De blaas katheter en urine

Een katheter is een soepele, holle slang waardoor urine uit de blaas kan aflopen. De katheter wordt vaak na operaties aangebracht. De katheter blijft vastzitten in de blaas door een klein ballonnetje dat wordt opgeblazen binnenin de blaas.

• Blaaskatheter
• Klachten die er toe kunnen leiden dat er gebruik gemaakt wordt van een katheter
• Soorten katheters
• Verwijderen of niet?
• ‘Gewassen plas’
• U bent patiënt

Blaaskatheter

Een mens kan zo'n 2 liter urine per dag produceren. 's Nachts is dit minder dan overdag. Dit heeft twee redenen. 1 's nachts schakelt het lichaam over op een ander soort zenuw stelsel, 2 we drinken minder. Er wordt voor een blaaskatheter gekozen in gevallen dat mensen klachten ondervinden met plassen, niet mogen plassen, na een beschadiging van de urinewegen, of een operatie. Een andere optie kan het aanbrengen van een urinestoma zijn.

Klachten die er toe kunnen leiden dat er gebruik gemaakt wordt van een katheter

Strangurie

Hierbij is er sprake van hevige pijn bij het plassen, vooral in de abdomen. Het plassen kan een branderig gevoel geven en als tijdelijke oplossing kan er dan voor worden gekozen een katheter aan te brengen.

Nycturie

Betekent letterlijk "nachtplassen". Het komt voort uit het niet onder controle hebben van de blaas als gevolg van zwangerschap, hartfalen of prostaatkanker. Bij het verschijnsel moeten mensen 's nachts opstaan op te plassen, omdat ze dan de controle over de bekkenbodemspier en de sluitspier rondom de blaas verliezen. Een oplossing kan, afhankelijk van de ernst van het geval een katheter zijn. Dit is echter niet vaak het geval.

Soorten katheters

Een katheter is een soepele, holle slang waardoor urine uit de blaas kan aflopen. De katheter blijft vastzitten in de blaas door een klein ballonnetje dat wordt opgeblazen binnenin de blaas. Via de katheter kan de urine aflopen uit de blaas.

Er zijn twee mogelijkheden voor het opvangen van de urine:

• De urine kan continu in een been- of bedzak aflopen (de katheter staat dan ”open”).
• De katheter kan echter ook “afgestopt” worden. Dan blijft de urine in de blaas totdat u aandrang krijgt en u doet het stopje eraf zodat de Blaaskatheter.pdf leeg kan lopen. De katheter moet minimaal om de drie uur open worden gezet.

De katheter kan op twee manieren in de blaas worden geplaatst:
Supra-pubische katheter
Deze supra- pubische katheter, kortweg spc genoemd, wordt door een arts in de onderbuik geprikt, rechtstreeks in de blaas, net boven het schaambeen. Meestal is het een tijdelijke oplossing.

Trans-uretrale katheter
De trans-uretrale katheter, kortweg tuc, wordt ingebracht door een arts of verpleegkundige. De katheter gaat door de plasbuis, ook wel uretra genoemd, naar de blaas.

Verwijderen of niet?

De blaaskatheter is een belangrijke risicofactor voor urineweginfecties. In 80% van de urineweginfecties bij in een ziekenhuis opgenomen patiënten is er een verband met een blaaskatheter, bij 5 tot 10% is er een andere ingreep in het urogenitale gebied. Het risico op een infectie is 5% per katheterdag bij het gebruik van een gesloten drainagesysteem. Dus als de katheter maar lang genoeg in situ is, krijgen uiteindelijk alle patiënten een bacteriurie.

Spoelen van de blaas met een desinfectans heeft geen zin want het voorkomt niet het ontstaan van bacteriurie en sympomatische infecties. Intermitterend spoelen met desinfecterende vloeistoffen beperkt niet het aantal urineweginfecties, maar selecteert wel resistente bacteriën. Bij kortdurende intermitterende katheterisatie kan met spoelen van de blaas met povidonjodium wel de kans op bacteriurie worden verminderd. Evenzo kan gedurende enige dagen spoelen met chloorhexidine 1:1000 na een prostatectomie het aantal urineweginfecties beperken. Vaak zal de eventueel aanwezige bacteriurie spontaan verdwijnen na het verwijderen van de katheter. Verwijderen van de katheter is niet noodzakelijk als er genoeg voorzorgsmaatregelen worden getroffen. Deze voorzorgsmaatregelen worden vooral getroffen bij mensen die een langdurige blaaskatheter hebben. De voorzorgsmaatregelen betreft vooral de verzorging en reiniging van de katheter.

‘Gewassen plas’

Urine uitstrijkjes worden vooral gedaan met ‘gewassen plas’.

Dit houdt het volgende in:

‘Laat een beetje urine in het toilet lopen en dan een beetje in een steriel maatbekertje, bij voorkeur met een schenktuit. Doe de rest in het toilet en giet de opgevangen urine in het potje met schroefdeksel. Dit heet een ‘gewassen plas’. Als bovenstaande in een ziekenhuis gebeurt, zal urine direct microscopisch worden onderzocht; thuis moet u het potje in de koelkast bewaren tot u het voor onderzoek wegbrengt’.

U bent patiënt

Goede voorlichting is altijd een must. Zorg er daarom altijd voor dat u goede voorlichting krijgt van uw arts. Het gebruik van een katheter kan leiden tot urineweginfecties. Wanneer u een infectie vermoedt dient u contact op te nemen met uw arts.