Zwanger en garnalen

Voor zwangere vrouwen is het soms moeilijk om te bepalen welke vis veilig is om te eten, en welke vis je beter kan laten staan. Zo is vette vis vanwege de goede vetzuren gezond, maar kan deze ook weer vervuild zijn met zware metalen en PCB's. Een soortgelijke vergelijking kun je maken voor garnalen, ze zijn vetarm en bevatten veel eiwitten en voedingsstoffen, maar zijn ze erg kwetsbaar en gevoelig voor bacteriën. Velen vragen zich dan ook af of voorverpakte of ongekookte garnalen wel veilig zijn om tijdens de zwangerschap te eten.

Garnalen

Een garnaal valt onder de noemer schaaldieren. Er zijn ruim drieduizend verschillende soorten garnalen die allen kunnen verschillen in grootte, smaak en uiterlijk.

Herkomst

De meeste garnalen leven in zout water in de zee, maar er bestaan ook zoetwatergarnalen. Ze leven vaak op de bodem tussen het zand. Over het algemeen worden in warme landen, zoals Thailand, grote garnalen gevangen, en in koudere landen, zoals Nederland, kleinere garnalen.

Verwerking

Garnalen worden vaak na de vangst aan boord gekookt of direct ingevroren. Rauwe garnalen bederven namelijk erg snel. Je kunt een gekookte garnaal herkennen aan de roze kleur, terwijl een rauwe garnaal een grijze doorzichtige kleur heeft. De garnalen kunnen gepeld of ongepeld verkocht worden. Het pellen van de garnalen kan machinaal gebeuren, maar in arme landen wordt dit nog vaak met de hand gedaan. Garnalen die in Nederland gevangen worden gaan dan op transport naar bijvoorbeeld Marokko, waar ze met de hand gepeld worden. Na het pellen worden de garnalen weer terug naar Nederland getransporteerd.

Veiligheid garnalen

Voor de veiligheid van de garnalen is het belangrijk of de garnalen voor het eten nog verwarmd worden of niet.

Rauwe garnalen
Grote garnalen worden vaak bevroren en rauw verkocht. Deze worden bij de bereiding verhit en daarna opgegeten. Tijdens de verhitting worden bacteriën gedood waardoor deze garnalen veilig zijn om te eten.
Gekookte garnalen
Een ander verhaal geldt voor garnalen die gekookt en gepeld gekocht worden. Garnalen zijn namelijk een erg kwetsbaar product en heel gevoelig voor bacteriën. Garnalen die gekweekt worden leven vaak dicht op elkaar en kunnen elkaar gemakkelijk besmetten met bacteriën en virussen. Na de vangst liggen garnalen vaak buiten in een open bak waardoor ontlasting van vogels, zoals zeemeeuwen, op de garnalen terecht kan komen. Ook tijdens het pellen van gekookte garnalen is besmetting via iemands handen mogelijk. Het is dan ook niet vreemd dat er vaak een besmetting van bacteriën op garnalen gevonden wordt.

Veel voorkomende bacteriële besmettingen

Een veel voorkomende bacterie op garnalen is Shigella. Deze bacterie komt voor in zeewater besmet met humane feces. Het kan buikpijn, kramp, diarree, koorts, overgeven en een afwijkende ontlasting veroorzaken. Naast Shigella komen ook Vibrio ssp., E. coli en Salmonella voor op garnalen. Ook deze ziekteverwekkers zijn afkomstig van ontlasting van mens of dier. De bacteriën zijn allemaal niet bestand tegen verhitting, waardoor het voldoende koken, bakken of grillen voor consumptie voldoende is om de gevaren van deze ziektemakers uit te sluiten. Als de garnalen al aan boord gekookt zijn en vervolgens met de hand gepeld zijn, is er wel een kans op nabesmetting van de garnalen. In dit geval loopt men ook risico op een besmetting met Stafylokokken, een bacterie die vaak op de huid van mensen voorkomt. Hygiënemaatregelen moeten besmettingen van al reeds gekookte garnalen voorkomen, maar voor zwangere vrouwen die vatbaarder zijn voor infecties kan het verstandig zijn om ook voorgekookte verpakte garnalen voor consumptie nogmaals te verhitten.

Listeria op garnalen

Bovenstaande bacteriën kunnen ziekteverschijnselen veroorzaken, maar zijn geen van alle een direct gevaar voor de ongeboren baby. De Listeriabacterie is dit echter wel. Een besmetting met Listeria tijdens de zwangerschap kan leiden tot doodgeboorte. In theorie is het mogelijk dat gekookte en voorverpakte garnalen via een besmetting na het koken geïnfecteerd zijn met Listeria. Omdat de houdbaarheid van gekookte garnalen echter niet zo lang is, is de kans dat de besmetting uitgroeit tot gevaarlijke hoeveelheden niet groot.

Zwanger en garnalen

Voor zwangere vrouwen is het aan te raden om gekookte en voorverpakte garnalen niet te lang te bewaren en na aankoop gelijk op te eten. Het is nog veiliger om de garnalen voor consumptie nogmaals te verhitten. Bij een te lange verhitting worden garnalen taai, dit kan dus beter voorkomen worden. Verder is het af te raden om rauwe garnalen te eten, tenzij deze goed verhit worden.

Lees verder

• Zwanger en vis eten
• Zwanger en gerookte zalm
• Zwanger en sushi
• Zwanger en oesters
• Zwanger en haring