De TNM-classificatie, stadiëring van kanker

De TNM-classificatie is een systeem dat wordt gebruikt om elke vorm van kanker waarbij sprake is van een tumor een stadium van de ziekte vast te stellen. Het gaat hier om stadiëring van histologisch vastgestelde carcinomen. Het is een systeem dat gebruikt kan worden door verschillende factoren in te delen in nog meer verschillende stadia waardoor de verschillende vormen van kanker tot in detail beschreven kunnen worden. Hierbij staat in TNM de T voor de Tumor, de N voor node (uitzaaiingen via de lymfeklieren) en de M voor metastase op afstand. Door een goed gedefinieerde stadiëring kan het proces van behandeling worden gestart met een behandelplan dat beter is afgesteld op de specifieke tumor. Dit geldt alleen zover er nog een behandeling mogelijk is.

Van diagnose tot aan classificatie van de tumor.

Wanneer er bij een patiënt de diagnose van kanker wordt geconstateerd, wordt er een heel scala aan onderzoeken gedaan om het verloop van de ziekte in kaart te brengen. Eerst wordt er in beeld gebracht waar de primaire tumor zich bevindt. Dit kan doormiddel van een aantal beeldvormende onderzoeken in het ziekenhuis, zoals een röntgenfoto, een echografie, een MRI-scan of een CT-scan. De keuze voor de verschillende onderzoeken hangt af van het verwachtingspatroon van de arts. Ieder onderzoek heeft namelijk zijn eigen voor en nadelen voor het afbeelden van verschillende gebieden in het lichaam. Soms wordt er ook overgaan tot het maken van een punctie wanneer er een tumor is gevonden. Dit wordt gedaan om een bevestiging te krijgen over het soort tumor en of het wel een tumor is.

Tumor gevonden, wat nu

Wanneer er bevestigd is dat een tumor op een bepaalde plaats aanwezig is in het lichaam en wanneer bevestigd is om wat voor soort tumor het gaat, wordt er gekeken in hoeverre de ziekte zich al door het lichaam heeft verspreid. Uitzaaiingen, ook wel metastasen genoemd, kunnen over het algemeen vrij eenvoudig gevonden worden door een radioactieve isotoop te koppelen aan een stof die lijkt op een lichaamseigen stof. Bij toediening wordt de radioactieve stof opgenomen door het lichaam. De bedoeling is dan dat de metastasen oplichten op het beeldmateriaal. Deze techniek wordt uitgevoerd op de afdeling nucleaire geneeskunde in het ziekenhuis. Daar maken ze beeldmateriaal aan de hand van de radioactieve stoffen die het lichaam uitstraalt.

TNM-classificatie

Wanneer het gehele ziekteverloop in kaart is gebracht kan de ziekte een classificatie worden toebedeeld. Met die classificatie kan er een meer op de individuele persoon gerichte behandeling plaatsvinden. Er wordt gekeken naar de grootte en de groei van de primaire tumor, naar uitzaaiingen via de lymfeklieren en naar uitzaaiingen via de bloedsomloop. Heel theoretisch gezien krijgt het ziekteverloop een labeltje waarop staat in welk stadium de ziekte zich bevindt.

T: de primaire tumor

Iedere vorm van kanker heeft een plek waar de eerste tumor is ontstaan. De eerste tumor waarvan de rest van het verloop van de ziekte kan worden afgeleid is, wordt de primaire tumor genoemd. Tumoren staan er om bekend dat ze nogal van grootte kunnen verschillen en naar gelang de ziekte voortwoekert kunnen ze ook steeds groter worden. Daarom is de eerste classificatie gericht op hoe de primaire tumor er uit ziet. Bij de primaire tumor worden er verschillende stadia aangemerkt zoals:
  • TX – de primaire tumor is (nog) niet te beoordelen.
  • T0 – de primaire tumor is niet aantoonbaar.
  • Tis – Hierbij heeft de primaire tumor het omliggende weefsel nog niet geïnfiltreerd, er is dus sprake van een carcinoma in situ.
  • Ta- de tumor is wel al aan het ingroeien, maar is nog niet doorgedrongen tot het bindweefsel, zodoende wordt de tumor nu niet invasief maar wel verruceus genoemd.
  • T1 t/m T4 – Deze stadia hebben betrekking tot de doorgroei naar andere organen. Hoe de precieze doorgroei in zijn werk gaat is voor iedere soort tumor binnen deze stadia anders gedefinieerd.

