Gezwollen enkels en benen: oorzaken vocht in enkels en benen

Vocht in de benen en in de enkel of gezwollen enkels en gezwollen voeten, is een veel geziene klacht. Meestal is het geen reden tot bezorgdheid, vooral als je veel staat of loopt. Maar voeten en enkels die gezwollen blijven of worden vergezeld door andere klachten en symptomen, kunnen wijzen op een ernstig gezondheidsprobleem. Er zijn een aantal mogelijke oorzaken van vocht in de been en enkel, waardoor je dikke benen en enkels krijgt. Slecht werkende aderen kunnen bijvoorbeeld leiden tot vocht in de benen. Aanvankelijk zijn alleen je enkels dik en dan met name 's avonds, maar later kunnen je benen de hele dag dik blijven. Je hebt dan vooral vocht in de enkels en onderbenen.

Vocht in benen en enkels

• Zwangerschapscomplicaties
• Gezwollen enkels en benen tijdens zwangerschap
• Bijkomende symptomen
• Vocht in benen en enkels door lymfoedeem
• Wat is het?
• Infectie
• Voet- of enkelblessure
• Zwelling in de voeten en enkels door een infectie
• Veneuze insufficiëntie
• Bloedstolsel
• Hart-, lever- of nierziekte
• Bijwerking van medicatie
• Vocht in enkels en benen door medicijnen
• Huisarts raadplegen

Zwangerschapscomplicaties

Gezwollen enkels en benen tijdens zwangerschap

Zwelling van de enkels en voeten (gezwollen voeten en enkels) komt vaak voor tijdens de zwangerschap. Plotselinge of overmatige zwelling kan echter ook een teken van pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) zijn, een combinatie van te hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine. Deze ernstige aandoening begint meestal na de 20e week van de zwangerschap.

Bijkomende symptomen

Als je ernstige zwelling ervaart of als de zwelling gepaard gaat met andere symptomen zoals buikpijn, hoofdpijn, frequent urineren, misselijkheid en braken, of gezichtsstoornissen, zoals vaag of wazig zien en lichtflitsen of sterretjes zien, bel dan onmiddellijk je arts.

Vocht in benen en enkels door lymfoedeem

Wat is het?

Lymfoedeem is een ophoping van lymfatische vloeistof in de weefsels. Deze vorm van oedeem kan ontstaan ​​door afwezigheid van of problemen met de lymfevaten of na verwijdering van de lymfeklieren. Lymfe is een eiwitrijke vloeistof die normaal gesproken wordt afgevoerd via de haarvaatjes en een deel gaat de lymfevaten in. Het wordt gefiltreerd door de lymfeknopen, welke ongewenste stoffen en indringers, zoals bacteriën, vernietigen.

Infectie

Wanneer er zich een probleem met de vaten of lymfeknopen voordoet, kan de afvoer van lymfe stagneren. Indien dit niet adequaat behandeld wordt, kan lymfeopbouw de wondgenezing aantasten en leiden tot infectie en misvorming. Lymfoedeem komt vaak voor na radiotherapie of verwijdering van de lymfeklieren bij patiënten met kanker.

Voet- of enkelblessure

Een blessure aan de voet of enkel kan leiden tot zwelling. De meest voorkomende blessure is een verstuikte enkel, die optreedt wanneer een verwonding of misstap ervoor zorgt dat de ligamenten die de enkel op zijn plaats houden, worden uitgerekt.

Het kan ook optreden tijdens het sporten, bijvoorbeeld hardlopen. Om de zwelling van een voet- of enkelblessure te beperken, zorg er dan voor dat je de voet of enkel niet overbelast door rust te nemen en gebruik ice packs (nooit direct op de huid aanbrengen!), wikkel de voet of enkel in met een drukverband, en leg de voet op een krukje of een kussen. Als de zwelling en pijn ernstig is of niet verbetert met thuisbehandeling, raadpleeg dan je huisarts.

Zwelling in de voeten en enkels door een infectie

Zwelling in de voeten en enkels kan een teken zijn van infectie. Mensen met diabetische neuropathie of andere zenuwproblemen van de voeten, lopen een groter risico op voetinfecties. Als je diabetes hebt, is het belangrijk om de voeten dagelijks inspecteren op blaren en zweren, omdat schade aan de zenuwen de pijnsensatie kan afzwakken en voetproblemen snel kunnen verergeren.

