Aids, de epidemie uit de tachtiger jaren

Terwijl in Zuid-Afrika hele streken ontvolkt werden, doordat de bevolking ten prooi viel aan een epidemie, schrikken we hier niet echt meer van de ziekte. Het HIV-virus lijkt door nieuwe medicijnen onder controle te houden te zijn. De jonge generatie is steeds onvoorzichtiger en het aantal nieuwe zieken stijgt weer. Nog atijd is deze ziekte niet te genezen en het leven met iemand die aids (Acquired Immune Defiency Syndrome) heeft is niet makkelijk.

Begin tachtiger jaren

In de zomer van 1981 wordt het "Center for Disease Control" gealarmeerd: tot dan toe zijn er vijf gezonde homoseksuele mannen in de omgeving van Los Angeles met de zeldzame longziekte Pneumocystispneumonie (PCP) geïnfecteerd, die het immuunsysteem aantast. Bijna tegelijkertijd treedt in New York een soort kanker (Kaposi-Sarkom) zeer vaak op. Het ziet er naar uit, dat men een nieuwe ziekte ontdekt heeft. Het heeft nog weliswaar geen naam, maar wel vele symptomen. Omdat in het begin vooral homoseksuelen de ziekte kregen, vermoedden wetenschappers een verband. Het syndroom kreeg de naam Gay Related Immune Deficiency (GRID). Maar al gauw moest deze naam veranderd worden, omdat het te beladen was. Er doken steeds meer patiënten op, die niets met homoseksualiteit te maken hebben. Pas toen, in de zomer van 1982, noemde men de ziekte Acquired Immuine Deficiency Syndrome (Aids). In 1982 werd de ziekte in 14 landen gesignaleerd. Met had het vermoeden dat een bepaald virus het immuunsysteem aantast en op die manier zorgt voor vele ziektebeelden.

Midden tachtiger jaren

De Franse wetenschapper Charlie Dauguet werkte aan het Franse Pasteur instituut en deed onderzoek naar de ontwikkeling van retrovirussen. Dauguet is de eerste, die onder een microscoop het HIV-virus zag. Het kreeg de naam Lymphadenopathie-virus (LAV). Kort daarna lukte het ook de Amerikaan Robert Gallo het retro-virus te isoleren. Hij noemde het het Human T-cell Lymphotropic Virus-III (HLV-III). Pas in 1986 werden de wetenschappers het eens over de naam: Human Immunodeficiency Virus (HIV). Men was er van overtuigd dat er nu ook snel een medicijn tegen deze nieuw ontdekte ziekte geworden zou worden. Helaas moesten de wetenschappers toegeven hoezeer ze zich vergist hadden. In deze tijd liep het aantal ziektegevallen snel op. Aan het eind van 1983 waren er in de USA 3000 mensen met het virus geïnfecteerd, velen daarvan zijn er al gestorven. In de VS en in Europa ontwikkelde zich een hysterie. In Duitsland schrok een artikel in "Der Spiegel" de mensen op. 'Homo-ziekte' werd er als titel voor het stuk gebruikt. Echter, in het artikel werd vermeld, dat dit een gevaarlijke benaming is. Niemand wist immers hoe het virus overgedragen werd. Eén ding was zeker: iedereen kan het krijgen, man en vrouw, homo- en heteroseksuelen, volwassenen en kinderen.

