Rode kleine bultjes mond, kin en ogen: periorale dermatitis

Rode kleine bultjes mond, kin en ogen: periorale dermatitis Merk je rode uitslag rond de mond op? Periorale dermatitis wordt ook wel 'clownseczeem' genoemd, omdat het een dermatose betreft waarbij rode kleine bultjes optreden en dan vooral rond de mond en op de kin. Periorale dermatitis kan ook op andere plekken in het gezicht gezien worden: rond de neus, op het voorhoofd en rond de ogen. De huid kan daarbij ook rood worden. De lippen zijn echter niet aangedaan. De oorzaak van periorale dermatitis moet vaak gezocht worden in het langdurig gebruik van een hormoonzalf in het gezicht, of cosmetica (make-up) of zonnebrandcrème. De aandoening gaat normaal gesproken vanzelf over na staken van het gebruik van de hormoonzalf en cosmetica die het uitlokken. Bij periorale dermatitis kan het gebruik van zeep en blootstelling aan zon de aangedane huid irriteren. Periorale dermatitis is niet besmettelijk.
Periorale dermatitis / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Periorale dermatitis / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Wat is dermatitis perioralis?

Dermatitis perioralis is een dermatose die rond de mond is gelokaliseerd. Dermatitis betekent 'ontsteking van de huid' en perioralis 'rond de mond'. De aandoening kenmerkt zich door roodheid van de huid rond de mond met kleine papels en pustels en branderigheid. Dermatitis perioralis wordt vooral gezien bij jonge vrouwen en soms bij mannen of kinderen.

Wie krijgt periorale dermatitis?

Clownseczeem treft vooral vrouwen van 15-45 jaar. Het komt vrij vaak voor en er wordt gedacht dat het bij ongeveer 1 op de 100 vrouwen voorkomt. Ook steeds meer mannen worden getroffen door clownseczeem, vooral door de toenemende trend onder jongens en mannen om ook huidverzorgingsproducten te gebruiken.

Oorzaak

Corticosteroïdenzalf of -crème

De etiologie van dermatitis perioralis is anno 2024 onbekend, maar er is een relatie met het gebruik van crèmes of zalven met corticosteroïden (bijnierschorshormonen) in het gelaat, welke worden voorgeschreven voor bijvoorbeeld eczeem. Des te sterker het hormoon, des te groter de kans op het ontstaan van dermatitis perioralis. Paradoxaal genoeg veroorzaakt het hormoon de aandoening, maar gelijktijdig wordt het erdoor onderdrukt. Hierdoor komt het vaak voor dat na stoppen van het gebruik van de zalf of crème de aandoening (tijdelijk) zal verergeren. Om deze reden blijven veel mensen het geneesmiddel gebruiken. Het blijkt dat corticosteroïdpreparaten die voor astma worden geïnhaleerd, ook deze aandoening kunnen veroorzaken.

Zonnebrandcrème / Bron: Asiandelight/Shutterstock.comZonnebrandcrème / Bron: Asiandelight/Shutterstock.com

Make-up

Het gebruik van cosmetica en dan vooral foundation en andere vet- of oliebevattende make-up, lijkt eveneens een belangrijke rol te spelen. Waarschijnlijk komt het (mede) daardoor vaker bij vrouwen voor. Het gebruik van zonnebrandcrème kan de aandoening ook uitlokken.

Symptomen: rode kleine bultjes mond, kin, ogen

Dermatitis perioralis ontstaat meestal acuut rond de mond, op de bovenlip, naast de neus, op de wangen of op de kin. Meestal is het gehele gebied rondom de mond aangedaan, waarbij opvalt dat er er een bandvrije, gespaarde zone langs de lippen aanwezig is. Hier is de normale huid zichtbaar. Op de aangedane huid zijn veel kleine rode pukkeltjes en puistjes te zien, wat gepaard kan gaan met een schilferige ondergrond en roodheid. Je kan ook last krijgen van een branderig gevoel. Klinisch lijkt het een combinatie te zijn van seborroïsch eczeem, acne en eczeem. Als de aangedane huid in contact komt met zeep, kan het irriteren. Dit geldt ook voor blootstelling aan zonlicht.

Huisarts / Bron: Istock.com/WavebreakmediaHuisarts / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Diagnose

In het algemeen kan de diagnose à vue worden gesteld. Aanvullend (allergisch) onderzoek is meestal niet zinvol.

Periorale dermatitis behandeling

Uitlokken factoren vermijden

Behandeling bestaat uit het uitleggen door de huisarts van de oorzaak en het staken met het gebruik van de corticosteroïdcrème of -zalf. Hetzelfde geldt voor make-up of zonnebrandcrème. Wees je ervan bewust dat na het stoppen van de hormooncrème vaak tijdelijk een duidelijke verergering van de huiduitslag is te zien. Soms wordt eerst voor korte tijd het allerzwakste hormoonpreparaat (hydrocortisoncrème) voorgeschreven, teneinde je huid geleidelijk de sterkere hormooncrème te laten ontwennen. Een indifferente (geen geneesmiddel bevattende), niet-vettende crème kan door je huisarts worden voorgeschreven. Voorts is het verstandig om je gezicht te reinigen met lauw water en geen zeep te gebruiken; zeep kan de (aangedane) huid irriteren.

