Westnijlvirus: symptomen, besmetting en behandeling

Westnijlvirus: symptomen, besmetting en behandeling Westnijlvirus symptomen kunnen bestaan uit onder meer griepachtige verschijnselen met een plotseling opkomende koorts, hoofdpijn, spierpijn en gastro-intestinale symptomen. Westnijlvirus (of West Nilevirus, afgekort als WNV) is voor het eerst geïsoleerd in de provincie West Nile te Oeganda in 1937. Inmiddels komt het ook voor in Azië, Noord- Amerika, Zuid-Amerika alsook in delen van Europa. Het Westnijlvirus wordt overgebracht door muggen en veroorzaakt bij de meeste mensen (80%) geen symptomen. Ongeveer 20% krijgt last van koorts, hoofdpijn, spierpijn, huiduitslag en vergrote lymfeklieren. Bij minder dan één procent van de geïnfecteerde mensen ontwikkelt zich een ernstige vorm van hersen(vlies)ontsteking. Dit kan dodelijk zijn. Behandeling van het West Nijlvirus is ondersteunend.

Wat is het Westnijlvirus?

Westnijlvirus is een door geleedpotigen overgedragen virus (arbovirus), welke meestal wordt verspreid door besmette muggen. Westnijlvirus ontwikkelt bij een klein percentage een ernstig neurologisch ziektebeeld als encefalitis (hersenontsteking) of meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek). Bij de meerderheid verloopt een infectie symptoomloos en bij 20 procent treden milde griepachtige verschijnselen op. Het virus circuleert onder trekvogels en wordt overgebracht door muggen. De boosdoener kan ook op de mens en op een groot aantal verschillende zoogdiersoorten, zoals het paard, worden overgedragen.

Waar komt het Westnijlvirus voor?

Het Westnijlvirus is voor het eerst geïsoleerd in de provincie West Nile te Oeganda in 1937. Daar heeft deze infectieziekte dan ook zijn exotische naam aan te danken. Inmiddels komt het ook voor in Azië, Noord- Amerika, Zuid-Amerika en in sommige delen van Europa. In Europa zijn de afgelopen jaren af en toe humane gevallen gemeld in Hongarije, Italië, Frankrijk, Portugal, Roemenië, Rusland, Spanje en Griekenland. Het virus verspreidt zich steeds verder over de wereld.

Transmissie Westnijlvirus (klik op afbeelding voor vergroting) / Bron: Centers for Disease Control and Prevention, Wikimedia Commons (Publiek domein)Transmissie Westnijlvirus (klik op afbeelding voor vergroting) / Bron: Centers for Disease Control and Prevention, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Besmetting

Transmissie

De meeste mensen raken besmet met het Westnijlvirus door de steek van een besmette mug, vooral Culex en Aedes species. De mug is de zogeheten 'vector', de overbrenger van de ziekte. Muggen raken geïnfecteerd wanneer ze zich voeden met besmette vogels (vogels dienen als reservoir). Het virus is in maar liefst 326 verschillende vogelsoorten aangetoond. Geïnfecteerde muggen verspreiden vervolgens de ziekte door mensen en andere zoogdieren te steken. Onder normale omstandigheden zal het virus niet van mens naar mens worden overgebracht, maar het is mogelijk dat het Westnijlvirus wordt verspreid door middel van bloedtransfusies, orgaantransplantaties, en van moeder op kind tijdens de zwangerschap, bevalling of het geven van borstvoeding.

In Nederland

In de regio Utrecht is een grasmus gevonden die besmet is met het westnijlvirus. Het is de eerste keer dat dit virus in Nederland is aangetroffen, zo maakte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op 6-9-2020 bekend.

Een man heeft in Nederland het westnijlvirus opgelopen, vermoedelijk doordat hij in de buurt van Utrecht is gebeten door een mug. Het is de eerste keer dat iemand het virus in Nederland oploopt, meldt het RIVM op 15-10-2020.