1985 tot 1995

In 1985 schrok de dood van filmster Rock Hudson de bevolking op. Nu pas werden velen zich ervan bewust, das niet alleen onbekende mensen aids kunnen krijgen, maar ook geliefde prominenten en bekenden daarvan. Nog voor zijn dood had Rock Hudson de 'American Foundation of Aids Research' in het leven geroepen, waarvan Elisabeth Taylot na zijn dood de voorzitster werd. Haar betrokkenheid zorgde ervoor dat de bevolking er anders over ging denken, evenals het bezoek van Lady Diana aan een Engels ziekenhuis voor mensen die aan aids lijden. Dat ze bij haar bezoek geen handschoenen droeg en toch gewoon een hiv-geïnfecteerde de hand schudde, was op dat moment een hele gewaarwording. Inmiddels weet men, dat het virus alleen overgedragen kan worden door bloed- en seksueel contact. Met het toenemen van de kennis groeide de tolerantie naar de patiënten, maar tegelijk was er een achteruitgang als men kijkt hoe er met de ziekte werd omgegaan.
De VS verboden hiv-geïnfecteerden het land te betreden, paus Johannes Paulus II verboodd condooms, Beieren verplichtte bepaalde beambten een hiv-test te ondergaan (tot 1995) en in Amerika kreeg de jongen Ryan White niet de kans een normale school te bezoeken. Aan het eind van 1990 werd het aantal hiv-geïnfecteerden op 8 miljoen mensen geschat. Hieronder stierven ook bekende persoonlijkheden, zoals kunstenaar Keith Haring, de vader van de muppets Jim Henson en de zanger van de rockgroep Queen, Freddy Mercury. Deze beroemde en ook alle onbekende overledenen worden sinds 1987 herdacht door het 'Aids Memorial Quilt', dat door duizenden mensen uit de hele wereld wordt bezocht. In 1991 was er de rode strik (red ribbon), die in Europa een jaar later onder duizenden verdeeld werd tijdens een herdenkingsconcert voor Freddy Mercury. Tot nu toe waren er alleen nog medicijnen die de ziekte verzachtten: Azidothymidin (AZT). Dit medicijn heeft wel sterke bijwerkingen en de meeste patiënten ontwikkelden snel weerstand tegen het middel.

1996 tot nu

In het midden van de negentiger jaren begon de hiv-wetenschapper David Ho met een combinatietherapie. Eindelijk was er een methode ontwikkeld, die weliswaar niet geneest, maar het leven met aids wel draaglijk maken kan. De epidemie was echter nog niet opgehouden, volgens gegevens van de WHO waren er in 2007 weer 2,5 miljoen nieuwe mensen met hiv geïnfecteerd. 2,1 Miljoen mensen stierven aan aids, waaronder 330.000 kinderen. Wereldwijd wordt het aantal geïnfecteerden op 33 miljoen mensen geschat. Vooral in de armere landen sterven veel mensen aan de gevolgen van deze ziekte, omdat ze niet voldoende voorgelicht worden. Naast voorlichting zijn medicijnen voor deze landen de enige mogelijkheid om de epidemie onder controle te krijgen. In 2001 vond de WHO dat ook en gaf de ontwikkelingslanden het recht deze medicijnen ook te krijgen bij nationale rampen. In dat zelfde jaar werd The Global Fund to fight aids, tuberculoses and malaria opgericht. Twee jaar later stemde de WTO ermee in, dat niet alleen de landen medicijnen krijgen, die ze produceren, maar dat het andere landen ook makkelijker wordt gemaakt. Wie over aids praat, denkt tegenwoordig vaak alleen maar aan Zuid-Afrika. Daar leeft tweederde van de geïnfecteerden. Toch neemt het aantal geslachtsziektes tegelijkertijd in de westelijke landen weer toe. Dat is een duidelijk teken dat men safe seks niet zo belangrijk meer vindt. Een nieuwe generatie is volwassen geworden en dat is een generatie die de schrik van de eerste jaren van deze ziekte niet bewust heeft meegekregen. In 2007 steeg in Azië en Oost-Europa het aantal hiv-geïnfecteerden schrikbarend. De voorlichting in de Aziatische landen en Oost-Europa begon nu pas. In Peking wilde men pas in 2003 een recalmefilmpje over condooms op televisie uitzenden. Ook in het westen kreeg men in de gaten dat de voorlichting door moest gaan. In Amerika won in 2004 een televisiefilm alle golden Globe prijzen in zijn rubriek: Angels in America. Dat is een film, gebaseerd op een theaterstuk uit de negentiger jaren, die de verhalen vertelt van meerdere hiv-geïnfecteerden in Amerika in de tachtiger jaren. Tot dan had de politiek deze nieuwe epidemie het liefst in de doofpot gestopt.