N: de node (de lymfekliermetastasen)

Nadat is vastgesteld in welk stadium de primaire tumor zich bevindt, is het nu de bedoeling om te bekijken of er sprake is geweest van metastasering via de regionaal gelegen lymfeklieren ten opzichte van de tumor. Dit wordt aangegeven door de N binnen TNM. De classificatie is bij dit deel erop gericht of er überhaupt metastasering heeft plaatsgevonden via de lymfeklieren en wanneer dit het geval is in hoeverre de ziekte zich heeft verspreid via de lymfeklieren. Er worden verschillende stadia aangemerkt zoals:
  • NX – bij dit stadium is een lymfeklierstatus niet te beoordelen.
  • N0 – bij dit stadium zijn er geen metastasen in de lymfeklieren aanwezig.
  • N1 – bij dit stadium is er sprake van een metastase in één oppervlakkige lymfeklier.
  • N2 – bij dit stadium is er sprake van metastasen in meerdere lymfeklieren. Zowel oppervlakkig als bilateraal.
  • N3 – bij dit stadium is er sprake van metastasen naar de wat dieper gelegen lymfeklieren.

M: metastasering op afstand

Tot slot moet er worden onderzocht of er nog metastasering op afstand heeft plaatsgevonden. Kanker kan zich namelijk niet alleen verspreiden via de lymfeklieren, maar ook door de bloedbaan. Wanneer een tumor ingroeit in een weefsel zoals een bloedvat, dan kunnen er tumorcellen in de bloedbaan terecht komen. Deze tumorcellen komen dan soms in een totaal ander deel van het lichaam terecht. Veel voorkomende metastasen van deze categorie zijn metastasen in de sterk doorbloedde organen van het lichaam. Een goed voorbeeld hiervan is de lever. Ook bij deze classificatie kijkt men of er metastasering heeft plaatsgevonden en in hoeverre dit heeft plaatsgevonden. Er worden verschillende stadia aangemerkt zoals:
  • MX – de metastasen op afstand zijn niet te beoordelen.
  • M0 – er zijn geen metastasen op afstand aanwezig.
  • M1 – er zijn wel metastasen op afstand aanwezig.

Na het hele traject

Wanneer het hele traject van diagnose tot aan classificatie is doorlopen, kan er een behandelplan worden gemaakt voor de patiënt. Dit plan is meestal gericht op het genezen van de patiënt. Mocht een vorm van kanker niet behandelbaar zijn, dan kan er ook een behandeltraject worden aangegaan. Dan wordt er gericht gekeken naar het veraangenamen van de laatste levensfase van de patiënt. Men probeert het ziekteverloop dragelijker te maken voor zover dit mogelijk is. Dankzij de TNM-classificatie weet men precies waar men aan toe is.
© 2015 - 2024 Slapendrijk, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
TNM/G en Ann Arbor systeem: in welk stadium zit kankerTNM/G en Ann Arbor systeem: in welk stadium zit kankerKanker is altijd een levensbedreigende ziekte. Des te eerder het kan worden vastgesteld des te gunstiger zijn de kansen…
Thymuskanker: moeizame adem, borstpijn en aanhoudend kuchjeThymuskanker: moeizame adem, borstpijn en aanhoudend kuchjeDe thymus is een klein orgaan gelegen achter het borstbeen, welke tijdens de jeugd de weerstand verzorgt en opbouwt. Het…
Betekenis KijkwijzersymbolenKijkwijzer kennen we eigenlijk allemaal van de films en televisie. Het is hulpmiddel waarbij door middel van begrijpelij…
Indeling van virussenVirussen worden op basis van hun structuur en functie ingedeeld in groepen. In dit artikel worden de klassificatie en no…

Het angiosarcoom, een vorm van kankerHet angiosarcoom, een vorm van kankerEen sarcoom is een kwaadaardige tumor die ontstaat in steun en bindweefsel. Hiervan zijn meer dan 50 verschillende varia…
Bronnen en referenties
  • TNM-atlas 5e editie
  • http://www.oncoline.nl/index.php?pagina=/richtlijn/item/pagina.php&id=18182&richtlijn_id=326
  • http://www.bol.com (foto)
Slapendrijk (23 artikelen)
Gepubliceerd: 12-03-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.