Verlaging van de bloeddruk met Cozaar (losartan)

Cozaar is een bloeddrukverlagend medicijn uit de groep van Angiotensine II Receptor Blokkers (ARBs). Cozaar is een merknaam voor het middel losartan. Het middel zorgt ervoor dat bepaalde bloedvaten in het lichaam zich ontspannen waardoor de bloeddruk zakt. Het middel wordt veel gebruikt bij mensen met hoge bloeddruk (hypertensie) om hart- en vaatziekten te voorkomen, vooral bij mensen die een hoog risico op deze aandoeningen hebben.

Losartan versus Cozaar?

Cozaar is de merknaam voor het geneesmiddel losartan, en is geregistreerd door het bedrijf Merck en Co. Inmiddels is het recht van Merck om als enige dit middel aan te bieden (patentrecht) verlopen en mogen andere geneesmiddel-producenten het ook aanbieden. Zij doen dat vaak onder de 'echte' stofnaam, men noemt dit dan een 'generiek geneesmiddel'. Er zijn strenge kwaliteitseisen voor generieke geneesmiddelen en in de praktijk zijn ze dan ook even goed als het merkproduct. Omdat de informatie in dit artikel algemeen toepasbaar is, voor zowel Cozaar als andere formuleringen van het geneesmiddel wordt verder de generieke naam 'losartan' gebruikt.

Werkingsmechanisme

Losartan is een medicijn dat behoort tot de groep van Angiotensine-II-Receptorantagonisten (ARBs). Middelen uit deze groep blokkeren de angiotensine-receptor, een onderdeel van het Renine-Angiotensine-Aldosteron-Systeem (RAAS). Het RAAS-systeem reguleert de vocht- en zouthuishouding in het lichaam. Bij mensen met hoge bloeddruk is dit systeem overactief, waardoor er teveel vocht en zout wordt vastgehouden in het lichaam.

Een gangbare theorie is dat deze overactiviteit voortkomt uit een evolutionaire aanpassing om het lichaam voor te bereiden op een schaarste in vocht, zoals bijvoorbeeld optreedt bij langere droogte [1]. De negatieve effecten van een hoge bloeddruk (zoals een verhoogd risico op beroertes en hartproblemen), treden vaak pas op latere leeftijd op, wanneer de meeste mensen al kinderen hebben gehad. Men denkt dus dat er in primitieve samenlevingen een evolutionair voordeel was van een (over)actief RAAS-systeem.

In moderne westerse samenlevingen is er echter een overdaad aan zout in het eten, en is droogte zelden een probleem. Doordat het RAAS-systeem echter nog steeds geijkt is op schaarste en droogte, houden we daarom vaak te veel zout vast, wat leidt tot een hoge bloeddruk.

Losartan blokkeert één schakel in het RAAS-systeem, namelijk de binding van het hormoon angiotensine aan zijn receptor. In de praktijk leidt dit ertoe dat bepaalde bloedvaten zich minder samentrekken, waardoor de bloeddruk daalt. Ook zorgt het middel ervoor dat de nier minder zout vasthoudt (en dat dit vervolgens wordt uitgeplast), wat eveneens leidt tot een bloeddrukdaling. Naast de voordelen van een verlaagde bloeddruk, werken ARBs zoals losartan bijzonder beschermend voor de nier. Dit komt omdat zij de bloedstroom binnen de nier aanpassen zodat de filters in de nier, de glomeruli, minder belast worden.

Wanneer krijgt u losartan?

Losartan kan worden voorgeschreven voor mensen met hoge bloeddruk (hypertensie). In het bijzonder wordt het voorgeschreven voor mensen die een vergroot hart hebben (linkerventrikelhypertrofie), en mensen met hartfalen. Daarnaast wordt het gebruikt om nierproblemen die ontstaan ten gevolge van suikerziekte (diabetes mellitus) te voorkomen. Meestal is losartan geen eerste-keuzemiddel voor deze aandoeningen, omdat verwante middelen uit de ACE-remmerklasse vaak goedkoper zijn. De prijsverschillen zijn tegenwoordig echter gering.

Hoeveel bewijs is er voor de werkzaamheid van losartan?

Er is heel veel ervaring met losartan en vergelijkbare middelen uit de ARB-klasse. Bij de meeste mensen wordt er vrij snel na starten van het medicijn een daling van de bloeddruk gezien, variërend van 5-15 mmHg (millimeter kwik) voor de systolische bloeddruk (bovendruk). Op lange termijn betekent dit dat de kans op vaatproblemen, zoals een beroerte, of overlijden sterk afneemt. Bij patiënten met hartfalen neemt de kans op overlijden per jaar jaar bijvoorbeeld met bijna 50% af [2].

Losartan ten opzichte van vergelijkbare middelen

Losartan was het eerste middel in de klasse van ARBs, er zijn echter meerdere middelen van andere bedrijven die op dezelfde manier werken: Diovan (Novartis), Aprovel (Bristol Myers Squibb), Atacand (AstraZeneca) en Telmisartan (Micardis). Al deze concurrenten binden beter aan de angiotensinereceptor en werken dus in theorie sterker [3]. Ook in de praktijk blijkt dat deze middelen, bij gelijke dosering, een sterker bloeddruk-verlagend effect laten zien. Uit prijsoverwegingen wordt echter toch vaak voor losartan gekozen.

Dosering en gebruik

Beschikbare doseringen in Nederland

Losartan is beschikbaar in tabletten van 25, 50 en 100 milligram. Daarnaast is er een poeder voor suspensie beschikbaar en zijn er combinatie tabletten waar losartan samen met een ander geneesmiddel (vaak Hydrochloorthiazide) in één tablet zit.

Gebruik

Uw arts zal in samenwerking met uw apotheker een behandelschema maken. Bij de meeste patiënten wordt begonnen met 50mg/dag en wordt de dosering naar boven of naar beneden aangepast op geleide van werking en bijwerkingen. U moet losartan 's ochtends innemen.

Bijwerkingen

De meeste bijwerkingen komen voort uit het verlagen van de bloeddruk. Veel voorkomend is duizeligheid, met name bij opstaan uit een stoel of bed. Minder vaak voorkomend zijn vermoeidheid, hartkloppingen, misselijkheid. Bij de meeste mensen wordt deze bijwerking na verloop van tijd minder.

Een andere regelmatig voorkomende bijwerking zijn nierfunctiestoornissen. Deze bijwerking ontstaat omdat losartan ervoor zorgt dat de nieren iets minder hard gaat werken. In principe is dit goed voor de nieren en ook een reden dat het middel wordt voorgeschreven. In de beginfase kan dit het lichaam echter ontregelen.

Overdosering

Bij een overdosis krijgen patiënten zeer lage bloeddruk, duizeligheid en hartkloppingen. In extreme gevallen kunnen mensen flauwvallen. De behandeling bestaat uit een vochtinfuus en inname van geactiveerde koolstof.

Hoe lang blijft het middel in het lichaam?

Losartan zelf wordt relatief snel uitgescheiden, de halfwaardetijd in bloed is ongeveer 2 uur. Het middel wordt echter afgebroken in het lichaam tot eveneens werkzame andere stoffen die langere halfwaardetijden hebben. In de praktijk werkt een pil ongeveer 24 uur.