Zwanger en mosselen

Er wordt nogal eens gedacht dat het eten van mosselen tijdens de zwangerschap gevaarlijk kan zijn. In de meeste gevallen is dit niet waar en kunnen zwangere vrouwen gewoon genieten van een portie mosselen op zijn tijd. Ze bevatten namelijk waardevolle voedingsstoffen die je hard nodig hebt als je zwanger bent. Er zijn echter een aantal gevallen waarbij een zwangere vrouw moet oppassen met het eten van mosselen. Zo zijn mosselen uit vervuilde wateren gevaarlijk en kunnen rauwe mosselen gevaarlijke virussen en bacteriën bevatten. Daarbij is het eten van mosselen voor mensen met een schaal- en schelpdierenallergie ook minder verstandig.

Mosselen

Een mossel is een weekdier met een dunne, stevige schelp. Een mossel leeft op een vaste ondergrond waar hij zich aan vasthecht met zijn byssusdraden, ook wel de baard van de mossel genoemd. Ze kunnen het beste leven in onrustig water, bijvoorbeeld langs rotskusten en dijken. In Nederland komen mosselen veel voor in het waddengebied en aan de Zeeuwse kust. Ze worden hier veelal gekweekt in mosselbanken om aan de grote vraag naar Zeeuwse mosselen te voldoen. De natuurlijke populatie is in Nederland namelijk sterk verminderd door vervuiling van het zeewater.

Voedsel

Een mossel eet voornamelijk plankton. Door de schelp open te zetten filtert een mossel het water. Trilharen op de kieuwen nemen het voedsel op en verplaatsen het via een slijmlaag naar de maag. Op dezelfde manier filteren mosselen ook slib en verontreinigingen uit het water. Als de mosselen giftige stoffen opnemen kunnen ze hierdoor zelf ook giftig worden.

Consumptie van mosselen

Mosselen zijn in Nederland een populair gerecht. Ze worden vaak gekookt en geserveerd met friet of met brood. Ze kunnen ook verwerkt worden in gerechten zoals Spaanse paella, Italiaanse risotto of een Franse visquiche. In deze gerechten zijn de mosselen goed gegaard, maar mosselen worden ook weleens rauw geserveerd. In Nederland eet men echter nauwelijks rauwe mosselen en is het gangbaar dat de mossel bij bereiding gekookt wordt.

Voedingswaarde van mosselen

Mosselen bevatten weinig vet en veel goede voedingsstoffen. Zo bevatten ze veel eiwitten, vitamine A, B11 en B12, calcium, magnesium, fosfor, ijzer, jodium en seleen. Zwangere vrouwen hebben extra behoefte aan ijzer vanwege de aanmaak van extra bloed tijdens de zwangerschap. Ook het magnesiumgehalte in mosselen is goed voor zwangere vrouwen voor de opname van calcium en vitamine D. Deze zijn van belang voor de opbouw van het skelet van de ongeboren baby. Vitamine B11, ofwel foliumzuur, vermindert de kans op het ontstaan van een open ruggetje bij de baby. Tenslotte is het mooi meegenomen dat mosselen weinig calorieën bevatten, per honderd gram mosselvlees bevatten ze maar zeventig calorieën.

Allergie

De mossel behoort tot de weekdieren en schaal- en schelpdieren. Hierdoor valt de mossel onder de lijst met de meest voorkomende allergenen. Zo'n twee procent van de volwassenen is allergisch voor schaal- en schelpdieren. Als je allergisch bent voor mosselen reageer je op een bepaald eiwit dat voorkomt in de mossel. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld huidirritatie en misselijkheid. Het eiwitgehalte in mosselen is het hoogst aan het begin van het seizoen in half juli. Later in het seizoen loopt het eiwitgehalte terug en kan het zijn dat de allergische reacties afnemen. Als je allergisch bent voor mosselen is het beter deze vooral in het begin van het seizoen niet te eten. Dit geldt ook voor niet-zwangere vrouwen.

