Galblaasaandoeningen: oorzaak en behandeling

In de galblaas, een peervormig orgaantje net onder de lever gelegen, wordt de gal geconcentreerd en bewaard. De gal wordt geproduceerd in de lever en speelt een rol bij de vetstofwisseling. De gal wordt opgeslagen in de galblaas en tijdens de spijsvertering uitgescheiden in de Twaalfvingerige darm (duodenum), het deel van de dunne darm dat direct aansluit op de maag. Galstenen zijn de meest voorkomende galblaasaandoening.

Galblaas: galstenen

Meestal ontstaan ze doordat overmatige hoeveelheden cholesterol in de gal samenklonteren tot een vaste massa. Mensen met hemolytische anemie (bloedarmoede), waar de rode bloedcellen versneld worden afgebroken, kunnen galstenen krijgen die bestaan uit bilirubine, een galpigment. De hoeveelheid en grootte kunnen variëren van een grote steen tot veel gruis. Bij vrouwen komen galstenen vaker voor dan bij mannen. Meestal zijn er geen verschijnselen en is er geen behandeling nodig.

Ontstoken galblaas

Soms ontstaan echter acute verschijnselen omdat een galgang wordt geblokkeerd of de galblaas ontstoken raakt (cholecystitis). Een verstopte galgang kan ook gemakkelijk ontsteken. Soms wordt een ontstoken galblaas gevuld met pus, waarbij onmiddellijk ingrijpen nodig is.

Galblaaskanker

In de galblaas komen nauwelijks tumoren voor, maar om onbekende redenen verhogen galstenen het risico op galblaaskanker. Weinig mensen met galstenen krijgen ook galblaaskanker, maar mensen met galblaaskanker hebben meestal ook galstenen. Galblaaskanker wordt meestal ontdekt op een leeftijd van 70 jaar of ouder, en is in 75 procent van de gevallen niet behandelbaar door middel van een operatie. De prognose is daarom ook slecht.

De behandeling van de meeste galblaasaandoeningen omvat operatieve verwijdering van de galblaas. Galstenen kunnen worden opgelost met chemische middelen of echogeluidsgolven, maar komen meestal terug als de galblaas niet wordt verwijderd. De spijsvertering wordt niet gestoord door verwijdering van de galblaas. De gal komt dan immers gelijk van de lever in de dunne darm terecht.

Symptomen van een aandoening aan de galblaas

• Soms misselijkheid en overgeven met pijnaanvallen.
• Koorts en rillingen (bij galblaasontsteking).
• Vol gevoel en opgezette buik.
• Hevig boeren, zuurbranden en gasvorming.
• Gewichtsverlies (bij kanker).
• Geelzucht.

Matige tot hevige pijn rechtsboven in de buik, die zich soms uitbreidt naar de borst, rechterschouder en rug. Pijn als gevolg van galstenen kan af en aan komen in perioden van dertig minuten tot vier uur. Bij galblaasontsteking neemt de pijn geleidelijk aan toe en verergert bij diep ademhalen. Galblaaskanker veroorzaakt langdurig voortdurende pijn.

Oorzaken aandoeningen galblaas

De oorzaak van galstenen is onbekend, maar cholesterolstenen houden verband met een abnormale samenstelling van de gal. Wel kunnen leeftijd, vetzucht, een calorierijk dieet, snel gewichtsverlies, ziekte van Crohn, levercirrose, bloedziekten of een darmoperatie het risico verhogen. Bij vrouwen kunnen veelvuldige zwangerschappen, anticonceptiepillen of oestrogeenbehandeling, de vorming van galstenen bevorderen.

Verstopping van een galgang (door een galsteen), letsel of een bacteriële infectie (door verstopping van een galgang) kunnen galblaasontsteking of een abces veroorzaken. Galstenen verhogen het risico op galblaaskanker. Ten slotte kan worden opgemerkt dat erfelijke factoren een rol kunnen spelen bij de vorming van galblaasaandoeningen.

Preventie

Er is niet zozeer een bepaald advies ter preventie, maar wat wel het risico kan verminderen is om uw gewicht op een gezond peil te houden. Het is ook aan te bevelen om een arts te raadplegen als u een snelle vermageringskuur wilt doen.

Behandeling galblaasaandoeningen

Er zijn een aantal behandelingen tegen aandoeningen aan de galblaas:
Ten eerste wordt meestal de galblaas verwijderd via een conventionele buikoperatie. Tegenwoordig wordt echter de voorkeur gegeven aan galblaasverwijdering via laparoscopie. Daarbij wordt een laparoscoop in de buikholte gebracht via een kleine incisie en de galblaas verwijderd. Bij deze techniek is de postoperatieve pijn veel minder het herstel duurt korter.

Tegen de pijn wordt voor de operatie bepaalde geneesmiddelen voorgeschreven. Daarnaast wordt een infuus voor voeding en vocht aangelegd en soms worden antibiotica toegediend ter voorkoming of behandeling van bijkomende bacteriële infecties (als profylaxe).

Ten tweede wordt bij patiënten met een galblaasontsteking die te zwak zijn voor een operatie, een opening in de galblaas gemaakt. Hierdoor kan een buis worden ingebracht om de galblaas te draineren. Later kan de galblaas alsnog worden verwijderd.

Middelen die oraal moeten worden ingenomen die de cholesterolstenen in een paar maanden of jaren doen oplossen worden soms voorgeschreven. Deze (overigens dure) behandeling helpt echter slechts bij kleine stenen die alleen uit cholesterol bestaan en helpt slechts in de helft van de gevallen.

Met een lange dunne naald kan via een katheter een oplossing (MTBE) direct inde galblaas worden gebracht, waardoor de cholesterolstenen binnen een paar dagen oplossen. Maar ze komen vaak weer terug. De galstenen kunnen ook met geluidsgolven worden vergruisd.

Een van de ergste aandoeningen aan de galblaas – galblaaskanker – kan worden behandeld met bestraling en chemotherapie.

Naar de dokter

Als u last hebt van hevige buikpijn is het aan te raden om een arts te bezoeken. In geval van een spoedgeval onmiddellijk de ambulance bellen. Dit bij pijn in de buik en misselijkheid, ademnood en transpireren, omdat deze verschijnselen ook kunnen duiden op een hartinfarct.