Vetbult of lipoom, wat te doen? Behandeling en oorzaak

Een onderhuidse knobbel, pijnlijk dan wel gevoelloos kan een vetbult of lipoom zijn. Mensen maken zich hier vaak veel zorgen om, terwijl de bobbel bijna altijd goedaardig is. Wel kan deze op een vervelende plek op de arm, de rug, de nek of boven de bilspleet zitten waardoor je er in het dagelijks leven last van hebt. Je kunt dan overwegen de plek chirurgisch te laten verwijderen. In andere gevallen is een behandeling vaak niet nodig en kan de bult probleemloos blijven zitten.

Vetbult of lipoom

• Wat is een vetbult?
• Waar kunnen vetbulten voorkomen?
• Xanthelasma en adiposis dolorosa
• Een vetbult verwijderen
• Wat te doen als je merkt dat je een lipoom hebt?

Wat is een vetbult?

Een lipoom of lipoma wordt in de volksmond ook wel vetbult of vetbultje genoemd. Het gaat dan om een gezwel van vetweefselcellen dat goedaardig is. Een dergelijk gezwel ziet eruit als een ronde of ovale onderhuidse bobbel. Ze kunnen heel klein zijn, slechts een paar millimeter in omtrek maar het kunnen ook enorme knobbels worden. Het wordt nooit een harde schijf onder je huid. Vetbulten zijn altijd week, soms zelf fluctuerend. Er bestaan daarnaast ook gesteelde vetbulten. De aandoening beperkt zich niet tot mensen maar kan ook bij dieren als honden, paarden en knaagdieren voorkomen.

Waar kunnen vetbulten voorkomen?

Vetbulten kunnen overal op het lichaam voorkomen zo lang het maar een plek is waar vetcellen zitten. We zien echter dat ze vooral veel voorkomen op de rug, in de hals en op de onderbenen, bij de knie, de pols en op de onderarmen. Lipomen zijn feitelijk heel normaal en bijna ieder mens heeft er wel een paar maar vaak zijn ze erg klein en niet pijnlijk. Er is geen link met cellulitis. Het is ook niet zo dat ze vaker voorkomen bij mensen die overgewicht hebben of veel vet eten.

Xanthelasma en adiposis dolorosa

Iets dat erg op een lipoom kan lijken maar daar niet onder valt is een xanthelasma (ook wel palpebrarum), een geel bultje vlakbij het oog of het ooglid dat niet pijnlijk is. Dit betreft een ophoping van in de lederhuid opgeslagen cholesterol. Het bevindt zich in macrofagen, een bepaald celtype, en dus niet in de vetcellen. Het ontstaan van xanthelasmae is nog een medisch raadsel, al blijkt er soms een link te zijn met aderverkalking. Een xanthelasma is onschuldig en kan vaak behandeld worden door middel van een peeling met trichloorazijnzuur of door bevriezing van het plekje. Deze behandeling is puur voor cosmetische doeleinden, het kan geen kwaad om het te laten zitten indien je er verder geen last van hebt.

Er bestaat een zeer zeldzame aandoening waarbij het voorkomen van velen lipomen een van de belangrijkste symptomen is, te weten de Ziekte van Dercum, ook wel bekend als adiposis dolorosa. Bij patiënten met deze aandoening zijn de vetbulten groot in getal en zijn ze ook uitzonderlijk pijnlijk. Bijkomende symptomen zijn onder andere vermoeidheid, stijfheid, gewrichtspijn, warm aanvoelende plekken op de huid en een pijnlijke huid bij het douchen. In Nederland zijn er slechts iets meer dan een hand vol patiënten met de Ziekte van Dercum.

Een vetbult verwijderen

Het is normaliter niet nodig een lipoom te behandelen. Wanneer deze echter pijnlijk is, erg lelijk wordt, op een ongemakkelijke plek zit of een arts het vermoeden heeft dat het gezwel kwaadaardig kan zijn kan het echter gebeuren dat er een chirurgische ingreep (excisie) aan te pas moet komen. Een kwaadaardige vetbult (een liposarcoom) is overigens zeer zeldzaam. Zelfs wanneer de bult snel groeit en pijnlijk is of een branderig gevoel geeft hoeft dit nog niets te betekenen. Een probleem bij het verwijderen van een vetbult is dat het weefsel zo fluctuerend kan zijn er het is daarom tijdens een ingreep vaak lastig om alles weg te halen. Blijft er wat weefsel achter dan is de kans groot dat deze zal recidiveren. Een vervolgbehandeling kan dan nodig zijn.

Wat te doen als je merkt dat je een lipoom hebt?

Voel je een onderhuidse bobbel die voldoet aan de bovenstaande beschrijving en heb je hier ook last van dan is het raadzaam je eigen huisarts te raadplegen. Zoals gezegd is de kans dat de knobbel kwaadaardig is erg klein maar je wilt natuurlijk het zekere voor het onzekere nemen. Is de bult erg lelijk en zit deze op een zichtbare plek of zit hij bijvoorbeeld net bij je boord of het bandje van je bh dan kan de huisarts je doorverwijzen naar een chirurg om te laten beoordelen of de vetbult misschien verwijderd kan worden.