Veneuze insufficiëntie

Hierbij kunnen de aders hun taak om het bloed terug naar het hart te transporteren niet meer voldoende uitvoeren. Zwelling van de enkels en voeten is vaak een vroeg symptoom van veneuze insufficiëntie. In grote aders zitten kleppen om te voorkomen dat het bloed terug kan stromen. Deze kleppen voorkomen dus dat het bloed terugzakt. Wanneer deze kleppen beschadigd of verzwakt raken, zakt het bloed steeds terug in de aderen. Hierdoor wordt vocht vastgehouden in het zachte weefsel van de onderbenen, vooral de enkels en voeten. Veneuze insufficiëntie kan leiden tot veranderingen van de huid, huidzweren, en infectie. Als je symptomen bemerkt die wijzen op veneuze insufficiëntie, raadpleeg dan de huisarts.

Bloedstolsel

Bloedstolsels die zich vormen in de aderen van de benen, kunnen de terugstroom van bloed uit de benen naar het hart belemmeren en zwelling in de enkels en voeten veroorzaken. Bloedstolsels kunnen zowel oppervlakkig zijn en zich in de bloedvaten net onder de huid bevinden, of dieper gelegen zijn, een aandoening die diepe veneuze trombose wordt genoemd. Diepe stolsels kunnen één of meer van de grote aderen van de benen blokkeren. Deze bloedstolsels kunnen levensbedreigend zijn als ze losbreken en naar het hart en de longen reizen. Als je last hebt van zwelling in een been, wat gepaard gaat met pijn, lichte koorts, en eventueel een verandering in de kleur van het aangedane been, bel dan onmiddellijk je huisarts. Behandeling met bloedverdunners kan nodig zijn.

Hart-, lever- of nierziekte

Soms wijst zwelling en vocht in de benen of enkels op een probleem in één van je organen, zoals een hart-, lever- of nierziekte. Enkels die zwellen in de avond kan een teken zijn van het vasthouden van zout en water als gevolg van rechtszijdig hartfalen. Een nieraandoening kan ook zwelling van de enkels en voeten veroorzaken. Als de nieren niet goed functioneren, kan zich vocht ophopen in het lichaam. Leveraandoeningen kunnen van invloed zijn op de productie van een eiwit albumine, die het bloed weerhoudt uit de bloedvaten te lekken naar de omringende weefsels van de lever. Onvoldoende albumineproductie kan leiden tot lekkage. Zwaartekracht zorgt voor ophoping van vocht in de voeten en enkels, maar vocht kan zich ook ophopen in de buik en borst. Als de zwelling gepaard gaat met andere symptomen, zoals vermoeidheid, verlies van eetlust, en gewichtstoename, raadpleeg dan meteen je huisarts meteen. Als je ook kortademig bent of druk, spanning of pijn op de borst voelt, bel dan direct 112.

Bijwerking van medicatie

Vocht in enkels en benen door medicijnen

Veel geneesmiddelen kunnen zwelling in de voeten en enkels als mogelijke bijwerking veroorzaken. Bijvoorbeeld:

• Hormonen, zoals oestrogeen (gevonden aangetroffen orale anticonceptiva en hormoonvervangende therapie) en testosteron;
• Calciumantagonisten, soort medicatie tegen hoge bloeddruk;
• Steroïden, zoals androgene en anabole steroïden en corticosteroïden zoals prednison;
• Antidepressiva, waaronder: tricyclische antidepressiva;
• Niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's); en
• Diabetesmedicijnen.

Huisarts raadplegen

Als je vermoedt dat zwelling in voeten en benen kan worden gerelateerd aan een geneesmiddel dat je gebruikt, bespreek dit dan met je huisarts. Mogelijk dat er een alternatief is of dat de dosering kan worden aangepast.

Lees verder

• Gezwollen enkels en dikke voeten: oorzaken en behandeling
• Pijn in de enkel: oorzaken van pijnlijke enkel of enkelpijn
• Golfersbenen: rode vlekken op onderbenen door wandelbenen
• Gezwollen voeten: oorzaken en symptomen van dikke voeten
• Tintelende voeten en handen: oorzaken van tintelingen