Dacryoadenitis (traanklierontsteking): Ontsteking traanklier

Dacryoadenitis is een aandoening waarbij een ontsteking ontstaat van de traanklier. Bij deze zeldzame oogaandoening is een deel rond de ogen ontstoken. Zowel ziektekiemen als een onderliggende aandoening resulteren mogelijk in een traanklierontsteking. Oogpijn, ongemak en lichtschuwheid zijn enkele symptomen van de oogziekte. De behandeling van dacryoadenitis is toegespitst op de oorzaak van de oogontsteking. Meestal valt de oogaandoening goed te behandelen. Dankzij enkele preventieve maatregelen verlaagt de kans op het krijgen van dacryoadenitis.

• Epidemiologie dacryoadenitis
• Oorzaken ontsteking van de traanklier
• Virussen
• Bacteriën
• Aandoeningen
• Symptomen: Tranende ogen en zwelling rond traanklieren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling ziekte
• Complicaties traanklierontsteking
• Prognose oogaandoening
• Preventie traanklierontsteking

Epidemiologie dacryoadenitis

Weinig gegevens zijn bekend over dacryoadenitis. Wellicht bedraagt het aantal patiënten met dacryoadenitis ongeveer 1 op de 10.000 oogheelkundige patiënten. Vooral kinderen en Afro-Amerikanen zijn getroffen. Verder is er geen informatie beschikbaar met betrekking tot de leeftijd.

Oorzaken ontsteking van de traanklier

De traanklier is verantwoordelijk voor de vorming van de waterige laag van de traanfilm. Dacryoadenitis is ofwel acuut of chronisch. Virussen (virale ooginfecties), bacteriën (bacteriële ooginfecties), schimmels (schimmelinfecties aan de ogen), parasieten (parasitaire ooginfecties) of een onderliggende aandoening zijn de oorzaak van acute dacryoadenitis.

Virussen

Virussen zijn de grootste veroorzakers van acute dacryoadenitis. Veelvoorkomende virale oorzaken zijn onder andere:

• bof (virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren)
• het cytomegalovirus
• het herpes simplex virus
• het varicella zoster-virus (waterpokken: meestal milde virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag)
• het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)

Bacteriën

Bacteriële oorzaken zijn onder andere stafylokokken, streptokokken, gonokokken, Moraxella, Pseudomonas of Haemophylus influenzae (bij kinderen).

Aandoeningen

Chronische dacryoadenitis is meestal te wijten aan niet-infectieuze inflammatoire aandoeningen. Voorbeelden zijn sarcoïdose, de oogziekte van Graves (schildklieraandoening), Wegener's granulomatosis (ziekte van Wegener), het syndroom van Sjögren, en een pseudotumor van de oogkas. Soms gaat dacryoadenitis gepaard met een inflammatoire darmaandoening.

Symptomen: Tranende ogen en zwelling rond traanklieren

Dacryoadenitis treedt aan één of beide ogen op. De patiënt heeft overmatig tranende ogen. De lymfeklieren voor het oor en het buitenste deel van het bovenste ooglid zijn gezwollen, rood en/of gevoelig. Verder is het zwellingsbied pijnlijk (oogpijn) en oogpijn bij het knipperen van de ogen is ook mogelijk. De weefsels rond de traanklier voelen mogelijk warm aan. De ontsteking leidt soms tot een verminderde werking van de traanklieren waardoor symptomen ontstaan die lijken op droge ogen. Soms treden nog andere symptomen op, zoals fotofobie (medische term voor "lichtschuwheid") of het gevoel dat er iets in de ogen zit (zanderig gevoel in de ogen). Een afscheiding uit de ogen is eveneens een mogelijkheid. Deze symptomen presenteren zich wanneer de lokale ontsteking van een traanklier druk in de hele oogbol veroorzaakt.

Diagnose en onderzoeken

Bij dacryoadenitis voert de oogarts een uitgebreid oogonderzoek van de ogen en oogleden uit via oftalmoscopie. Soms is een CT-scan van de oogkas en ogen nodig om de oorzaak te kennen. Mogelijk is een biopsie vereist om uit te sluiten dat zich een oogtumor in de traanklier bevindt. Verder gebeurt er een lichamelijk onderzoek waarbij alle klieren van het gezicht en het omliggende weefsel een grondige inspectie krijgen. Bij onderliggende aandoeningen en ontstekingen voert de arts verschillende diagnostische onderzoeken uit en doet hij een volledig bloedonderzoek.

Behandeling ziekte

Warme kompressen, pijnstillers, koortswerende middelen en rust helpen bij virale dacryoadenitis zoals bof. Ernstige dacryoadenitis behandelt de arts soms met intraveneuze breedspectrumantibiotica. In andere gevallen behandelt de arts best de onderliggende aandoening die dacryoadenitis veroorzaakt. Bij dacryoadenitis met onbekende oorzaak na diverse onderzoeken, behandelt de arts meestal voorzichtig via antibiotica.

Complicaties traanklierontsteking

Soms veroorzaakt de zwelling druk op het oog waardoor de patiënt vervormd ziet. Af en toe blijkt een patiënt die gediagnosticeerd is met dacryoadenitis, toch een tumor te hebben in de traanklier (kanker).

Prognose oogaandoening

Acute dacryoadenitis is veelal een aandoening waarvan patiënten volledig herstellen. Bij patiënten met chronische dacryoadenitis vereist de onderliggende aandoening een behandeling. Deze onderliggende aandoeningen hebben een andere prognose. Bij ernstige oorzaken zijn de vooruitzichten afhankelijk van de ziekte die deze aandoening veroorzaakt.

Preventie traanklierontsteking

Een inenting tegen bof helpt bij de preventie van dacryoadenitis. Best heeft een patiënt veilige geslachtsgemeenschap zodat hij niet besmet wordt met de bacterie die gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan) veroorzaakt. Een heleboel oorzaken die leiden tot dacryoadenitis, zijn echter niet te vermijden.