Blijf aan de slag bij burn-out en overspannenheid

Naar schatting zitten ca. 300.000 werknemers thuis als gevolg van stress, burn-out of andere klachten van psychische aard. Als je bent getroffen door een burn-out, heb je vaak een lange weg te gaan om er van te genezen. En het kost ook tijd en wilskracht om zowel op je werk als in de privésfeer maatregelen te nemen die voorkomen dat je weer in oude verkeerde patronen vervalt.

Druk, drukker, te druk

Als we het een beetje druk hebben is er niets aan de hand. Integendeel je kunt het, vooral op je werk, veel beter een beetje te druk hebben dan een beetje te rustig. Want bij een "beetje te druk" gaat de dag immers lekker snel om, en heb je een nuttig gevoel. Maar de volgende fase, na een beetje te druk, is overbelasting, waarna overspannenheid op de loer ligt en het traject ten slotte kan eindigen in een burn-out.

Overspannen: algehele ontreddering

Wie in overbelaste situatie blijft doorhollen, loopt het risico overspannen te raken. Bij overbelast zijn ligt de nadruk vaak op lichamelijke signalen (pijn, driftig). Maar bij overspannenheid ontstaat vooral een gevoel van algehele ontreddering. Bijvoorbeeld: “hoe moet ik dat allemaal gedaan krijgen”. Kenmerkend hierbij is moe opstaan, overal tegenop zien, nergens meer plezier in hebben, snel verdrietig zijn, en dan met zo weinig beheersing dat de tranen soms in gezelschap opkomen. Op wilskracht wordt vaak nog manmoedig doorgewerkt. Maar al die slaapachterstand en vermoeidheid steeds meenemen naar de volgende dag is zo slopend dat de symptomen alleen maar toenemen. Hartkloppingen, diarree, trillende handen, maar ook met een steen in de maag naar je werk gaan. Het zijn allemaal tekenen dat de batterij zo goed als leeg is.

Nieuwe energie

Overspannenheid vraagt om meer rust en vooral: structuur. Op tijd naar bed, niet te lang uitslapen, gezond eten, voldoende lichaamsbeweging, eventueel therapie als hulpmiddel om meer grip te krijgen. En op het werk wellicht structurele aanpassingen in overleg met je werkgever. Gemiddeld kan overspannenheid op deze manier binnen vier tot zes weken voorbij zijn.

Burn-out: de batterij is leeg

Niets aan overspannenheid doen kan tot burn-out leiden. Vergelijk het met een elastiekje: bij overspannenheid zit daar nog wel enige rek in, bij burn-out is de rek er totaal uit. Dat wil zeggen: op de parkeerplaats van je werk de auto niet uit kunnen komen, het gevoel van totaal opgebrand en leeg te zijn, emotieloos reageren, chaotisch denken, niet meer goed meekrijgen wat er links en rechts gebeurt. Dit ligt in het verlengde van overspannenheid: vaak wordt door één heftige gebeurtenis, bijvoorbeeld een aanvaring op het werk, een botsing met blikschade, slecht nieuws enz., de grens overschreden. Psycholoog Karsten: “het lichaam is dan helemaal op. Op alle vlakken is het gevoel van zelfvertrouwen weg. Het voelt alsof we als werknemer, ouder, partner en als vriend/vriendin hebben gefaald. Het gevoel dat we erkenning krijgen voor alles dat we doen, herkennen we niet meer”

Genezen van een burn-out

Een burn-out krijgen kan iedereen overkomen. En iedereen kan er ook weer van herstellen, door te leren bij te tanken en oude patronen te doorbreken, om niet weer opnieuw overspannen te raken.
Therapie:

• Wat te doen aan negatieve gedachten als: wanneer ik me niet uit de naad werk, vindt niemand me aardig.
• Mindfulness oftewel: leren genieten van het moment.

Beiden bieden veel houvast bij het herstel, net als lichaamsbeweging en ontspanning. Ook belangrijk is om risicofactoren op het werk (slechte sfeer, werkdruk) te analyseren, teneinde herhaling te voorkomen.

Het belang van blijven werken

In tegenstelling tot vroeger, wordt nu bij overspannenheid en burn-out geadviseerd vooral (een beetje) aan het werk te blijven. Werkritme is belangrijk en bovendien blijkt werk een belangrijke beschermende factor tegen depressie te zijn. Het vergroot het gevoel van eigenwaarde, beide noodzakelijk om snel weer op te krabbelen.

Lees verder

• Door de voortdurend te hoge werkdruk raak ik overspannen