Westnijlvirus symptomen bij de mens

Incubatieperiode

De incubatieperiode —dat is de periode tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen— voor Westnijlvirus ligt ergens tussen de 3 tot 15 dagen.

Mogelijke symptomen

Grofweg 80 procent van de geïnfecteerde personen vertoont geen symptomen en ongeveer 20 procent ontwikkelt griepachtige verschijnselen als koorts, hoofdpijn, spierpijn, huiduitslag en vergrote lymfeklieren. Een zeer klein percentage (minder dan 1 procent) ontwikkelt een ernstig neurologisch ziektebeeld (encefalitis of meningitis) met allerlei klachten waaronder verwardheid, ernstige hoofdpijn en nekstijfheid, waarbij de kans op overlijden 4 tot 14 procent is. Bij mensen van 70 jaar of ouder is de kans op overlijden maar liefst 15 tot 29 procent. Het zijn vooral oudere en immuundeficiënte personen bij wie een ernstig beloop kan optreden. Herstel van een ernstig neurologisch ziektebeeld kan enkele weken of maanden duren. Sommige van de neurologische effecten kunnen blijvend zijn. Na het doormaken van een infectie met het virus wordt er een blijvende immuniteit tegen dit virus opgebouwd.

Complicaties

Eén van de belangrijkste complicaties van Westnijlvirus is encefalitis of hersenontsteking, wat kan leiden tot permanente schade aan de hersenen of de dood. Een andere complicatie is permanente spierzwakte.

Vaccin tegen het Westnijlvirus

Voor mensen is er geen vaccin beschikbaar. Paarden kunnen tegen Westnijlvirus gevaccineerd worden. Het vaccin is in Nederland verkrijgbaar. Paardenhouders kunnen het bij hun dierenarts bestellen. De basisvaccinatie bestaat uit in totaal twee entingen, waar 4-6 weken tussenzit.

Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/JovanmandicAfname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/Jovanmandic

Onderzoek en diagnose

Bloedonderzoek

Bij een griepachtig beeld met ernstige neurologische verschijnselen, zal je bloed getest worden op antilichamen tegen het virus, een teken dat je besmet bent met de boosdoener. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van immunoglobuline M (IgM) en immunoglobuline G (IgG) antilichamen tegen het virus. Als uit de eerste test blijkt dat je het virus hebt, kun je na ongeveer twee weken een follow-up-test krijgen om te zien of de hoeveelheid antilichamen is gedaald. Vals-positieve resultaten zijn ook mogelijk. Deze laten zien dat je het virus hebt, terwijl dit niet zo is. Dit kan optreden als je besmet bent met een vergelijkbaar virus, zoals de St Louis encephalitis virus. Maar dit heeft geen invloed op de behandeling, omdat deze zich richt tegen alle vormen van encefalitis. Een vals-positieve uitslag kan ook optreden als je onlangs bepaalde vaccinaties hebt gehad, zoals die voor gele koorts en Japanse encefalitis.

Lumbaalpunctie

Als je symptomen hebt van meningitis of encefalitis, dan kan een lumbaalpunctie worden uitgevoerd. Een lumbaalpunctie is hetzelfde als een ruggenprik. Hierbij wordt onderzoek gedaan naar antilichamen en tekenen van infectie in het hersenvocht, ook wel 'cerebrospinale vloeistof' genoemd, die de hersenen en het ruggenmerg omringt. Als antistoffen worden gevonden, zal een andere test worden uitgevoerd om te kijken naar het genetisch materiaal van het virus.

MRI-scan

Mogelijk vindt de arts een magnetische resonantie imaging (MRI) scan zinvol, teneinde encefalitis op te sporen.

Ziekenhuisopname is soms nodig bij besmetting met het Westnijlvirus / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewiczZiekenhuisopname is soms nodig bij besmetting met het Westnijlvirus / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz

Westnijlvirus behandeling

Ondersteunende behandeling

Er bestaat geen specifieke antivirale behandeling tegen de ziekte veroorzaakt door het Westnijlvirus. In het geval van encefalitis of meningitis wordt ondersteunende behandeling in een ziekenhuis toegepast.

