Jeukende handen en voeten: oorzaken en symptomen

Jeukende handen en jeukende voeten kunnen een symptoom zijn van een huidaandoening of een andere onderliggende aandoening die behandeling nodig heeft. De beste manier om jeuk aan handen en voeten te voorkomen is een goede huidverzorging en behandeling van de eventuele onderliggende aandoening. Jeukende handen en voeten kunnen heel irritant zijn en interfereren met het uitvoeren van je dagelijkse activiteiten. Jeuk kan zeer grote invloed hebben op de kwaliteit van leven. Vurige of hardnekkige jeuk kan vervelend zijn, en constant krabben kan tot krabeffecten leiden. Ook kan jeuk 's nachts je slaap danig verstoren, waardoor je overdag moe bent. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van jeukende handen en jeukende voeten. De jeuk kan daarbij op de voet, aan de zijkant van de voet of onder de voeten, de voetzolen, optreden. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van kriebel of jeuk aan handen en voeten?

Mogelijke oorzaken van jeukende handen en jeukende voeten

• Jeukende handen en jeukende voeten door huidaandoeningen
• Droge huid
• Psoriasis
• Allergisch contacteczeem (contactallergie)
• Pompholyx (blaasjeseczeem)
• Pitted keratolysis (putjeszolen)
• Voetschimmel (tinea pedis)
• Schurft
• Diabetes
• Handeczeem
• Medicijnen die jeuk veroorzaken
• Jeukende handen en jeukende voeten door medische aandoeningen
• Vitaminetekort
• Spanning als oorzaak van jeuk aan handen en/of voeten

Jeukende handen en jeukende voeten door huidaandoeningen

De meeste huidaandoeningen veroorzaken chronische of terugkerende jeuk. Courante huidaandoeningen die jeuk aan de handen of voeten kunnen veroorzaken zijn:

Droge huid

Droge huid wordt ook wel 'xerosis cutis' of 'xerodermie' genoemd. Vele factoren kunnen een droge huid veroorzaken, zoals veranderingen in het weer, blootstelling aan zonlicht, blootstelling aan centrale verwarming en airconditioning, slechte leefgewoonten, bepaalde aandoeningen, zeep en andere reinigingsmiddelen, en veroudering. Onder invloed van deze factoren kunnen vetten in de huidbarrière afnemen, waardoor de huid vocht verliest en uitdroogt. Dit leidt tot droogheid, schilfering, fijne lijntjes of barstjes in de huid (craquelé aspect), diepe kloven die kunnen bloeden, roodheid en flinke jeuk.

De beste manier om een ​​droge huid te behandelen is om te hydrateren met behulp van vochtinbrengende middelen en de achterliggende oorzaak weg te nemen (als dat mogelijk is). Het beste is om huidverzorgingsproducten te gebruiken die speciaal zijn ontwikkeld voor de gevoelige huid.

Psoriasis

Psoriasis is een niet-besmettelijke, chronische huidaandoening, die wordt gekenmerkt door dikke, rode en schilferige plekken op de huid. De oorzaak is onbekend, maar het kan worden gerelateerd aan disfunctie van het immuunsysteem. Het is mogelijk dat psoriasis een auto-immuunziekte is. Sommige zaken kunnen psoriasisklachten uitlokken of verergeren. De belangrijkste triggers zijn stress, infecties en bepaalde medicijnen, maar er zijn ook aanwijzingen dat hormonen, weersomstandigheden, huidbeschadigingen en alcohol en tabak een rol spelen.

In Nederland hebben ongeveer een kwart miljoen mensen psoriasis. De werkingssfeer varieert sterk: je kan last hebben van milde uitbraken, waarbij je misschien niet eens weet dat je psoriasis hebt, tot ernstige gevallen, waarbij je onder de plaques zit, verspreid over het hele lichaam.

Allergisch contacteczeem (contactallergie)

Contacteczeem is een inflammatoire huidaandoening welke het gevolg is van blootstelling aan een breed scala van mogelijke allergenen of irritantia (die in de huid een allergische reactie veroorzaken). Als gevolg van eerder huidcontact met de betreffende stof ben je allergisch geworden. Dit gebeurt niet van de ene op de andere dag. Voordat de allergie zich ontwikkelt, moet je eerst een tijdje in contact geweest zijn met die stof. Het kan gaan om weken tot zelfs jaren. Je kunt last krijgen van jeuk, rode bultjes, schilfering en vochtafscheiding (natten).

