Een hoog cholesterolgehalte

Ruim 65% van de Nederlanders heeft een verhoogd cholesterolgehalte, hetgeen verschillende gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Zo verhoogt een hoog cholesterolniveau onder meer het risico op hart- en vaatziekten. Maar wat is cholesterol nu precies, en wanneer spreekt men van een (te) hoog cholesterolgehalte? In de ideale situatie maakt het lichaam genoeg cholesterol aan om uit zichzelf de optimale balans te vinden, maar dit is niet altijd het geval. De vraag is dan ook wat de oorzaken en gevolgen zijn van een verhoogd cholesterolniveau en wat men zelf kan doen om dit niveau te verlagen?

Wat is cholesterol precies?

Het lichaam heeft cholesterol nodig als bouwstof voor hormonen en cellen binnen ons lichaam. Daarbij kan het voorkomen dat het lichaam, en meer specifiek de lever, teveel cholesterol aanmaakt. Daarnaast kunt u ook zelf het cholesterolniveau verhogen door bepaalde voedingsstoffen te nuttigen.

Cholesterol is een vetachtige stof en lost dus niet op in water of bloed. Om het cholesterol in ons lichaam te vervoeren, is het ingepakt in een eiwitbolletje, een lipoproteïne genoemd. Er zijn drie soorten lipoproteïnen: Hoge Dichtheid, Lage Dichtheid en Zeer Lage Dichtheid Lipoprotëinen, respectievelijk HDL, LDL en VLDL genoemd. Met name de Lage Dichtheid Lipoproteïnen zijn slecht voor het lichaam, doordat die zich gemakkelijk kunnen hechten aan de slagaderwanden. Als gevolg hiervan ontstaat slagaderverkalking dat ervoor zorgt dat de aders geleidelijk vernauwen en soms zelfs dichtslibben. Dit verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Het tegengestelde is het geval bij HDL-cholesterol, dat juist goed is voor ons lichaam omdat dit de te grote hoeveelheid verkeerde cholesterol in de LDL naar de lever transporteert waarna het in de darmen terecht komt en via de ontlasting het lichaam verlaat.

Er is sprake van een normaal cholesterolgehalte wanneer per liter bloed minder dan 5,0 mmol (milimol per liter) cholesterol in ons lichaam aanwezig is. Tot 6,4 mmol per liter is sprake van een lichte verhoging, tot 7,9 mmol per liter is sprake van een daadwerkelijke verhoging van het cholesterolgehalte. Waarden boven de 8,0 mmol per liter zijn ernstig hoog. Naast het cholesterolgehalte wordt ook onderzocht in welke mate de drie vormen cholesterol in het bloed zitten, een hoog HDL-cholesterolgehalte is immers goed voor het lichaam.

Oorzaken van een hoog cholesterolniveau

Een hoog cholesterol wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. Het eten van verzadigde vetten verhoogt het (LDL-)cholesterolgehalte. Ook overgewicht en diabetes kunnen leiden tot een verhoging van het gehalte. Een hoog cholesterolgehalte kan eveneens veroorzaakt wordt door een minder effectieve schildklier, door bepaalde medicijnen of door de erfelijke aanleg van de persoon. Ongeveer 1 op de 400 Nederlanders heeft Familiaire Hypercholesterolemie, oftewel een hoog cholesterolgehalte op basis van erfelijke aanleg. Wanneer iemand FH heeft, bestaat er 50% kans dat dit afwijkende gen wordt doorgegeven.

Wat kunt u doen bij een hoog cholesterolgehalte?

Wanneer u een hoog cholesterolgehalte heeft kunt u zelf proberen dit niveau te verlagen. Dit doet u door gezonder te leven: gezonde voeding, het vermijden van verzadigde vetten, voldoende lichaamsbeweging, niet roken en eventueel afvallen. Ook het gebruik van alcohol kan het cholesterolgehalte (en uw gezondheid in het algemeen) beïnvloeden. Het nuttigen van plantensterolen kan tenslotte ook bijdragen aan een daling van het cholesterolgehalte. Deze vetachtige stoffen komen voor in noten, granen en plantaardige oliën. Afhankelijk van de hoogte van uw cholesterolgehalte kan een arts u bepaalde medicijnen voorschrijven.

Testen op een hoog cholesterolgehalte

U kunt via bepaalde tests zelf nagaan wat uw risico is op een te hoog cholesterolgehalte. De Nederlandse Hartstichting heeft voor personen van 30 jaar en ouder een test ontwikkeld die u via internet kan afleggen. Aan de hand van acht vragen wordt bepaald hoe hoog het risico op een te hoog cholesterolgehalte is. Daarbij wordt naar uw lengte gevraagd, uw gewicht, erfelijke ziektes en uw levensstijl. Het resultaat wordt online weergegeven.

Lees verder

• Hoge bloeddruk: oorzaken, gevolgen en adviezen