Hart- en vaatziekten: opsporing en behandeling

Het schrikwekkende van hart- en vaatziekten is dat ze dikwijls totaal onverwachts optreden bij mensen die daarvoor nog gewoon gezond leken te zijn. Plotseling worden zij van de ene op de andere dag patiënt. Tot nu toe is niet te voorspellen welke persoon aan deze ziekten ten slachtoffer zal vallen en wie dit bespaard zal blijven.

Gevolgen van hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten richten dikwijls onherstelbare schade aan in het lichaam van de patiënt. Bloedvaten raken beschadigd en delen van het hart of van de hersenen kunnen afsterven.

Behandeling

Genetisch gezien is ieder mens verschillend van alle anderen. Het gevolg daarvan is dat de behandeling van hart- en vaatziekten niet bij iedereen even goed aanslaat. Helpen bepaalde medicijnen om deze ziekten te voorkomen of tegen te gaan bij sommigen goed, bij anderen is dat veel minder of werkt het zelfs helemaal niet. De huidige behandelingen kunnen een patiënt niet genezen, want ze repareren de schade niet en ze kunnen het ziekteproces vaak ook niet stopzetten. Vooraf weten artsen evenmin of een bepaalde behandeling bij de patiënt wel zal aanslaan of juist niet.

Moleculair onderzoek

De Nederlandse Hartstichting steunt nieuw moleculair onderzoek dat meer inzicht moet geven in het verband tussen enerzijds de genetische aanleg van een mens en anderzijds de werking van de medicijnen. Het moleculair onderzoek levert technieken op die veranderingen in het menselijk lichaam meten nog voordat ziektesymptomen zich openbaren.

Doel van het onderzoek

Doel van het moleculair onderzoek is om hart- en vaatziekten (eerder en preciezer dan nu het geval is) op te sporen. Dus te ontdekken voordat er klachten en onherstelbare schade zal zijn ontstaan.

Voordelen van het onderzoek zijn om in de (nabije) toekomst:

• door middel van analyse van bijvoorbeeld een druppeltje bloed te kunnen aantonen of iemand hart- of vaatziekte zal krijgen;
• het mogelijk te maken te voorspellen welke behandeling het beste werkt bij welke patiënt.

Activiteiten van de Nederlandse Hartstichting

De Nederlandse Hartstichting steunt onder meer:

• projecten die moeten leiden tot een betere opsporing van mensen met een verhoogde kans op een hart- of herseninfarct;
• onderzoek dat moet gaan uitwijzen welke mensen baat hebben bij welke behandeling tegen hartritme-stoornissen;
• onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe materialen voor de behandeling van hart- en vaatziekten.

Opmerking

Laatst genoemd onderzoek moet onder meer leiden tot de ontwikkeling van:

• lichaamseigen hartkleppen;
• veiliger stents;
• biomaterialen die de vorming van nieuwe bloedvaten stimuleren en schade aan het hart repareren.

Stappen voorwaarts

In 2009 zijn met steun van de Nederlandse Hartstichting verschillende onderzoeksprojecten afgerond. Onderstaand volgt een aantal resultaten die uit deze projecten zijn voortgekomen:

Tijdelijk verwijderen

Een herseninfarct kan gepaard gaan met ernstige zwelling van het hersenweefsel. De onderzoekers hebben ontdekt dat het tijdelijk verwijderen van een deel van de schedel de kans op overleven bij deze patiënten vergroot.

Nieuwe erfelijke factoren

Onderzoekers hebben nieuwe erfelijke factoren gevonden voor levensgevaarlijke hersenbloedingen. Hierdoor is het mogelijk geworden om familieleden met een verhoogd risico (bij families waar deze hersenbloedingen voorkomen) op te sporen.

Werking ACE-remmers

ACE remmers hebben tot doel de kans op een hartinfarct of overlijden aan een hartinfarct te verlagen. Grootschalige studie leerde dat bepaalde ACE-remmers bij een kwart van de patiënten niet werken. Bij driekwart van deze patiënten bleek de werking van deze medicijnen juist extra goed. Met deze studie hebben de onderzoekers aangetoond dat erfelijke eigenschappen van een patiënt bepalen of ACE remmers effect hebben of juist niet.

Vorm van hartfalen eerder opsporen

Onderzoekers hebben ontdekt dat bepaalde afwijkingen in het hart voorafgaan aan de ontwikkeling van hypertrofische cardiomyopathie. Deze ontdekking maakt het mogelijk om hypertrofische cardiomyopathie (een vorm van hartfalen) eerder op te sporen.

Waarde voor de maatschappij

De Nederlandse Hartstichting investeert ongeveer € 20 miljoen per jaar in onderzoek, voorlichting en preventie. Ten einde de maatschappelijke impact daarvan te weten te komen, liet de stichting in 2009 berekenen hoeveel haar inzet de maatschappij oplevert. Het onderzoek werd verricht door een econome aan de Erasmus Universiteit, Karen Maas. Met als doel deze maatschappelijke impact in kaart te kunnen brengen en vervolgens daar een geldbedrag aan te koppelen, nam zij het acuut hartinfarct als casus. Karen ontwikkelde een speciaal rekenmodel aan de hand waarvan zij de kosten in 1980 vergeleek met die in 2005 en ontdekte dat de winst door een verbeterde kwaliteit van leven en een langere levensverwachting opliep tot meer dan
€ 6 miljard. Vervolgens berekende Karen dat in totaal 8 procent daarvan kan worden toegeschreven aan de inversteringen van de Nederlandse Hartstichting. Deze 8 procent staat gelijk aan € 505 miljoen! Omdat het in dit onderzoek alleen gaat om het acuut hartinfarct en niet om de overige hart- en vaatziekten zal Karen haar onderzoek voortzetten en hoopt ze later ook de cijfers voor beroertes te kunnen presenteren.