Gezondheidsschade aanhoudend lawaai en geluidsoverlast

Als er niets wordt ondernomen tegen langdurig lawaai en aanhoudende geluidsoverlast, zou dat volgens wetenschappers wel eens het milieuprobleem met de grootste uitwerking op de volksgezondheid kunnen worden. Het RIVM stelde in 2017 onomwonden dat mensen er niet alleen ziek van kunnen worden, maar er in het ergste geval ook aan kunnen overlijden. Stress kan namelijk leiden tot ernstige hartklachten. “Het is wetenschappelijk bewezen dat er mensen doodgaan door lawaai” zei Fred Woudenberg, geluidsexpert bij de Gezondheidsraad. Mensen die permanent en langdurig aan herrie worden blootgesteld klagen vaak over hoofdpijn en concentratieproblemen. Men kan daarbij denken aan lawaai veroorzaakt door wegverkeer, vliegtuigen, treinverkeer, aanhoudend industrieel lawaai of verbouwingsgeluiden. Herrie zou over enkele decennia wel eens ons grootste milieuprobleem kunnen zijn.

Effecten van lawaai op de gezondheid

Te veel lawaai, zowel qua intensiteit als qua duur, kan blijvend letsel of gezondheidsschade veroorzaken. Lawaai werkt op het hele organisme, doordat het lichamelijke stressreacties oproept. Dat kan zich al voordoen bij lage, voor het gehoor niet schadelijke geluidsniveau’s, bijvoorbeeld bij verkeerslawaai.

Stressreacties en hart- en vaatziekten

Lawaai is een bewezen stressfactor. Het activeert het autonome zenuwstelsel en het hormonale systeem. Hierdoor treden er veranderingen op in de bloeddruk, de hartslag en andere factoren die verband houden met onze bloedsomloop. Het lichaam scheidt in verhoogde mate stresshormonen af, die op hun beurt weer ingrijpen op de stofwisselingsprocessen van het lichaam. De verstoringen van bloedsomloop en stofwisseling treden grotendeels onbewust op via het autonome zenuwstelsel. Die autonome reacties treden daarom ook op tijdens slaap en ook bij mensen die denken dat ze inmiddels gewend zijn geraakt aan lawaai.

Gezondheidseffecten chronische blootstelling aan lawaai

Naast gehoorverlies behoren tot de mogelijke langetermijneffecten van chronische blootstelling aan lawaai:

• veranderingen in biologische risicofactoren (bloedvetten, bloedglucose, stollingsfactoren);
• cardiovasculaire ziekten zoals aderverkalking;
• hoge bloeddruk;
• bepaalde hartziekten zoals een hartinfarct.

Verkeerslawaai geeft hoger risico op een hartaanval

De relatie tussen omgevingslawaai, industrielawaai en hartaanvallen, werd in 2004 ook al bij onze oosterburen op verzoek van het 'Umweltbundesamt’ onderzocht. De resultaten van dat onderzoek werden gepubliceerd in een rapport getiteld „Chronischer Lärm als Risikofaktor für den Myokardinfarkt. Ergebnisse der NaRoMI-Studie”. De wetenschappers ondervroegen 4.115 patiënten in Berlijnse ziekenhuizen. Tegenover elke patiënt die door een hartaanval was getroffen, stonden in het kader van het onderzoek één (bij vrouwen twee) controlepatiënten van vergelijkbare leeftijd, die vanwege een ‘geluidsonafhankelijke’ kwaal in behandeling waren. Denk bijvoorbeeld aan een ongeval. Het resultaat: patiënten die getroffen waren door een hartaanval, woonden vaker aan lawaaierige straten dan de patiënten van de controlegroep. Daarnaast was er een duidelijke relatie met de mate van lawaai. Mensen in lawaaierige huizen (met een gemiddeld dagelijks geluidsniveau van 65 dB buiten de woning), hadden een 20 tot 30 procent hogere kans op een hartaanval dan mensen uit rustiger gebieden.

Blootstelling aan lawaai en risico op een hartaanval

Ofschoon de resultaten van het onderzoek de veronderstelling bevestigde, dat blootstelling aan lawaai het risico op een hartaanval verhoogt, kon dat verband niet in alle gevallen worden vastgesteld. Zo kon bij vrouwen geen eenduidige samenhang tussen het risico op een hartinfarct en verkeerslawaai worden aangetoond. Verschillende activiteiten van mannen en vrouwen gedurende de dag, zouden een rol kunnen spelen. Ook tussen het lawaai op het werk en het risico op een hartaanval, konden de onderzoekers geen eenduidige relatie vaststellen. Dit kan te maken hebben met het zogenaamde 'healthy worker effect', een vorm van zelfselectie. Mensen met chronische aandoeningen hebben volgens de onderzoekers de neiging om luidruchtig werk bewust te mijden.