Coeliakie: wat is het, symptomen en diagnostiek

In Nederland zijn er zo'n 25.000 mensen met de diagnose coeliakie. De werkelijke prevalentie ligt waarschijnlijk veel hoger. Maar wat is coeliakie eigenlijk? Wat zijn de symptomen van coeliakie? Hoe wordt coeliakie gediagnosticeerd? En wat doe je als je coeliakie hebt?

Wat is coeliakie?

Coeliakie is een schade aan de darm welke wordt veroorzaakt door een intolerantie voor gluten. Gluten zitten in tarweproducten zoals brood. Coeliakie openbaart zich dan ook vaak op het moment dat een baby/kind voor het eerst tarweproducten gaat eten. Wanneer iemand coeliakie heeft ontstaat er een auto-immuunreactie tegen een enzym genaamd transglutaminase. Dit enzym zorgt er voor dat gluten worden verteerd. Bij iemand met coeliakie maakt het lichaam echter een anti-stof aan tegen het enzym transglutaminase, waardoor er geen gluten worden verteerd.

Als iemand met coeliakie wel gluten eet ontstaat er schade aan een deel van de dunne darm. Door deze schade vermindert het verteringsoppervlak van de darmen, waardoor de darmen minder goed in staat zijn om koolhydraten af te breken. In plaats van de koolhydraten te verteren blijven deze achter in de darmen en gaan ze water aantrekken, waardoor diarree ontstaat. Ook andere verteringshormonen komen niet vrij, waardoor in zijn geheel minder voedingsstoffen worden verteerd en opgenomen. Er kunnen tekorten ontstaan aan belangrijke voedingsstoffen, mineralen en vitaminen. Dit maakt dat de gevolgen van coeliakie ernstig kunnen zijn.

Symptomen coeliakie

De symptomen die er op kunnen wijzen dat iemand coeliakie heeft zijn onder andere braken, niet willen eten, humeurigheid, diarree en een algeheel gevoel van niet lekker voelen. Er kan gewichtsverlies, vermagering en een opgezette buik ontstaan. Ook kan de hoeveelheid vet en de spiermassa afnemen. In sommige gevallen blijft ook de groei achter. Daarnaast kan er door het niet willen eten allerlei defecten in het hele lichaam ontstaan. Iemand kan bijvoorbeeld problemen krijgen met de botten of tanden.

Coeliakie diagnostiek

Om er achter te komen of iemand aan coeliakie lijdt, wordt meestal een darmvlokbiopt afgenomen. Aan de hand van deze biopt wordt gekeken of er atrofie aanwezig is. Bij atrofie is er een afname van de weefsel- of orgaanmassa en is de opname van bouwstoffen uit voedsel verminderd. Daarnaast zijn er bij iemand met coeliakie anti-stoffen tegen het enzym transglutaminase te vinden in de darmvlokbiopt.

Behandeling en dieet coeliakie

De symptomen van coeliakie treden niet meer op zodra er gestopt wordt met het eten van gluten. De enige effectieve behandeling is dan ook een levenslang glutenvrij dieet. Het fijne is dat de schade in de darmen, die is veroorzaakt door het eten van gluten, in staat is om in zijn geheel te herstellen. Zodra er wordt gestopt met het eten van gluten verdwijnt vanzelf de schade en daarmee ook de klachten.

Voorbeelden van glutenvrije producten

Glutenvrij eten is goed te doen. Het is alleen even ontdekken in welke producten er geen gluten aanwezig zijn. Onder andere aardappelen, rijst, groenten, fruit, melk, eieren, vlees en vis zijn van nature glutenvrij. Daarnaast zijn er in onder andere biologische winkels ook glutenvrij brood, glutenvrije crackers en andere producten te koop.