Ziekte of syndroom van Grisel

De ziekte of het syndroom van Grisel komt het vaakst voor bij kinderen in de leeftijd van 5 tot 12 jaar. Zelden hebben volwassenen het. De ziekte komt vrij weinig voor. De oorzaak is te vinden in een ontsteking van de keel, de neus, het oor of de luchtwegen. Kinderen met het syndroom van down of met een bindweefselaandoening hebben een vergrote kans de ziekte te krijgen. Kenmerkend is de scheefstand van het hoofd. Andere symptomen zijn pijnlijke en stijve spieren en krachtverlies in de ledematen. Behandeling is goed mogelijk.

Ziekte of syndroom van Grisel

De ziekte van Grisel wordt ook vaak het syndroom van Grisel genoemd. Een andere benaming is torticollis nasopharyngealis (nasofaryngeus). Torticollis is de Latijnse naam voor scheefstand. Toticollis is ook de benaming voor draaihals, zoals torticollis spasmodica.

Oorzaak

De oorzaak voor de ziekte van Grisel is een infectie. Vaak gaat het hier om een keelontsteking, maar ook soms om een oorontsteking of een luchtweginfectie. Ook ontstoken amandelen zijn soms de oorzaak. In een aantal gevallen ontstaat de ziekte na het knippen van de neusamandelen of de keelamandelen. Kinderen met het syndroom van Down hebben vaker last van de ziekte van Grisel. Ook wanneer een kind of volwassene last heeft van een bindweefselaandoening, ontstaat deze ziekte vaker.

Kinderen zijn vaker slachtoffer

De ziekte komt voornamelijk bij kinderen voor. Vaak zijn het kinderen in de leeftijdsgroep van 5 tot 12 jaar oud. Zelden komt het bij volwassenen voor. Maar al komt het vaker bij kinderen voor, ook in deze groep is de ziekte zeldzaam.

Ontsteking verplaatst zich

Wanneer het kind een keelontsteking, ontsteking van de amandelen of een andere ontsteking in het gebied van keel, neus of oor heeft, kan deze zich verplaatsen via de bloedvaten. De ontsteking kan via de kleine adertjes de hals bereiken.

Nekwervels

De ontsteking zorgt ervoor dat er bepaalde stoffen vrijkomen. Hierdoor worden bindweefselbanden soepeler en daardoor losser. Wanneer dit gebeurt ter hoogte van de atlas en de draaier, ontstaat er een scheefstand van het hoofd. De atlas is de eerste nekwervel. De draaier is de tweede nekwervel. Het hoofd rust op de eerste nekwervel, de atlas. De atlas is ringvormig en bevat geen wervellichaam. De atlas vormt samen met de draaier een gewricht. De draaier bevat een uitsteeksel dat in de atlas past. Samen zorgen ze voor bewegelijkheid van het hoofd, zoals het ja-knikken en nee-schudden. De overige nekwervels zien er anders uit dan de draaier en atlas.

Bij de ziekte van Grisel worden de atlas en de draaier ten opzichte van elkaar verschoven. Dit ontstaat doordat het bindweefselbandje tussen deze twee nekwervels te soepel is geworden. Een bijkomende beweging van het hoofd, waarbij de nek als het ware overstrekt wordt, en de nekwervels worden verschoven. Niet ieder kind met

Symptomen

Het meest kenmerkend symptoom is een scheve stand van het hoofd. Het kind is niet in staat het hoofd recht te houden. Opmerkelijk is dat het hoofd continue in dezelfde richting staat. Dor de scheve stand van het hoofd worden bepaalde spieren overbelast. Hierdoor klagen veel kinderen over pijn in de nek, het hoofd, de schouders of de rug. Vaak worden deze spieren na verloop van tijd ook stijf.

De ziekte van Grisel heeft vaak als gevolg dat er druk op het ruggenmerg ontstaat. Het ruggenmerg bevindt zich in een lijn dat door de wervels heen loopt. Het maakt deel uit van het centrale zenuwstelsel. Bij aan houdende druk op het ruggenmerg kan er krachtverlies bij bepaalde spiergroepen ontstaan. Vaak is dit het eerst merkbaar aan de armen of benen. Ook tintelingen worden waargenomen, vaak aan de armen, de schouders of de benen.

Daarnaast krijgen sommige kinderen moeite met slikken. Hierdoor kan het kind zich vaker verslikken. Ook kan er moeite met de ademhaling optreden. Dit wordt veroorzaakt door druk op de ademhalingsspieren. In deze gevallen kan het kind in ademnood komen.

Behandeling

Niet altijd is de ziekte van Grisel even duidelijk te herkennen. De ziekte komt zelden voor. Als ze al voorkomt, is deze vaak niet als zodanig herkenbaar. Vaak wordt bekeken wat de voorgeschiedenis van het kind is, waaronder een eerdere ontsteking aan de keel, de neus of de oren. De arts zal vaak een foto maken van de nek. Dit kan middels een röntgenfoto, een CT-scan of een MRI-scan. Helaas is ook op deze foto's niet altijd even duidelijk te zien dat de nekwervels ten opzichte van elkaar verschoven zijn.

Bij de ziekte van Grisel is de oorzaak te vinden in een infectie van het oor, de neus, de keel of de luchtwegen. Wanneer deze infectie veroorzaakt wordt door een bacterie is deze goed te behandelen met antibiotica. Door deze behandeling zullen de bacteriën geremd worden in hun groei en vernietigd worden.

Daarnaast is bedrust gedurende een periode soms aan te bevelen, vooral bij overbelasting van de spieren. Een halskraag wordt soms aangelegd om te voorkomen dat de nek schever gaat staan. Soms wordt tractie toegepast. Hierbij wordt er een trekkende kracht op de wervels uitgeoefend.

Wanneer er een pushaard aanwezig is kan de arts dit operatief verwijderen of een drain aanleggen, waardoor het pus wordt afgevoerd. Pus dat aanwezig blijft zal het genezingsproces in de weg staan. In de meeste gevallen zullen ontstekingsremmers worden toegediend. Hierdoor wordt voorkomen dat er een nieuwe ontsteking ontstaat en zal de huidige ontsteking geremd worden.

In uitzonderlijke gevallen is een operatie nodig. Hierbij worden de atlas en de draaier weer op hun juiste plaats terug gezet en verankerd. In verreweg de meeste gevallen zal het kind geheel genezen van de ziekte van Grisel. Toch kan dit enige weken tot maanden in beslag nemen.