Veiligheid van mosselen

De waarschuwing om geen mosselen tijdens de zwangerschap te eten komt voornamelijk uit de tijd dat de koeling nog niet zo goed was en salmonella een veelvoorkomende besmetting vormde in mosselen. Tegenwoordig is die kans veel kleiner en kunnen goed gekookte mosselen tijdens een zwangerschap veilig gegeten worden. Er kunnen echter wel een aantal gevaren zijn.

Virussen

Virussen die in vervuild water voorkomen kunnen in de mossel achterblijven. Dit heeft vooral te maken met de manier van eten van de mossel. Door het filteren van het water blijven ook virussen makkelijk achter, die bij de consumptie overgedragen kunnen worden op de mens. Een bekend virus in de mossel is het norovirus dat misselijkheid, braken en diarree kan veroorzaken. Ook andere gevaarlijke virussen, zoals het poliovirus, kan in mosselen voorkomen. Koop daarom alleen mosselen welke in onvervuild water gekweekt zijn. De virussen worden door het koken overigens wel gedood, waardoor alleen rauwe of onvoldoende gegaarde mosselen een gevaar vormen.

Algengifstoffen

Bij het filteren van het water kunnen tevens algengifstoffen in de mossel terechtkomen. Dit zijn natuurlijke gifstoffen die door sommige algen gemaakt worden. Hierdoor wordt de mossel zelf ook giftig. Omdat deze stoffen gevaarlijk en soms levensbedreigend zijn voor de mens, worden mosselen streng gecontroleerd op de aanwezigheid van algengifstoffen.

Bacteriën

De vervuiling in het zeewater kan ook leiden tot besmetting van de mossel met gevaarlijke bacteriën. Deze kunnen zich net zoals de virussen, door het filteren van het water ophopen in de mosselen. Bacteriën zullen in vrijwel alle gevallen ook gedood worden tijdens het koken waardoor ze alleen een gevaar leveren in rauwe of onvoldoende gekookte mosselen.

Listeria in mosselen

Listeria is een ziekteverwekkende bacterie die vooral voor zwangere vrouwen gevaarlijk is. Een besmetting met Listeria kan namelijk leiden tot een miskraam of een doodgeboorte van de baby. Zwangere vrouwen hebben twintig keer meer kans om listeriose op te lopen dan niet-zwangere. Hierdoor vormen producten met een verhoogde kans op een Listeriabesmetting een gevaar voor zwanger vrouwen. Mosselen hebben door de filterende werking een hogere kans om Listeria te bevatten. De bacterie wordt echter, net als de meeste andere bacteriën en virussen, gedood bij het goed koken van de mosselen. Daar waar rauwe mosselen een risicoproduct zijn, zijn gekookte of goed verhitte mosselen veilig voor zwangere vrouwen.

Mosselen tijdens de zwangerschap

Het grootste gevaar bij het eten van mosselen voor zwangere vrouwen is de kans op een Listeriabesmetting. Alle andere gevaren, zoals de mogelijke besmetting van virussen of andere bacteriën, hebben geen of nauwelijks invloed op het ongeboren kind omdat ze de placenta niet kunnen passeren. Wel geldt er dat zwangere vrouwen vaak vatbaarder zijn om een infectie op te lopen waardoor het verstandig is om goed op te letten. Het eten van rauwe mosselen tijdens de zwangerschap wordt daarom ook afgeraden. Goed verhitte mosselen zijn daarentegen wel veilig en zelfs gezond om te eten tijdens de zwangerschap. Wel moet men rekening houden met het feit dat mosselen vaak met frieten gegeten worden. Hoewel de mossel gezond is, is friet vaak een wat minder gezond bijgerecht voor zwangere vrouwen.

Lees verder

• Zwanger en vis eten
• Zwanger en oesters
• Zwanger en Listeria
• Zwanger en garnalen
• Zwanger en gerookte zalm