Skiduim: symptomen, oorzaak, (gips) behandeling en operatie

Een skiduim is een veelvoorkomend letsel dat optreedt wanneer de gewrichtsband die aan de binnenzijde van de duim ligt, scheurt, verrekt of verslapt (zie afbeelding). Wanneer dit letsel niet adequaat wordt behandeld, kan dat tot chronische pijn en instabiliteit leiden. Bij een gewrichtsband die verrekt of slechts gedeeltelijk ingescheurd is, volstaat behandeling met een gipsverband gedurende 4 tot 6 weken. Bij een zeer mild letsel kan het echter voldoende zijn om het gewricht in te tapen. Een operatie is nodig wanneer de gewrichtsband volledig is gescheurd of wanneer er losse botfragmenten zijn.

• Wat is een skiduim?
• Synoniemen
• Oorzaak van een skiduim
• Acuut letsel
• Chronisch letsel
• Symptomen van een skiduim
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Valgusstress-test
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van een skiduim
• Gipsverband en fysiotherapie
• Operatie
• Peestransplantaat

Wat is een skiduim?

De skiduim is een relatief veelvoorkomende aandoening, waarbij de gewrichtsband die aan de binnenzijde van de duim ligt scheurt, verrekt of verslapt. Het aangedane duimgewricht wordt MCP-I genoemd. Aangezien deze gewrichtsband samen met andere gewrichtsbanden voor stevigheid en stabiliteit zorgen van het onderste gewricht van de duim, kan het gewricht bij beschadiging ervan instabiel worden. Het blijkt dat grofweg 10% van alle ski-ongelukken uit dit letsel bestaat. Vandaar dat de aandoening 'skiduim' wordt genoemd.

Synoniemen

De skiduim staat ook wel bekend als jachtopzienersduim. Deze benaming stamt nog uit de tijd van de koningen en de jachtopzieners. Na de jacht was het de taak van de jachtopziener om de geschoten vogels de nek om te draaien. Wanneer deze 'handomdraai' frequent moest worden toegepast, kon de duim geblesseerd raken.

Oorzaak van een skiduim

Een skiduim kan veroorzaakt worden door acuut of chronisch letsel.

Acuut letsel

Dit letsel kunnen skiërs vooral oplopen als zij tijdens een val hun skistok blijven vasthouden. Een skiduim kan echter ontstaan bij elke val met uitgestrekte hand, waarbij een harde, naar buiten gerichte kracht op het onderste gewricht van de duim plaatsvindt. Door de kracht die op het gewricht wordt uitgeoefend, raakt de aan de binnenzijde gelegen gewrichtsband beschadigd. Bij sporten met een bal of een stick komt een skiduim ook regelmatig voor. Voorts wordt het vaak gezien bij mensen die van de fiets of motor zijn gevallen, of als gevolg van een gevecht. Zowel amateur- als sportklimmers kunnen er ook mee te maken krijgen. Kleine grijpplaatsen worden met de zogeheten pincetgreep vastgepakt en wanneer de belasting te groot is, kan een ruptuur ontstaan, de skiduim. Niet zelden kun je het exacte traumamechanisme niet meer herinneren.

Chronisch letsel

Bij deze variant wordt de gewrichtsband herhaaldelijk uitgerekt, wat bijvoorbeeld het geval kan zijn bij werkzaamheden waarbij de duim frequent op dezelfde wijze belast wordt. Dit leidt tot verslapping van de band en een instabiel gewricht.

