Darmkanker: mogelijke oorzaken en bestrijding
Darmkanker is een ernstige ziekte die onder een groot deel van de bevolking voorkomt. Onderzoekers hebben ontdekt dat darmkanker onder andere door bepaalde voedselsoorten veroorzaakt kan worden. Hierbij kun je denken aan bewerkt vlees en junkfood. Tevens zijn er nog andere voedingsmiddelen die een rol kunnen spelen. Naast voedsel kunnen bepaalde genmutaties darmkanker veroorzaken. Patiënten waarbij darmkanker is geconstateerd dienen in veel gevallen een operatie te ondergaan. Tevens wordt er gekeken of men uitzaaiingen tegen kan gaan. Hiervoor zijn er diverse behandelingen mogelijk.
Darmkanker
Hoe ontstaat kanker?
Kanker is een ziekte waarbij er een ongeremde groei van cellen plaatsvindt. Deze ongeremde groei ontstaat vanwege een fout in het DNA (de genetische code) van deze cellen. Wanneer deze cellen naburige cellen aantasten heet dit een 'kwaadaardige tumor'. Door de ongeremde groei van kankercellen wordt er gezond weefsel aangetast waardoor de patiënt in levensgevaar kan komen. Er bestaan allerlei verschillende soorten kanker, zoals huidkanker, borstkanker en darmkanker. Darmkanker komt in sommige landen vaker voor.
Internationale statistieken darmkanker
Volgens statistieken uit 2018 van het 'Continuous Update Project' (CUP) hebben 54% van de darmkankergevallen een westerse oorsprong. Bij de metingen wordt er gebruik gemaakt van een zogenaamde 'leeftijd gestandaardiseerde tarief'. Hiermee houdt men rekening met het feit dat de leeftijd van de bevolking per land verschilt. Het cijfer bepaalt namelijk hoeveel een ziekte in een populatie voorkomt als de bevolking een standaard leeftijdsopbouw heeft. Kanker komt vaker bij ouderen dan bij jongeren voor waardoor hier rekening mee gehouden moet worden om de juiste vergelijking te kunnen maken. Deze standaard leeftijdsopbouw is in dit geval per 100.000 inwoners genomen (wereldbevolking).
Ranghoogte | Land | Leeftijd gestandaardiseerde tarief (het aantal kankergevallen per 100.000 inwoners) |
1 | Hongarije | 51,2 |
2 | Zuid-Korea | 44,5 |
3 | Slowakije | 43,8 |
4 | Noorwegen | 42,9 |
5 | Slovenië | 41,1 |
6 | Denemarken | 41,0 |
6 | Portugal | 40,0 |
8= | Barbados | 38,9 |
8= | Japan | 38,9 |
10 | Nederland | 37,8 |
11 | Australië | 36,9 |
12 | Singapore | 36,8 |
13 | Servië | 36,7 |
14= | België | 35,3 |
14= | Nieuw-Zeeland | 35,3 |
16= | Uruguay | 35,0 |
16= | Brunei | 35,0 |
18 | Moldavië | 34,2 |
19 | Croatië | 34,1 |
20 | Ierland | 34,0 |
21 | Spanje | 33,4 |
22 | Letland | 33,0 |
23 | Tsjechië | 32,7 |
24 | Verenigd Koninkrijk | 32,1 |
25 | Wit-Rusland | 31,8 |
Statistieken wetenschappelijk onderzoek CUP / GCO, 2018
Darmkanker & voeding
Oncoloog Kees Punt heeft het verschil in statistieken in 2009 uitgebreid onderzocht en heeft aanwijzingen gevonden dat darmkanker onder andere door junkfood wordt veroorzaakt. Onderzoekers van Harvard zijn in 2005 op zoek gegaan naar een andere oorzaak, zoals de stoelgang en voedingsvezels. Zij hebben een verband gevonden tussen darmkanker en voedingsvezels. Voedingsvezels zorgen er onder andere voor dat de stoelgang bevorderd wordt. Naast voeding kunnen genetische factoren echter óók een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.
Onderzoek naar voedingsvezels
Voedingsvezels bevinden zich onder andere in brood en groenten. Het is algemeen bekend dat voedingsvezels gezond zijn en het vermogen hebben om allerlei aandoeningen te voorkomen, zoals bijvoorbeeld diabetes en hartziekten. Een Harvard-studie uitgevoerd door voedingswetenschappers heeft in 2005 uitgewezen dat de proefpersonen die te weinig vezels binnenkregen een verhoogde kans op kanker hadden. Overmatige consumptie van voedingsvezels had echter geen bijkomstig effect.
Vleesconsumptie
Onderzoekers van het
Wereld Kanker Onderzoek Fonds hebben aan het einde van de 20 eeuw ontdekt dat een gezond dieet de kans op darmkanker kan verminderen. In het Westen wordt er over het algemeen meer vlees gegeten dan bijvoorbeeld in het Verre Oosten (bijvoorbeeld in Japan). In Aziatische landen eet men voornamelijk vis waardoor vleesgerechten worden overgeslagen. Het zijn vooral twee soorten vlees die volgens onderzoekers van onder andere de WHO (2015) mogelijk kankerverwekkend kunnen zijn; namelijk rood vlees en bewerkt vlees.
