Slaapzucht (slaperigheid): Overdag abnormaal slaperig
Bij slaapzucht is een patiënt overdag abnormaal slaperig waardoor hij overdag mogelijk in ongepaste situaties of op ongelegen momenten in slaap valt. Mogelijk wijst slaapzucht op een slaapstoornis, al leiden ook andere oorzaken tot een overdreven slaperig gevoel overdag. Hierdoor verliest de patiënt veel energie en is hij eerder apathisch voor activiteiten. De behandeling van de patiënt is afhankelijk van de oorzaak van de slaapproblemen.
Synoniemen slaapzucht
Slaapzucht is eveneens gekend onder deze synoniemen
- hypersomnia
- hypersomnie
- lethargia
- lethargie
- lethargus
- slaperigheid
- somnolentie
- ziekelijke slaaptoestand
Oorzaken slaperigheid: Overdag abnormaal slaperig
Zowel een medische aandoening, een levensstijlkeuze als een psychische toestand veroorzaken mogelijk slaperigheid.
Medische problemen
Bloed
Enkele bekende voorbeelden van
bloedgerelateerde aandoeningen die het risico op slaapzucht verhogen zijn een transfusiereactie,
hypercalciëmie (
medicijnen: verhoogd calciumgehalte van het bloed), te weinig natrium in het bloed (
hyponatriëmie) en te veel natrium in het bloed (
hypernatriëmie).
Hart
Voorbeelden van
hartproblemen die soms resulteren in slaapzucht zijn alcoholische
cardiomyopathie (hartspieraandoening), carotisstenose (vernauwing van de halsslagader) en chronische respiratoire insufficiëntie.
Hersenen
Aseptische
meningitis (hersenvliesontsteking met
hoofdpijn, koorts en een
stijve nek),
een hersenabces (verzameling van pus in de
hersenen) en een
hersentumor veroorzaken mogelijk de slaperigheid.
Medicatie
Antihistaminica (geneesmiddel dat de arts gebruikt bij de behandeling van overgevoeligheidsreacties), kalmerende
medicijnen en
opioïden (krachtige
pijnstillers) leiden mogelijk tot meer slaperigheid.
Medische noodsituaties
Ook bij enkele medische noodsituaties waarbij de patiënt onmiddellijk naar het ziekenhuis moet, is slaapzucht een symptoom. Enkele voorbeelden hiervan zijn
een hoofdwonde, een
beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen),
delirium (acute verwardheid met wijzigingen in hersenfunctie), een
hersenschudding (mild
hersenletsel door stoot tegen schedel met symptomen aan geheugen en gedrag), een
hypovolemische shock, een
cardiogene shock (onvoldoende bloed door hartschade), een hersenvliesontsteking (meningitis), een hersenontsteking (
encefalitis), een epiduraal
hematoom, acute nier tubulaire necrose, een
schedelbreuk (breuk in schedel door
hoofdtrauma, een
acetonvergiftiging, het
shaken baby-syndroom (vorm van kindermishandeling) en een
harttamponnade (vloeistof in hartzakje met
pijn op de borst).
Nieren
Andere mogelijke risicofactoren zijn een chronische, medullaire of
polycystische nierziekte,
glomerulonefritis (nierfilterontsteking:
ontsteking van de vaatkluwens in de nierschors, vorm van een
nierontsteking) en
nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie).
Slapen
Langdurige slapeloosheid en andere problemen met inslapen of doorslapen, slaappillen, onvoldoende lang slapen en slaapstoornissen zoals
slaapapneu (slaapstoornis met tijdelijk gestopte ademhaling) en
narcolepsie (overmatig slaperig en verlies van controle ledematen) zorgen mogelijk eveneens voor de slaapzucht.
Verslaving
Een patiënt die verslaafd is aan amfetamine, marihuana of nicotine, loopt tot slot ook meer risico op het ontwikkelen van slaapzucht.
Andere aandoeningen
Andere aandoeningen die resulteren in slaapzucht zijn onder andere:
Levensstijl
Veel uren werken of in verschillende ploegen werken vormt eveneens een risico op slaperigheid.
Psychische stoornis
Een
psychische stoornis is mogelijk eveneens de oorzaak van slaapzucht. Hiertoe behoren onder andere
depressie,
angst, verveling of spanning. De patiënt is vaak
apathisch voor activiteiten.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts bevraagt de patiënt met slaapzucht grondig. Zo komt hij te weten of de oorzaak van het probleem mogelijk ligt aan angst,
stress, depressie of verveling. Hij informeert tevens naar de werkomstandigheden en andere activiteiten van de patiënt. De patiënt geeft tevens informatie mee over eventueel medicatiegebruik. Het is voor de arts nuttig om een slaapdagboek mee te nemen waarin de patiënt noteert wat hij doet als hij overdag slaperig is, of hij daadwerkelijk in slaap valt overdag, hoeveel uur de patiënt heeft geslapen, of hij ’s nachts wakker is geworden enzovoort.
Diagnostisch onderzoek
De arts voert een grondig
bloedonderzoek en
urineonderzoek uit. Ook een urineonderzoek is mogelijk. Daarnaast beveelt hij een slaaponderzoek (
polysomnografie) bij de patiënt aan. Bij het slaaponderzoek gaat de patiënt naar het ziekenhuis of een speciaal slaapcentrum. Hier controleert de arts de bloeddruk, de hartslag, de ademhaling en de hersengolven gedurende de hele nacht op tekenen van een slaapstoornis. Beeldvormend onderzoek zoals een
CT-scan van het hoofd en een EEG (elektro- encefalogram) (=
radiografisch onderzoek) zijn tot slot ook aangewezen.
Behandeling is afhankelijk van de oorzaak
De behandeling van de patiënt hangt af van de oorzaak van de slaapzucht. In sommige omstandigheden, bijvoorbeeld wanneer de patiënt plots gaat werken in ploegen of in nachtdienst, went het lichaam hieraan en verdwijnen de problemen. Bij andere psychische stoornissen lost de patiënt mogelijk ook zelf het probleem op. Een doorverwijzing naar een psychotherapeut is evenwel ook een mogelijkheid. Neemt de patiënt medicatie, dan bekijkt de arts of de slaapzucht en sufheid hieruit voortvloeien. De arts besluit hierop mogelijk om de medicatie of dosis aan te passen. De patiënt mag dit alleszins niet zelf veranderen.
Lees verder