Symptomen van een skiduim

Een skiduim kun je herkennen aan de volgende klachten:

• de binnenzijde van het onderste duimgewricht is pijnlijk en gezwollen;
• bij een instabiel gewricht, heb je minder kracht in de duim (je kunt dan bijvoorbeeld een pot niet meer opendraaien);
• (soms) treedt er een zwelling en/of verkleuring aan de binnenzijde van het onderste duimgewricht op;
• de pijn is zeer precies, met één vinger aan te wijzen;
• langer bestaande letsel kan tot gevolg hebben dat het onderste bot van de duim naar voren neigt te verschuiven en te draaien.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

De arts zal naar je verhaal luisteren en de aangedane plek bekijken en bevoelen. Bij een skiduim kun je de pijnlijke plek heel precies aanduiden en is er een blauwe verkleuring van de huid zichtbaar op de plek waar de pijn aanwezig is. Een enkele keer kan de arts een scheur in de band door de huid heen voelen, maar vaak zal zwelling dit bemoeilijken. Bij pijn die je continu voelt, ook als je de duim niet beweegt, is er hoogstwaarschijnlijk sprake van een uitgerekte band.

Valgusstress-test

Met behulp van de 'valgusstress-test' kan de stabiliteit van het gewricht en de ernst van het letsel bepaald worden. Valgus betekent 'naar buiten gedraaid'. De arts duwt de aangedane duim naar buiten en naar achteren in verschillende posities. De stabiliteit van het gewricht kan bepaald worden aan de hand van de grootte van de hoek die de duim kan maken, waarbij dit ook vergeleken wordt met de gezonde duim. Een redelijk stabiel gewricht duidt vaak op een gedeeltelijk gescheurde of verrekte band. Een erg onstabiel gewricht wijst vaak op een volledige scheur. Hierbij is zowel de hoek als het verschil tussen beide duimen groter. De test kan ook worden uitgevoerd terwijl men een röntgenfoto neemt. Op die manier wordt de stabiliteit van het duimgewricht zichtbaar.

Een probleem bij het testen is dat het onderzoek veelal te pijnlijk is om uit te voeren. Het toepassen van een pijnstillende injectie kan dan uitkomst bieden. Als het onderzoek desondanks niet betrouwbaar is uit te voeren, bijvoorbeeld wegens te veel zwelling, dan kun je een rustspalk krijgen waarna het onderzoek na enkele dagen herhaald wordt.

Beeldvormend onderzoek

Bij een verdenking op een skiduim wordt ook altijd een röntgenfoto gemaakt. Hiermee kan bekeken worden of er naast de geblesseerde band ook een botfragmentje is losgekomen, een zogeheten avulsiefractuur. Bij vermoeden van een volledig gescheurde band, kan overwogen worden een echografie uit te voeren. Hierbij kan men bekijken of er sprake is van een volledige afscheuring of ruptuur met een extra complicatie, de zogeheten Stener laesie. Hierbij is de gescheurde band onder een nabijgelegen pees vandaan geschoten.

Behandeling van een skiduim

Gipsverband en fysiotherapie

Bij een gewrichtsband die verrekt of slechts gedeeltelijk ingescheurd is, volstaat behandeling met een gipsverband gedurende 4-6 weken, gevolgd door fysiotherapie van de handen. Na gemiddeld 2-3 maanden kun je volledig herstel verwachten. Overigens kan bij een zeer mild letsel het gewricht ook worden ingetaped.

Operatie

In geval de gewrichtsband volledig is gescheurd of wanneer er losse botfragmenten zijn, wordt er gekozen voor een operatie waarbij de losgescheurde band opnieuw wordt vastgezet aan het bot. Een eventueel los botfragment zal worden verwijderd wanneer het kleiner is dan 15% van het gewrichtsvlak. Een groter botfragment zal worden vastgezet middels een stalen pin of ankertje.

Peestransplantaat

Bij een chronische skiduim met instabiliteit (zonder slijtage van het gewricht), kan versterking van de gewrichtsband door een peestransplantaat uitkomst bieden.

Lees verder

• Carpaal tunnel syndroom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn in de handen of pijnlijke hand: oorzaken van handpijn
• Gekneusde vinger: symptomen & behandeling van vingerkneuzing
• Kromme vingers of kromme vinger bij kinderen: Camptodactylie
• Bloeduitstorting onder de nagel: oorzaken van blauwe nagel