Rood vlees
Met rood vlees bedoelt men een aantal vleessoorten dat rood van kleur is wanneer het nog rauw is. Hierbij kun je onder andere denken aan lamsvlees, rundvlees en varkensvlees. Wetenschappers (Bouvard v. et al, 2015) vermoeden dat
heemijzer de kans op darmkanker kan verhogen. Dit is een stof die namelijk de darmwand kan beschadigen wanneer het teveel in het bloed voorkomt. Het is echter een stof die al in zekere mate in het bloed voorkomt en pas schadelijk kan zijn als het in overvloed aanwezig is.
Bewerkt vlees
De WHO (in 2015) en Wereld Kanker Onderzoekfonds (2000 en 2011) hebben ontdekt dat bewerkt vlees de kans op kanker kan verhogen. Hierbij spreekt men van een hoeveelheid van meer dan 50 gram per dag dat geconsumeerd wordt. Onder bewerkt vlees verstaat men onder andere salami, worst, spek en bacon die op een bepaalde manier bewerkt worden. Hierbij heeft men het vlees onder andere gezout, gerookt of gedroogd om de houdbaarheid van het product te verlengen. Tevens worden er dikwijls allerlei conserveringsmiddelen toegevoegd en stoffen die ervoor zorgen dat de kleur van het vlees behouden blijft maar schadelijk kunnen zijn voor de darmen.
Conclusie; waar dien ik op te letten tijdens het kiezen van een vleesgerecht?
Het is mogelijk om de kans op het krijgen van darmkanker te verkleinen door vaker vis of kip als alternatief te nemen. Tevens is het aanbevolen om (af en toe) rood vlees te eten omdat het óók veel gezonde voedingsstoffen bevat, zoals bijvoorbeeld ijzer, zink en eiwitten. Het is echter aanbevolen om per week maximaal zo'n 500 gram rood vlees (gewicht na bereiding) te eten. Hiernaast is het belangrijk om bewerkt vlees zoveel mogelijk te vermijden.
Genetische factoren
Genmutaties die geërfd zijn kunnen eveneens de kans op kanker vergroten. Genmutaties zijn mutaties in genen die bij de geboorte van een persoon kunnen ontstaan. Als gevolg hiervan functioneert het getroffen gen niet naar behoren waardoor er sprake is van een genetische aandoening. De meest voorkomende syndromen zijn de 'Familiare Adenomateuze Polyposis' (FAP) en 'Hereditair Non-Polyposis-Colorectaal Carcinoom' (HNPCC). Personen die gediagnosticeerd zijn met FAP hebben talloze poliepen in de dikke darm, twaalfvingerige darm en/of de maag. Deze poliepen vergroten de kans op darmkanker omdat deze zwellingen door de jaren heen kwaadaardig kunnen worden. Patiënten die te maken hebben met HNPCC hebben een genmutatie op een gen dat in verband staat met DNA-reparatie. Het DNA bevat namelijk een soort veiligheidsmechanisme dat fouten in het DNA op kan sporen en kan repareren. Wanneer dit veiligheidsmechanisme niet naar behoren werkt ontstaat er een verhoogde kans op kanker.
Darmontstekingen
Personen die regelmatig last hebben van ontstekingen in de dikke darm bevinden zich eveneens in een risicozone. Deze ontstekingen kunnen te maken hebben met onder andere de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa. Deze twee ziektes behoren namelijk tot de meest voorkomende aandoeningen die te maken hebben met ontstekingen in de darmen en kunnen erfelijk zijn.
De bestrijding van darmkanker
Er bestaan verschillende manieren om darmkanker te bestrijden. Meestal wordt er bij (dikke) darmkanker een operatie uitgevoerd om de tumor te verwijderen. De behandeling wordt vaak gecombineerd met chemotherapie en de bestraling van het getroffen gebied. Hiernaast kan er gekeken worden of er uitzaaiingen aanwezig zijn. Men spreekt van uitzaaiingen wanneer de ziekte zich in het lichaam verspreid heeft. Hierbij kunnen allerlei soorten weefsel aangetast zijn. Dit komt omdat kankercellen zich onder andere via de bloedbaan kunnen verspreiden.
Endeldarmkanker wordt op een nét iets andere manier bestreden
De endeldarm is het laatste gedeelte van de dikke darm. Dit gedeelte wordt op een andere manier door artsen behandeld. Tumoren die zich in de endeldarm bevinden worden meestal eerder opgemerkt dan tumoren die zich elders in de dikke darm bevinden. Dit heeft te maken met het feit dat ontlasting in de dikke darm wordt ingedikt. Dikke ontlasting heeft meer moeite om een tumor te passeren waardoor er eerder klachten kunnen ontstaan. Tijdens een operatie wordt meestal een groot gedeelte van de endeldarm verwijderd en de lymfeklieren die zich in de buurt bevinden. Deze lymfeklieren bevinden zich in het omringend vetweefsel.
Methodes om uitzaaiingen tegen te gaan
Naast de darmen kunnen ook andere organen aangetast zijn. Hierbij wordt er vaak gekeken naar de staat van de longen, lever of het buikvlies. Hiervoor kan er onder andere RFA (Radio Frequentie Ablatie), HIPEC (Hypertherme IntraPEritoneale Chemotherapie) of een operatie toegepast worden.