Laparoscopie, sonografie en kernspin-tomografie

Laparoscopische chirurgie wordt uitgevoerd in de buik onder algehele verdoving door het maken van sneetjes gewoonlijk 5-7 cm lang in de buikwand, waarna de operatie plaats vindt middels kijkbuizen. Sonografie is een beeld gevend proces, welke vaak wordt gebruikt voor het onderzoek van organische weefsels. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een transducer die zachtjes over de huid wordt bewogen. Kernspin-tomografie is identiek aan onderzoek middels MRI.

• Laparoscopie
• Sonografie
• De werking van sonografie
• Beeldvorming met magnetische resonantie (kernspin-tomografie)
• Het herstellen van een knie- of heupoperatie

Laparoscopie

Deze operaties worden veelal verricht door chirurgen en gynaecologen. Deze operaties worden uitgevoerd door het maken van kleine sneetjes in de buikwand, waarna de operatie geschiedt middels kijkbuizen. De laparoscoop fungeert als het oog van de chirurg; een heel klein lensje op de punt brengt beelden van de onderzochte buik over op het videoscherm. Om het zicht op de organen en de weefsels verder te verbeteren wordt met kooldioxide de buik opgeblazen alvorens tot operatie over te gaan. De noodzakelijke kennis om deze operaties te kunnen uitvoeren wordt middels computersimulatie opgebouwd. Het vaardigheidsniveau is in het algemeen echter nogal laag. Ofschoon de laparoscoop al meer dan 20 jaar door bijvoorbeeld gynaecologen wordt gebruikt, is het eerst recentelijk mogelijk dat er instrumenten op worden aangebracht teneinde onder meer de toestand van de eierstokken te kunnen beoordelen. De hele procedure is echter wel tijdrovend en kan tot zeven keer langer zijn dan bij een conventionele open operatie.

Toepassing van laparoscopisch opereren

Hierbij kunnen worden onderscheiden:

• galblaas, dikke darm en endeldarm operaties
• liesbreuken
• diverse gynaecologische ingrepen

Voordelen van laparoscopisch opereren

Een en ander vertaalt zich in de volgende feiten:

• er ontstaat veel minder schade aan gezond weefsel
• het herstelproces vergt verhoudingsgewijs minder tijd, de patiënt kan eerder het ziekenhuis verlaten
• het risico van optredende infecties is aanzienlijk verminderd, waardoor er minder medicatie nodig is
• littekenvorming is aanzienlijk afgenomen

Sonografie

De sonografie is een niet belastend onderzoek, er ontstaan namelijk geen röntgenstralen, en geeft snel waardevolle diagnostische gegevens. Hierbij beweegt de behandelaar een zogenaamde transducer zachtjes over de huid. De transducer zendt hierbij ultrazone golven in het behandelde lichaam. Een ultrazone golf heeft een frequentie die de menselijke gehoorgrens overstijgt. Om tegen te gaan dat er lucht komt tussen de transducer en de huid wordt er op de huid een speciale gel aangebracht. Zodoende heeft de transducer altijd een direct contact met de huid en verminderen echo-reflecties die kunnen optreden.

De werking van sonografie

Door medische onderzoeksapparatuur wordt in het algemeen een frequentiebereik van 1.5- 35 MHz aangehouden. Door de behandelde weefsels en organen worden deze golven zeer wisselend opgenomen, afgeleid, verstrooid of gereflexteerd. Het werkt als een echo die door de kleine ontvanger van de transducer wordt opgevangen en doorgegeven aan een aangesloten beeldscherm.
Op het beeldscherm worden de echo's vervolgens als lichtpunten weergegeven, die afhankelijk van de snelheid en sterkte van deze echo's als witte, grijze of zwarte punten verschijnen. Het geheel van deze geprojecteerde lichtpunten geeft de behandeling een goed beeld van de binnenkant van het lichaam

Toepasbaarheid van sonografie

Het onderzoek middels een transducer kan op diverse organen worden uitgevoerd. Daarbij valt te denken aan:

• buikholte, pancreas, lever, milt en nieren
• bloedvaten, hart en schildklier
• gewrichten, zoals het schouder-, heup- en kniegewricht

Deze technieken kunnen nog op velerlei andere gebieden een toepassing vinden.

Beeldvorming met magnetische resonantie (kernspin-tomografie)

In plaats van schadelijke röntgenstralen gebruikt men bij deze MRI-behandeling van gemiddeld 30 minuten magneetvelden en radiogolven om in het lichaam te kijken. Men maakt hierbij gebruik van het feit dat de overal in het lichaam aanwezige waterstofatomen om zichzelf heen kunnen draaien. Daarbij verwekken de waterstofatomen een zeer zwak magneetveld, die met een zeer sterke magneet van een MRI-machine van buitenaf te beïnvloeden is. Daardoor worden magneet- en radiogolven kortstondig de richting van desbetreffende waterstofatomen veranderd. Uit de verschillende energietoestanden en de tijd tot het atoom na elke impuls weer de oorspronkelijke positie inneemt, construeert de computer dan een gedetailleerd beeld van de binnenkant van het lichaam.

Toepasbaarheid

Zachte weefsels en inwendige organen lenen zich bijzonder goed voor deze onderzoeksmethode, waarbij in sommige gevallen toediening van een contrastmiddel nodig is om een duidelijkere afbeelding te produceren. Ook ontstekingen en tumoren, waarin het waterstofgehalte zich duidelijk van het omliggende weefsel onderscheidt, kunnen met dit onderzoek goed in beeld gebracht worden.

Het herstellen van een knie- of heupoperatie

Een en ander kan volgens een door sommige ziekenhuizen geïntegreerd Rapid Recovery traject. Dit traject begint reeds thuis met een bezoek van de thuiszorgverpleegkundige teneinde de cliënten goed voor te bereiden op een toekomstige operatie. Daarbij wordt informatie en advies verstrekt over onder meer de volgende items:

• de in huis te halen hulpmiddelen
• tips voor het inrichten van het huis om de dagelijkse activiteiten zo adequaat mogelijk te kunnen doen
• hoe de maaltijdvoorziening te regelen, als er niet gekookt kan worden
• informatie gegeven over het opbouwen van een goede gezondheid met het oog op de operatie
• uitleg gegeven aan de mantelzorger in kwestie
• het invullen van een nazorgformulier indien thuiszorg duidelijk nodig is

Voor iedere cliënt wordt nog een zorgdossier ingevuld, dat meegaat naar het ziekenhuis, en wordt er een voorlichtingsbijeenkomst gepland in het betrokken ziekenhuis. Als de operatie achter de rug is wordt er na thuiskomst fysiotherapie geregeld en komt de thuiszorgverpleegkundige nog twee keer langs om de wondverzorging te doen.