Pastoraal bezoek aan zieke jongere in het jongerenwerk

Pastoraat aan jongeren in de geestelijke gezondheidszorg of in het ziekenhuis is van grote waarde. In dit kader kunnen we spreken van geestelijke verzorging. Deze zorg is nodig om de jongere te ondersteunen in zijn of haar levensvragen die juist in moeilijke situaties naar boven komen. Als we op pastoraal bezoek gaan bij een jongere in het ziekenhuis of instelling voor geestelijke gezondheidszorg zijn er enkele zaken waar we op moeten letten.

Soort ziekte en pastorale omgangsvorm

Chronisch zieke jongere

Trouw zijn in het bezoeken. Praten over zijn of haar belevenissen gekenmerkt door teleurstellingen. Tonen van meeleven, meelijden. Concrete afspraken maken.

Psychisch zieke jongere

Belangrijk is om informatie in te winnen via familie of instelling waar de zieke is opgenomen in verband met bezoekregeling. Het is goed om kennis te hebben van de ziekteverschijnselen en wat voor invloed die op het gedrag hebben.

Jongeren in coma

We kunnen er van uitgaan dat de zieke jongere ons kan horen. Het is daarom niet juist om over de zieke en zijn situatie te spreken met bijzijn van de familie. Het kan goed zijn om de hand van de jongere vast te houden op die manier kan de zieke het gevoel krijgen dat er meeleven is. Belangrijk is om iets over het verleden te weten of over de gezinssituatie. Door een kaart achter te laten weet de familie dat er bezoek vanuit de gemeente geweest is.

Jongeren in een terminale fase

Het is in deze fase van belang dat de pastor een goede band heeft met de zieke. Gesprekken over het spoedig naderen van de dood zullen vaak aan de orde zijn. Vaak komen er dan ook de relaties met de medemens aan de orde om conflicten bij te leggen. De pastor kan dan een bemiddelende functie hebben.

Gelovige zieke jongere

De pastor moet er op letten om niet zijn eigen mening bij de zieke te poneren. Het is belangrijk om samen leerling van de schriften te zijn. De behoefte van de zieke jongere ligt niet op het theoretisch vlak maar op het praktische vlak. Duidelijk laten worden dat God ons wil leren en uitkomst wil bieden.

Ongelovige zieke jongere

Bij het ontbreken van een pastoraal kader moet eerst het vertrouwen gewonnen worden. Als dat vertrouwen er is kan de pastor over het geloof praten en zijn er geweldige mogelijkheden voor de pastor om de Goede boodschap te laten klinken. Let er wel op dat je de ander niet in verwarring brengt. Dit is vooral bij terminale mensen aan de orde. Iemand kan bijvoorbeeld een voorstelling hebben hoe het is na de dood. Dring dan geen andere voorstellingen op. Dit kan namelijk angst en onrust veroorzaken.

Zes belangrijke adviezen

Met de familie overleggen wanneer je op bezoek gaat

Dit is een belangrijk punt omdat je op die manier de familie ook bij de pastorale zorg betrekt. Je kunt vragen hoe de jongere er aan toe is en of er wel bezoek mag komen. Ook heeft de familie er behoefte aan te weten dat er pastorale betrokkenheid is.

Tijd nemen voor een bezoek en je jas uitdoen en niet blijven staan

Voor een zieke valt het niet mee als hij of zij de hele dag alleen is. Meestal wordt er naar het bezoekuur met veel heimwee uitgekeken en als de bezoekers ook nog te laat komen en weer vroeg weggaan dan is dat een grote teleurstelling voor de zieke. Wanneer je blijft staan met je jas aan dan geeft dat bij de zieke het gevoel dat je snel weer weg wilt. Wanneer je het wel doet dan heeft de zieke het gevoel dat hij de volledige aandacht krijgt.

In gesprek gaan over de ziekte: niet zwijgen over de waarheid

Het is soms moeilijk om over de ernst van de ziekte te spreken. Aan een ziekbed moeten geen leugens vertelt moeten worden. Ziekte en dood zijn levenswerkelijkheden die wij niet mogen kleineren. Op die manier verzwaren wij het verwerkingsproces, zowel van de zieke jongere als van de familie.

Geen beloften doen voor een spoedige terugkomst

Hoe vaak doen we onbewust de uitspraak van ‘ik kom nog wel eens even langs’. Belofte maakt schuld. Hoe goed ook bedoeld maar in de praktijk is ook de pastorale werker een mens die midden in het leven staat. Het komt vaak voor dat gemaakte afspraken niet nagekomen worden. Maak concrete afspraken dan weet de zieke jongere waar hij of zij aan toe is, of anders is het beter om geen afspraken te maken. Ook voor de pastorale werker is het beter om geen loze beloftes te doen in verband met een schuldgevoel wanneer de zieke jongere overlijd. De gedachte ‘had ik nog maar even…’ blijft altijd knagen.

Goede bemoedigende woorden gebruiken bij het afsluiten van een bezoek

Meestal blijft het bij ‘tot ziens’ of 'ik spreek je nog wel’. Dat zijn dus de verkeerde formuleringen voor de zieke. Probeer een bezoek altijd af te sluiten met een gebed.