Zika-virus: gevolgen voor zwangere vrouw en baby

Wat is zika, wat zijn de zika symptomen en wat betekent besmetting met het zika-virus voor zwangere vrouwen en ongeboren baby's? Het zika-virus wordt overgebracht van mens op mens door een beet van een geïnfecteerde Aedes muskiet. In grofweg driekwart van de gevallen verloopt dit zonder symptomen. Klachten kunnen bestaan uit spierpijn, malaise en hoofdpijn, maar het kan ook ergere klachten geven. Bij ongeboren kinderen kan het virus leiden tot geboorteafwijkingen, zoals microcephalie, een afwijking van het centrale zenuwstelsel waarbij de schedelomvang te klein is. Dat kan een verstandelijke beperking of zelfs de dood veroorzaken. Het Amerikaanse volksgezondheidsinstituut CDC (vergelijkbaar met het Nederlandse RIVM) raadt daarom zwangere vrouwen aan niet naar gebieden te gaan waar ze het zika-virus kunnen oplopen.

Zika-virus gevolgen zwangere vrouw en baby

• Hoe wordt het zika-virus overgedragen?
• Wie loopt het risico op besmetting met het virus?
• Waarom lopen zwangere vrouwen risico?
• Wat zijn de symptomen van een zika-infectie?
• Is er een vaccin om infectie te voorkomen?
• Is er een behandeling?
• Wat adviseert het CDC?
• Welke maatregelen kunnen zwangeren nemen?

Hoe wordt het zika-virus overgedragen?

Zika wordt voornamelijk overgebracht door de beet van geïnfecteerde Aedes muggen. Deze lastpak kan ook andere ziektes als dengue en chikungunya overbrengen. Het kan ook van een zwangere moeder op haar haar baby worden overgedragen tijdens de zwangerschap of rond het tijdstip van de geboorte. Het is onbekend hoe vaak zika tijdens de zwangerschap of rond het tijdstip van de geboorte van moeder op kind wordt overgedragen.

Het virus kan via bloed worden overgedragen, maar is ook aangetroffen in menselijk sperma. Volgens de WHO is echter meer bewijs nodig om te bevestigen dat het ook via seksueel contact kan worden overgedragen. In Dallas (Texas) heeft iemand het zika-virus opgelopen door seksueel contact met een besmet persoon die onlangs in Venezuela was geweest. Dat meldt de lokale gezondheidsautoriteit DCHHS begin februari 2016. Daarmee is volgens de DCHHS bewezen dat het virus seksueel overdraagbaar is. De mug die het virus verspreidt, is nog niet in Texas aangetroffen.

Wie loopt het risico op besmetting met het virus?

Iedereen die woont in of reist naar een gebied waar het zika-virus aanwezig is loopt het risico geïnfecteerd te worden. Het aantal gevallen van zika-virus in Latijns-Amerika en Zuid-Amerika neemt toe.

Waarom lopen zwangere vrouwen risico?

Zwangere vrouwen die het zika-virus oplopen, lopen kans een baby te krijgen met een te kleine schedel en onvolgroeide hersenen. Baby's die geboren worden met deze afwijking, hebben kans op een verstandelijke beperking of vroege dood. Het wordt nog onderzocht of deze afwijkingen daadwerkelijk door het zikavirus worden veroorzaakt. Zwangeren lopen mogelijk een groter risico op een ernstig beloop van de infectie, maar ook dat is nog niet helemaal zeker.

De gezondheidsautoriteiten in landen als El Salvador, Colombia en Brazilië raden vrouwen in die landen aan om hun zwangerschap uit te stellen totdat de situatie onder controle is.

Wat zijn de symptomen van een zika-infectie?

Ongeveer een op de vijf mensen die besmet raken met het zika-virus krijgt last van klachten. Bij mensen die last krijgen van klachten, verloopt de infectie meestal mild. Daarom weten veel mensen niet dat ze besmet zijn (geweest). De meest voorkomende symptomen zijn koorts, huiduitslag, gewrichtspijn, spierpijn en rode ogen. Symptomen beginnen meestal 2-7 dagen na besmetting met het virus. De klachten duren vaak hooguit een week.

Is er een vaccin om infectie te voorkomen?

Nee, er is geen vaccin om besmetting te voorkomen.

Is er een behandeling?

Zikakoorts kan alleen symptomatisch behandeld worden. Drink voldoende om uitdroging te voorkomen. Neem geneesmiddelen als paracetamol om koorts en pijn te verminderen. Paracetamol (zonder toevoegingen) mag een zwangere vrouw gebruiken. Totaal een zwangere vrouw op een dag maximaal 3000 mg paracetamol slikken. Het gebruik van aspirine en ibuprofen wordt afgeraden tijdens de zwangerschap.

Wat adviseert het CDC?

Het CDC waarschuwt zwangere vrouwen om Latijns-Amerika en de Cariben voorlopig te mijden. Het gaat om de landen (peildatum 23-1-2015):

• Brazilië;
• Colombia;
• El Salvador;
• Frans-Guyana;
• Guatemala;
• Haïti;
• Honduras;
• Martinique;
• Mexico;
• Panama;
• Paraguay;
• Puerto Rico;
• Suriname; en
• Venezuela.

Het door muggen overgebrachte zika-virus verspreidt zich mogelijk over het hele Amerikaanse continent, met uitzondering van Canada en Chili. Deze vrees sprak de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) op 25 januari 2016 uit.

Het RIVM adviseert zwangere vrouwen en vrouwen die overwegen om zwanger te worden om reizen naar de tropen vooraf goed af te wegen. Deze vrouwen doen er verstandig aan eerst een zorgverlener te raadplegen.

Welke maatregelen kunnen zwangeren nemen?

Ben je als zwangere in de tropen, dan moet je zowel overdag als 's nachts strikte maatregelen nemen om muggenbeten te voorkomen. Dit kun je doen door:

• Bedekkende kleding te dragen.
• Onbedekte huid in te smeren met een muggenwerend middel dat DEET bevat. Vermijd als zwangere concentraties boven de 30%.
• Slaap of rust onder een klamboe of in een muggenvrije ruimte.

Raadpleeg bij twijfel een arts.

Lees verder

• Zika-virus: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Knokkelkoorts (dengue): symptomen, oorzaak en behandeling
• Gele koorts: vaccinatiebijwerkingen, symptomen. behandeling
• Dengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandeling
• Japanse encefalitis: symptomen, inenting en behandeling