Antibioticum

Bij onvoldoende effect van bovenvermelde maatregelen (en als de klachten erger worden), kan een antibioticum in de vorm van tabletten voorgeschreven worden, meestal van de tetracyclinegroep. Van een positief effect van lokale antibiotica bestaat te weinig bewijs.

Pimecrolimus crème

Andere behandelingen worden soms gebruikt voor periorale dermatitis. Deze bestaat uit het toepassen van pimecrolimus crème (merknaam Elidel ®). Deze crème gaat huidontsteking tegen. Het lijkt bijzonder effectief te zijn bij periorale dermatitis die is veroorzaakt door het gebruik van lokale steroïden.

Prognose

Om recidief te voorkomen wordt het lokale gebruik van corticosteroïden en vet- of oliebevattende cosmetica sterk afgeraden. De aandoening is normaal gesproken self-limiting en de genezing duurt gemiddeld drie maanden.

Lees verder

© 2013 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Periorale dermatitis of clownseczeemPeriorale dermatitis ook wel clownseczeem genaamd, komt nogal eens voor in meer of minder drastische vorm. Deze vorm van…
Periorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mondPeriorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mondPeriorale dermatitis wil letterlijk zeggen: ‘huiduitslag rond de mond’. Bij de huidaandoening ontstaan diverse rode, sch…
Periorificiale dermatitis: Bultjes aan neus, ogen en mondPeriorificiale dermatitis: Bultjes aan neus, ogen en mondPeriorificiale dermatitis is een veel voorkomende huidaandoening waarbij op diverse locaties op het gezicht huidletsels…
Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontstekingDermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontstekingDermatitis is de medische term voor een ontsteking van de huid. Bij de meeste patiënten kenmerkt de veel voorkomende en…

Winderigheid, buikpijn, diarree: lactose-intolerantie darmenWinderigheid, buikpijn, diarree: lactose-intolerantie darmenWij Nederlanders zijn echte kaaskoppen en houden wel van een lekker pittig stukje kaas. Sommige mensen hebben echter las…
Zilvernitraatstift, helse steen: wild vlees, hypergranulatieZilvernitraatstift, helse steen: wild vlees, hypergranulatieOp verschillende plekken van de huid kunnen door schrammen, krassen, aambeien of andere aandoeningen open wondjes ontsta…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Patient.info. Perioral Dermatitis. https://patient.info/health/perioral-dermatitis-leaflet (ingezien op 12-11-2017)
  • W. Schuurman: Dermatitis perioralis, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.468-470.
  • Afbeelding bron 1: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Asiandelight/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/Wavebreakmedia
Reactie

Mandy, 02-01-2014
Informatief artikel! Als ik het goed begrijp wordt antibiotica pas aangeraden wanneer er eerst een tijd met cosmetica wordt gestopt? En kan de clownseczeem dan wel helemaal wegtrekken, zonder antibiotica?

Het duurde even voordat ik er achter was, wat ik aan mijn huid had. Ik kon niet achterhalen waarom mijn huid zo onrustig was geworden. Kan anticonceptie ermee te maken hebben? Ik was gestopt met de jaz pil, en uit frustratie vanwege mijn huid weer begonnen met deze pil. Maar ik wil wel graag stoppen. Ik heb ook het idee dat mijn dagcrème ( die wel mild is, en wordt aangeraden door Jetske Ultee) de huid rondom de mond ook erger maakt.

Een beetje een 'van de hak op de tak' bericht. Maar alvast bedankt! :)

Groeten Mandy Reactie infoteur, 16-01-2014
Wanneer de uitlokkende factor wordt weggenomen (bijvoorbeeld cosmetica), dan duurt de genezing gemiddeld drie maanden. Verder is het beter om je gezicht te wassen met lauw water i.p.v. zeep. Een indifferente (geen geneesmiddel bevattende), niet vettende-crème kan worden voorgeschreven. Als deze maatregelen geen effect sorteren en indien de klachten ernstig toenemen, kan de huisarts overwegen een orale kuur met tetracycline voor te schrijven. Tetracycline-antibiotica werken tegen bacteriële infecties.

Periorale dermatitis kan soms worden veroorzaakt door de pil.

Cosmetica kunnen een rol spelen, vooral foundation en andere vet- of oliebevattende make-up. Als u vermoedt dat de door u gebruikte dagcrème de klachten doet verergeren, is het verstandig om het niet meer te gebruiken. Stap dan niet over op een andere crème, maat vraagt uw huisarts om een indifferente, niet vettende-crème.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 10-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.