Rugpijn en zwanger

Rugpijn tijdens de zwangerschap komt veel voor en kent verschillende oorzaken. Het is vervelend om rugpijn te hebben want daardoor kan je weinig meer doen. Allereerst is het belangrijk om de oorzaak voor rugpijn te ontdekken, want soms komt de rugpijn tijdens de zwangerschap heel ergens anders vandaan. Hoe ga je om met pijn in de rug?

Wat is rugpijn?

Rugpijn is pijn in de rug. Dat klinkt simpel, maar dat is het niet, want rugpijn kan voorkomen in de onderrug, de bovenrug of kan zelfs uitstralen naar de zij, de bovenbenen, de nek of de buik toe. Ruim 75 procent van alle mensen krijgt ooit last van de rug met rugpijn als gevolg. Van alle zwangere vrouwen heeft ruim 70 procent last van de rug tijdens de zwangerschap. Hiervan bespreekt een grote groep (68 procent) van de vrouwen dit nooit met de arts of verloskundige. Bijna de helft van alle zwangere vrouwen loopt dus met rugklachten rond zonder dit ooit ter sprake te brengen.

Oorzaken voor rugpijn tijdens de zwangerschap

Wanneer je zwanger bent, heeft rugpijn vaak een hele andere oorzaak dan bij een niet-zwangere. De volgende oorzaken komen het meest voor:

• Hormonen: onder invloed van zwangerschapshormonen versoepelen de gewrichtsbanden. Hierdoor ontstaat er minder steun en kan er rugpijn ontstaan.
• Verschuiving van het zwaartepunt: een veel voorkomend probleem, bijna iedere zwangere vrouw zie je met een holle rug lopen. Dit komt omdat het zwaartepunt verschuift. De buik wordt zwaarder en steekt vooruit. Zouden we als zwangere vrouw gewoon normaal door blijven lopen, dan kiepen we naar voren. Ter compositie gaan we dus de rug hol trekken en zodoende het zwaartepunt naar achteren verschuiven. Het gevolg is een kromme stand van de wervelkolom met rugpijn als gevolg. Overigens is deze veranderde houding niet iets waar je zelf over nadenkt maar automatisch uitvoert.
• Bekkeninstabiliteit: onder invloed van hormonen verslappen en verweken de banden en het kraakbeen tussen de drie verschillende delen van het bekken. Dit is nodig om de bevalling soepel te laten verlopen. Er ontstaat pijn in het bekken, de bovenbenen en het schaambot. De pijn kan uitstralen naar de onderrug toe.
• Blaasontsteking: zwangere vrouwen hebben eerder last van een blaasontsteking. Klachten zijn pijn bij het plassen, een branderig gevoel bij het plassen of vaak moeten plassen. Er kan ook pijn in de onderrug gevoeld worden, die soms uitstraalt naar de zij toe. Soms is er alleen sprake van rugpijn terwijl er geen andere klachten zijn. Zo zijn er zwangere vrouwen die vreselijk pijn aan de rug lijden en amper meer kunnen slapen. Pas na urineonderzoek blijkt het om een blaasontsteking te gaan. Ook nierproblemen kunnen pijnklachten aan de rug veroorzaken.
• Weeën: rugpijn kan veroorzaakt worden door (vroegtijdige) weeën. Vooral wanneer je eerder totaal geen last had van rugklachten en plots ernstige rugpijn krijgt, kan dit een teken zijn dat de bevalling begonnen is. De meeste zwangerschappen bevallen mooi op tijd, maar soms begint de bevalling al eerder.
• Overbelasting: ook tijdens de zwangerschap kan je rug overbelast raken door verkeerd tillen, te zwaar tillen of te langdurig de rug te gebruiken. Ook een verkeerde zithouding kan rug-en nekklachten veroorzaken.

Behandeling van rugklachten

Wanneer de oorzaak bekend is voor de rugklachten, kan gestart worden met een juiste behandeling. Soms is er geen oorzaak te vinden voor rugklachten. Belangrijk is dat de houding van de zwangere gecontroleerd wordt, urine onderzocht wordt op ontstekingen, het bekken nagekeken wordt op bekkeninstabiliteit, en eventueel gekeken wordt of er geen sprake is van weeënactiviteit.

Bij een verkeerde houding is het belangrijk de houding gedurende de zwangerschap aan te passen. Zet de benen altijd recht onder het lichaam, en niet buiten de heupen. Bij zittend werk is het belangrijk om goed rechtop te gaan zitten en niet voorover te gaan hangen of onderuit gezakt te gaan zitten. Een kussen in de rug kan ondersteunend werken. Draag geen hoge hakken: deze zijn nooit goed voor je rug en al helemaal niet tijdens de zwangerschap. Platte schoenen zitten het lekkerst. Sla je benen niet over elkaar heen en draag bij zware werkzaamheden een steunband voor de rug.

Overbelasting moet zoveel mogelijk voorkomen worden. Laat de zware boodschappen liever door de partner dragen, en draag liever twee boodschappentas verdeeld over twee armen dan één zware boodschappentas. Til meer vanuit de knieën maar belast de knieën niet te zwaar. De ideale tilpositie is vanuit de knieën en de rug tezamen zonder beiden teveel te belasten. Wanneer een bezigheid te zwaar voor de rug aanvoelt, staak de bezigheid dan en hervat deze later of laat het over aan iemand anders.

Een blaasontsteking moet behandeld worden. Een lichte irritatie van de blaas kan behandeld worden door veel water te drinken. Sommigen zweten bij het drinken van cranberrysap. Een blaasontsteking die niet behandeld wordt kan meerdere klachten veroorzaken. Bacteriën kunnen vanuit de blaas verder omhoog kruipen naar de nieren toe en daar een ontsteking veroorzaken. In de meeste gevallen zal de arts dan ook een antibioticakuur voorschrijven bij een blaasontsteking. Het is belangrijk dat de arts weet dat je zwanger bent zodat de kuur hierop aangepast kan worden. Een antibioticakuur moet helemaal afgemaakt worden. Wanneer dit niet gebeurt, blijven bacteriën achter en kunnen een grotere infectie veroorzaken. Ook zullen deze bacteriën immuniteit tegen antibiotica opbouwen, waardoor de ontsteking moeilijker te bestrijden is.

Bekkeninstabiliteit is vaak lastig te behandelen. Dit kan niet ongedaan worden, maar fysiotherapie kan wel helpen om de klachten te verlichten. Rollend uit bed komen is vaak prettiger dan plots opstaan zoals je eerder gewend was. Liggen op de zij met een kussentje tussen de knieën vinden veel vrouwen ook prettiger. Ook helpt het om de trap op en af te lopen door de voeten aan te schuiven, dus tree voor tree te nemen. Bij ernstige klachten kan men zittende de trap op. Klachten van bekkeninstabiliteit verdwijnen in de meeste gevallen vrij snel weer na de bevalling.