Ziekte van Parkinson

Ziekte van Parkinson is een degeneratieve ziekte van het zenuwstelsel, vooral het extra piramidale systeem en het autonome zenuwstelsel. Door degeneratie verdwijnt de prikkel overdrachtstof (nerotransmitter) Dopamine met als gevolg tragere prikkeloverdracht van de ene naar de andere zenuwcel. De ziekte van Parkinson berust op een verminderde productie van dopamine, de overdrachtstof van het extrapiramidale stelsel. Ook treden stoornissen op in het autonome zenuwstelsel. Bepaalde psychofarmaca, die de balans van de overdrachtstoffen in het nadeel van dopamine verstoren (neuroleptica, antipsychotica en bepaalde middelen tegen misselijkheid), geven een Parkinson-achtig beeld (parkinsonisme).

Parkinson verschijnselen

Het extrapiramidale systeem is verantwoordelijk voor de juiste spiertonus in rust en tijdens beweging. de symptomen die bij een verminderde prikkeloverdracht ontstaan, zijn dan ook terug te voeren op stoornissen in de grondspanning.

• Gebogen houding met gebogen ledematen.
• Een stramme stijve motoriek.
• Schuifelende pasjes.
• Start en stopproblemen bij het lopen.
• Beven v/d hand of arm (tremoren) met geldtelbewegingen, afnemend bij gerichte bewegingen en afwezig in de slaap.
• Masker gelaat door verminderde mimiek en knipperbewegingen van de ogen.
• Klein onleesbaar handschrift.
• Monotone, stotende spraak.
• Door de gebogen houding en ledematen kunnen gemakkelijk buigcontracturen ontstaan.

Naast de stoornissen in de spiertonus kunnen meer of minder symptomen van het autonome zenuwstelsel naar de voorgrond treden.

• Speekselvloed met kwijlen en slikstoornissen.
• Zalfachtige vette huid door verhoogde talgproductie.
• Toegenomen transpiratie.

Vanwege zijn maskergelaat en onhandige, stijve motoriek is een Parkinson-patiënt geneigd zich te isoleren. De lichamelijke traagheid weerspiegelt zich ook op het psychische vlak, waardoor nogal eens ten onrechte gedacht wordt dat een Parkinson-patiënt geestelijk onvolwaardig is. De ziekte kan gepaard gaan met psychische beelden als heftige driftbuien en hallucinatie`s, wanen en depressies. deze kunnen voortkomen uit problemen met de verwerking van de ziekte en isolement, maar ook uit verdere degeneratieproccessen in de hersenen. Het is dan ook de vraag of dementie in een gevorderd stadium van de ziekte van Parkinson een gevolg is van deze ziekte zelf,Of dat beide ziektebeelden een gevolg zijn van voortschrijdende degeneratie van de hersenen.

Verloop en prognose van Parkinson

Door de moderne geneesmiddelen is het vooruitzicht niet meer zo hopeloos als vroeger. toch is het ziektebeeld langzaam tot snel progressief met uiteindelijk invaliditeit en zelfs dementie.

Behandeling

De stijfheid en bewegingsarmoede kunnen veelal door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen verminderd worden. Veel wordt gebruik gemaakt van dopamine-achtige stoffen (Sinemet, Madopar) of stoffen die de afgifte van dopamine stimuleren. Vervelende bijwerkingen van deze anti-Parkinsonmiddelen kunnen o.a. zijn.

• Een droge mond
• Obstipatie
• Accommodatiestoornissen van de lens
• Urineretentie
• Hartkloppingen

Naast de medicatie is voortdurende actieve oefentherapie van groot belang, hierdoor kunnen de motorische prestaties aanzienlijk verbeteren. als de patiënt wordt afgeleid (tellen ) kan dit een gunstige invloed hebben op zijn bewegingspatroon. Daarom en ook om isolement te voorkomen, wordt bij voorkeur in groepsverband geoefend. Spraak en schrijftherapie kunnen hiervan onderdeel uitmaken. Omdat het beeld zo sterk door negatieve emoties beïnvloed wordt, zijn geduld, begrip en een liefdevolle bejegening meer dan dan elders bepalend voor het afnemen van lichamelijke en psychische geremdheid. De lichaamsverzorging verdient vanwege de toegenomen uitscheiding door talg, zweet en speekselklieren speciale aandacht.