Immuniteit

Na het doormaken van een infectie, heb je een blijvende immuniteit tegen Westnijlvirus opgebouwd.

Kans op besmetting verminderen

De meest effectieve manier om het Westnijlvirus te voorkomen, is om ervoor te zorgen dat je niet gestoken wordt door muggen. Dit kun je doen door de volgende maatregelen in acht te nemen:
  • het dragen van bedekkende kleding (lange broek, lange mouwen en sokken);
  • het insmeren van de onbedekte huid met muggenwerend middel dat DEET bevat;
  • slapen onder een muskietennet dat met muggenwerende vloeistof is geïmpregneerd;
  • in landen waar het virus voorkomt: plaats horren op deuren en ramen en voorkom stilstaand water, zoals regenwater in autobanden, vogelbaden of in bromelia's; muggen ontwikkelen zich bij voorkeur in stilstaand water.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat is West-Nijlkoorts en wat zijn de gezondheidsrisico'sWat is West-Nijlkoorts en wat zijn de gezondheidsrisico'sIn de zomer van 2012 werd Europa opgeschrikt door de tropische ziekte, West-Nijlkoorts. Deze infectieziekte kwam lange t…
West-Nijlvirus: Infectie met soms neurologische problemenWest-Nijlvirus: Infectie met soms neurologische problemenEen infectie met het West-Nijlvirus is het gevolg van een muggenbeet. De aandoening veroorzaakt meestal geen symptomen.…
West-Nijl Koorts: potentieel fataal voor mens en paardWest-Nijl Koorts: potentieel fataal voor mens en paardHet West-Nijlvirus is een virusziekte dat voorkomt bij trekvogels. Het virus wordt overgebracht door bepaalde muggensoor…
Inentingen voor paardenDe meest bekende inenting voor een paard is de influenza-tetanusinenting, maar er bestaan nog meer ziekten en aandoening…

Slaapziekte: symptomen, behandeling - tseetseevliegSlaapziekte: symptomen, behandeling - tseetseevliegDe symptomen van slaapziekte zijn koorts, ernstige hoofdpijn, prikkelbaarheid en extreme vermoeidheid. De Afrikaanse sla…
Ziekte van Alzheimer: symptomen, diagnose en behandelingZiekte van Alzheimer: symptomen, diagnose en behandelingDe ziekte van Alzheimer veroorzaakt dementie. Alzheimer begint in een redelijk lichte vorm van vergeetachtigheid en word…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: FotoshopTofs, Pixabay
  • Algemeen Dagblad. Eerste besmetting met westnijlvirus in Nederland. https://www.ad.nl/binnenland/eerste-besmetting-met-westnijlvirus-in-nederland~af4671d9/ (ingezien op 15-10-2020)
  • De Telegraaf. Westnijlvirus voor het eerst in Nederland aangetroffen. https://www.telegraaf.nl/nieuws/467138577/westnijlvirus-voor-het-eerst-in-nederland-aangetroffen (ingezien op 16-9-2020)
  • Emedicinehealt. West Nile Virus: Exams and Tests. http://www.emedicinehealth.com/west_nile_virus-health/page3_em.htm (ingezien op 9-2-2017)
  • http://www.cdc.gov/westnile/
  • http://www.wageningenur.nl/nl/show/West-Nile-virus.htm
  • https://www.knhs.nl/kenniscentrum/paard-en-verzorging/ziekten/west-nijl-virus/
  • http://ggd.groningen.nl/reisvaccinaties/infectieziekten-reisziekten/west-nijlvirus
  • http://www.rivm.nl/Onderwerpen/W/West_Nilevirusinfectie
  • http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Professioneel_Praktisch/Richtlijnen/Infectieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Westnilevirusinfectie
  • http://www.lcr.nl/Via-muggen
  • Afbeelding bron 1: Centers for Disease Control and Prevention, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/Jovanmandic
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 14-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.