Pompholyx (blaasjeseczeem)

Pompholyx is een vorm van blaasjeseczeem, welke zich manifesteert op de de handpalmen en voetzolen en waarbij blaasjes en blaren ontstaan die kunnen jeuken of een branderig gevoel kunnen geven. In erge gevallen smelten blaren samen tot een grotere plek. Blaren die aan het genezen zijn drogen in, waarna een schilferend eczeem ontstaat. Het komt vooral voor bij mensen die jonger zijn dan 40 jaar. De precieze oorzaak van deze aandoening is nog niet bekend, maar er zijn vermoedelijk wel een aantal uitlokkende factoren, zoals bepaalde metalen (direct op de huid of in de voeding), transpireren van handen en voeten, en spanning.

Pitted keratolysis (putjeszolen)

Putjeszolen is een huidaandoening welke wordt gekenmerkt door kratervormige putjes in de huid van de voet (en soms in de handpalmen), met name op die plekken van de voet waar de druk het grootst is en (dus) de eeltlaag dik is. De oorzaak is een oppervlakkige bacteriële huidinfectie. Het komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Voetschimmel (tinea pedis)

Voetschimmel is een veel voorkomende huidinfectie die wordt veroorzaakt door schimmels. Deze schimmels tasten de hoornlaag van de opperhuid aan, als gevolg waarvan schilfering en kloofjes tussen de tenen of jeukende blaasjes aan de voetzolen ontstaan. Het is ook mogelijk dat je last krijgt van rode en schilferende huidafwijkingen aan (vooral) de voetranden. Verder kunnen de nagels van je tenen zijn aangedaan.

Schurft

Jeukende handen en voeten kunnen ook het gevolg zijn van de gevreesde schurftmijt. Het ongedierte penetreert de bovenste laag van je huid om eieren te leggen, waardoor hevige jeuk ontstaat. Schurft is een erg besmettelijke huidaandoening. Er kunnen ook blaasjes of pukkeltjes te zien zijn. Door de jeuk kun je deze openkrabben, waardoor er een ontsteking kan ontstaan.

Diabetes

Diabetes kan ook verantwoordelijk zijn voor jeukende handen en voeten. Deze jeuk verdwijnt echter zodra je bloedsuikerspiegel onder controle is.

Handeczeem

Veel mensen hebben last van handeczeem, een vaak chronische en moeilijk behandelbare huidaandoening. Acuut handeczeem kan zich uiten in roodheid, zwelling, bultjes en blaasjes, waarbij soms komt vocht uit de huid komt. De blaasjes drogen vervolgens in tot schilfers en korstjes, waarna de huid vervelt en de roodheid afneemt.

Medicijnen die jeuk veroorzaken

jeuk kan ook een bijwerking zijn van bepaalde geneesmiddelen. Voorbeelden daarvan zijn opiaten/opioïden en sommige antipsychotica. Iemand kan ook allergisch zijn voor bepaalde medicatie, en last krijgen van huiduitslag of netelroos. Als je denkt dat jouw klachten voortkomen uit de medicijnen die je gebruikt, doe je er verstandig om dit met de (huis)arts te bespreken. Stop nooit op eigen houtje met het gebruik van medicijnen die je voorgeschreven hebt gekregen.

Jeukende handen en jeukende voeten door medische aandoeningen

Aanhoudende jeuk aan handen en voeten kan een teken zijn van de ziekte van Crohn, een chronische nierziekte of bepaalde leveraandoeningen, zoals levercirrose, leverkanker en hepatitis. Deze nier- en leverziekten kunnen naast allerlei andere symptomen ook jeuk veroorzaken. Jeukende handpalmen kunnen ook worden geassocieerd met schildklieraandoeningen.

Vitaminetekort

Waar men vaak niet bij stilstaat is dat men last kan krijgen van eczeem, huiduitslag, huidirritatie en een jeukende huid als gevolg van een vitaminetekort. Een tekort aan vitamine B2, B3, B6 en B12 kan ervoor kunnen zorgen dat je last krijgt van jeukklachten en huidproblemen. Een vitamine D tekort kan er ook voor zorgen dat je last krijgt van jeuk.

Spanning als oorzaak van jeuk aan handen en/of voeten

Onderzoek toont aan dat chronische stress en angst kunnen leiden tot jeukende handen en jeukende voeten en jeuk aan andere lichaamsdelen. Een hoog stressniveau kan ook leiden tot verergering van bestaande huidproblemen die gepaard gaan met jeuk.

Lees verder

• Jeuk tussen de tenen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Jeukende handen: jeuk aan handpalm en handrug
• Jeuk bij oudere mensen (pruritus senilis of ouderdomsjeuk)
• Jeukende voeten: oorzaken en symptomen jeuk aan de voeten