen binnen. Het wordt slap. Er zijn ontelbaar lichamelijke gevolgen bij deze ziekte. Van haaruitval, een slecht gebid, slechter zien, tot de dood. We hebben voeding nodig. En niet tot weinig eten, schakeld de lichaamsfuncties langzaam uit. In sociaal opzicht zie je dat deze mensen erg eenzaam worden omdat hun wereld om het niet eten gaat draaien. En daarnaast om het caloriën tellen, bewegen en andere dingen die met lichaam en voeding te maken hebben. Ze raken al gauw in een isolement. Dit zorgt voor eenzaamheid. Zowel de sociale als de lichamelijke gevolgen, hebben psychische gevolgen. Maar ook het niet eten zelf heeft psychische gevolgen. Denk hierbij aan depressiviteit, eenzaamheid, vermoeidheid, lusteloosheid, afgevlakt gevoel, slechter zelfbeeld en ga zo maar door.

Kunnen deze mensen beter worden?

Hoe eerder de diagnose anorexia gesteld wordt, hoe groter de kans op genezing. Helaas treedt er vaak regressie op. Vooral als er een moeilijke periode is, is de kans op terugval erg groot. Het heeft voor het gevoel van deze mensen ooit gewerkt, dus groot is dan de kans om er weer naar te grijpen. Net als iemand die ooit gerookt heeft, een redelijk grote kans op terugval heeft (vooral in stressvolle tijden), zo is die kans ook groot bij mensen met anorexia. Behandeling met medicatie en therapie is belangrijk. De een heeft wekelijks een gesprek nodig, de ander een deeltijdbehandeling. Sommigen moeten zelfs een klinische behandeling ondergaan. Het is van groot belang goed onderzoek te doen welke methode het best bij de cliënt past. Sommige behandelingen kunnen de kans op terugval zelfs vergroten. Vandaar dat de intakeprocedure van groot belang is. Daarnaast werken anti psychotica redelijk vaak goed tegen de dwangmatige gedachtes. Maar ook dit is per persoon erg verschillend. In de therapie is het ook van groot belang veel aandacht te besteden aan het sociale netwerk van de cliënt. Dit omdat die vaak klein en niet stevig is. Hier moet aan gewerkt worden. Zowel tijdens als na de behandeling moet het systeem van de cliënt een grote rol spelen. Hier gaat het niet alleen om het gezin of de ouders van de cliënt, maar ook om vrienden en kennissen. Samen met anderen kunnen mensen met anorexia een eind komen. Als er goed samengewerkt wordt, is er herstel mogelijk!