Aderverkalking of arteriosclerose voorkomen

Aderverkalking (arteriosclerose) is een proces waarbij de slagaders in verval raken. De benaming is niet helemaal juist maar wordt in de volksmond veel gebruikt. De bloedvaten raken vernauwd met een verminderde bloedtoevoer als gevolg. De organen krijgen daardoor structureel een tekort aan vers bloed. Er kan uiteindelijk schade aan het hart of de hersenen optreden. De risicofactoren zijn vooral ongezond leven.

Aderverkalking of arteriosclerose

Arteriosclerose wordt vaak ten onrechte aderverkalking genoemd, maar is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende processen die in de slagaderwand plaatsvinden. Hierdoor verhardt de wand en zal er een verminderde bloedtoevoer plaatsvinden. Arteriosclerose is dus een verzamelnaam voor verschillende processen, maar de meest belangrijkste hierin is atherosclerose.

Atherosclerose

Ook atherosclerose wordt in de volksmond simpelweg aderverkalking genoemd. Deze benaming is ook onjuist, maar we weten wat ermee bedoeld wordt. Bij atherosclerose wordt vet in de binnenste laag van de vaatwand opgeslagen. De vaatwand bestaat uit drie lagen, de binnenste vaatwand krijgt soms te maken met opslag van vet. Het zijn de slagaders die door atherosclerose worden aangetast. De vetachtige stoffen stapelen zich op in de vaatwand en vormen met de tijd een plaque. Deze plaque bestaat uit verschillende soorten cellen. Bij erg veel plaque raakt de vaatwand vernauwd, waardoor organen minder makkelijk voorzien worden van bloed. Uiteindelijk kan de plaque afscheuren en weggevoerd worden. Dan ontstaat er een afsluiting van een belangrijke slagader met een hartaanval of een herseninfarct als gevolg.

Risicofactoren

Atherosclerose, dat onder arteriosclerose valt, komt het meest voor bij mensen van oudere leeftijd. Bij mannen komt dit vaker voor dan bij vrouwen. Risicofactoren zijn roken, diabetes (suikerziekte), hoge bloeddruk en erfelijkheid. We zien atherosclerose vaker binnen één familie voorkomen. Ook bij ouderen mensen komt het vaker voor, doordat met het ouder worden de vaatwand verdikt en daardoor aan elasticiteit verliest. Een hoge bloeddruk is ook een risicofactor. Bij een te hoge bloeddruk kan er vooral atherosclerose in de nieren ontstaan.

Voorkomen

Vaak wordt gezegd dat atherosclerose (of aderverkalking zoals we het ook wel noemen) een welvaartsziekte is. Dit klopt gedeeltelijk: de laatste jaren zijn hart-en vaatziekten, naast kanker, doodsoorzaak nummer één geworden. In de helft van alle sterfgevallen spelen hart-en vaatziekten een belangrijke rol. De basisaanleg voor atherosclerose vinden we al in de prehistorie: uit onderzoek blijkt dat één op de drie mummies te maken had met atherosclerose. Een gezonde levensstijl wil dus niet zeggen dat er geen risico meer bestaat op atherosclerose, maar het kan hiermee wel verminderd worden.

Roken is een groot risico. Door niet te roken of tijdig te stoppen met roken kan de kans op atherosclerose verkleind worden. Door nicotine vernauwen de vaatwanden zich en brengt beschadiging aan. De vaatwanden worden ruw door nicotine, waardoor vet zich makkelijker opstapelt aan de vaatwand. Bijna 90 procent van de patiënten met vaatlijden is roker of heeft gedurende langere periode gerookt. Door het roken wordt de bloeddruk ook verhoogd. Een verhoogde bloeddruk zorgt ervoor dat de vaatwand beschadigd raakt. Een beschadigde vaatwand is vatbaarder voor opeenstapeling van vet. Het is daarom belangrijk om niet te roken of om zo snel mogelijk te stoppen met roken. Twee tot drie jaar na het stoppen met roken is het eerste effect al merkbaar. De kans op een herseninfarct is na vijf jaar gelijk als bij een niet-roker. Tien jaar na het stoppen met roken is de kans op een hartaanval gelijk als die van een niet-roker. Iemand die levenslang rookt zal gemiddeld tien jaar eerder overlijden.

Alcohol kan het risico op atherosclerose vergroten of verkleinen. Mensen die matig drinken (mannen 2-3 glazen alcohol per dag en vrouwen 1-2 glazen alcohol per dag) hebben een verlaagd risico op atherosclerose doordat ze meer HDL cholesterol in het bloed hebben. Dit is het goede cholesterol. Stevige alcoholdrinkers hebben daarentegen meer van het slechte cholesterol LDL in het bloed.

Overgewicht, dat wil zeggen een BMI boven de 25, verhoogt het risico op atherosclerose. Met name buikvet speelt hier een belangrijke rol in. Mensen met een BMI lager dan 25 kunnen evengoed teveel buikvet hebben: dit verhoogd de kans op atherosclerose.

Lichaamsbeweging is onontbeerlijk voor een goede gezondheid. We zitten tegenwoordig teveel stil met de tablet, laptop of de telefoon in de hand. Er wordt te weinig bewogen. Sporten is een mooi tijdverdrijf maar niet perse nodig bij voldoende lichaamsbeweging. Beweging zorgt er bovendien voor dat we minder eten en niet teveel aankomen. mensen die veel in beweging zijn zullen immers minder snel geneigd zijn naar de snoeptrommel te graaien dan mensen die achter de pc of voor de tv hangen. 30 minuten per dag matig intensief bewegen is al voldoende om te voldoen aan een juiste balans in lichaamsbeweging.

Andere risicofactoren zijn minder te beïnvloeden. Diabetes oftewel suikerziekte kan wel ontstaan door een verkeerde voeding, maar soms speelt erfelijkheid of andere factoren een rol hierin. Overgewicht ontstaat meestal door teveel eten in combinatie met te weinig lichaamsbeweging, maar ook een onjuist werkende schildklier, medicijngebruik of andere factoren spelen mee. Een hoog cholesterolgehalte kan ontstaan door onjuiste voeding zoals veel verzadigd vet, erfelijkheid, traag werkende schildklier, diabetes, medicijngebruik of roken. Een hoog cholesterolgehalte kan verlaagd worden door de juiste voeding te eten. Soms schrijft de arts medicijnen voor om het cholesterolgehalte te verlagen.