Gezwollen tong: oorzaken van een dikke, opgezwollen tong

Gezwollen tong: oorzaken van een dikke, opgezwollen tong Een gezwollen tong of zwelling van de tong kan optreden als gevolg van ontsteking van de tong, bekend als glossitis, de abnormale neerslag van eiwitten in de tong door amyloidose, de aanwezigheid van vloeistof in de tong als gevolg van verschillende ziekteprocessen of tumoren (waaronder tongkanker) die de weefsels van de tong infiltreren. Een gezwollen tong of dikke tong kan ook optreden door een allergische reactie op medicijnen of andere stoffen. In dat geval is de zwelling te wijten aan vochtophoping in de weefsels van de tong, medisch bekend als angio-oedeem. Een tong die flink opgezwollen is, kan leiden tot ademhalingsproblemen wat direct medische hulp behoeft.

Gezwollen tong

Een gezwollen tong of tongzwelling kan worden veroorzaakt door een aantal omstandigheden. In het algemeen komt zwelling vaak voor als gevolg van ontsteking of weefselschade. Omdat een gezwollen tong soms een indicatie is van een ernstige aandoening (zoals een levensbedreigende allergische reactie), is het belangrijk om uit te vinden wat de oorzaak is van een gezwollen tong zodat het adequaat behandeld kan worden. De meeste aandoeningen die een gezwollen tong veroorzaken, worden niet beschouwd als een medische noodsituatie, alhoewel behandeling vaak wel vereist is.

Symptomen van tongzwelling

Een gezwollen tong is een symptoom van een onderliggende aandoening en kan gepaard gaan met andere klachten. Je kunt problemen krijgen met kauwen, slikken of spreken. Mogelijk heb je een pijnlijke, gevoelige of gezwollen tong. Je tong kan van kleur veranderen en bleek of rood lijken. Een ernstige zwelling kan de luchtweg blokkeren. Bel onmiddellijk 112 als jij of iemand anders ernstige zwelling ervaart.

Schimmelinfectie in de mond / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Schimmelinfectie in de mond / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Veel voorkomende oorzaken van een dikke tong

Infecties

Een gezwollen tong kan worden veroorzaakt door een infectie. Wat vaak voorkomt is een schimmelinfectie zoals orale candidiasis. Dat is een candida-infectie van de mond, welke wordt veroorzaakt door gistachtige schimmels. Witte, licht opgeheven gebieden in je mond zijn veel voorkomende tekenen van een schimmelinfectie. De plekjes kunnen pijnlijk zijn en kunnen een beetje bloeden wanneer je eroverheen schraapt of je tanden poetst. Als je pech hebt kunnen deze plekjes zich verspreiden naar je slokdarm en aldaar klachten veroorzaken als pijn bij het slikken of moeite om te slikken, het gevoel dat voedsel in je keel blijft steken, en koorts.

Vitaminen- of mineralentekort

Onder meer een vitamine B3-tekort, vitamine B12-tekort (pernicale anemie) en ijzergebreksanemie (de meest voorkomende vorm van bloedarmoede), kunnen leiden tot een ontstoken of dikke tong. Als je een vitamine B12-tekort hebt, kan je last krijgen van bloedarmoede. Een lichte tekort hoeft geen symptomen te veroorzaken. Maar als het onbehandeld blijft en het tekort voortduurt, kan het leiden tot symptomen als:

Roken irriteert het mindslijmvlies / Bron: WerbeFabrik, PixabayRoken irriteert het mindslijmvlies / Bron: WerbeFabrik, Pixabay

Irriterende stoffen

Roken, alcoholgebruik en extreem pittig voedsel hebben een negatieve invloed op het mondslijmvlies en daarmee ook op de tong.

Trauma

Brandwonden, bijten bij je tong, een slechte passend gebit, enz., zijn factoren die een plaatselijke zwelling van de tong kunnen veroorzaken.

Allergische reacties

Milde allergische reacties op stoffen in mondspoeling of tandpasta kunnen zwelling van de tong veroorzaken.

Medicatie

Medicijnen zoals corticosteroïden die je inhaleert, kunnen bijwerkingen geven zoals schimmelinfecties in de mond, heesheid, droge mond, keelpijn en een slechte of vieze smaak. Goed inhaleren voorkomt dat je hier last van krijgt. Ook is het raadzaam om altijd je mond te spoelen na het inhaleren.

Zeldzamere oorzaken van een opgezwollen tong

Minder vaak voorkomende oorzaken van tongzwelling of een grotere tong zijn onder meer:
  • Kanker (zoals tongkanker);
  • Genetische aandoeningen zoals het syndroom van Down of het Beckwith-Wiedemann syndroom;
  • Bepaalde aandoeningen zoals acromegalie (hierbij worden teveel groeihormoonproducerende cellen aangemaakt), hypothyreoïdie (een trage schildklier), amyloïdose (gekenmerkt door abnormale neerslag van eiwitten in weefsels en organen), rhabdomyolyse (de afbraak van het skeletspierweefsel), de ziekte van Kawasaki of mucocutaan lymfekliersyndroom (MCLS), en hereditair angio-oedeem;
  • Zeer droge mond en tong wat kan worden veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening, zoals het Sjögren Syndroom (SS), een ziekte waarbij de traan- en speekselklieren chronisch ontstoken raken;
  • Veranderingen in de hormoonniveaus;
  • Orale lichen planus.

Arts inschakelen

Bij een zwelling van je tong is het niet altijd nodig om je huisarts te raadplegen. Zwelling en ontsteking van de tong verdwijnen meestal na enkele dagen. Als de symptomen na 10 dagen nog steeds aanwezig zijn, neem dan contact op met je huisarts. Je moet ook contact opnemen met je arts als je problemen hebt met slikken, ademen of spreken. Bij ernstige zwelling van de tong die de luchtweg blokkeert, moet je onverwijld medische hulp inschakelen.

Bloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.comBloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.com

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts zal je tong onderzoeken om te achterhalen wat de zwelling veroorzaakt. De arts zal ook informeren naar je klachten, je gezondheidsgeschiedenis en recent trauma aan de mond of tong om de onderliggende oorzaak vast te stellen. De arts kan ook vragen stellen over nieuwe tandpasta's, nieuw voedsel of andere triggers die mogelijk een plotselinge ontsteking en zwelling hebben veroorzaakt. Als er geen duidelijke oorzaak voor je symptomen is, kan de arts andere tests uitvoeren om de oorzaak van de zwelling te bepalen. Bloedonderzoek wordt vaak gebruikt om te zien of je een vitaminetekort of bloedarmoede (laag ijzergehalte) hebt. Ze kunnen ook ziekten zoals syfilis identificeren. In het zeldzame geval dat de arts orale lichen planus vermoedt, kan hij of zij een biopsie of weefselmonster nemen voor laboratoriumonderzoek.

Behandeling van een gezwollen tong

De behandeling van een gezwollen tong is afhankelijk van de oorzaak.

Allergie

Bij een levensbedreigende acute allergische reactie (anafylaxie) zal een epinefrine injectie worden toegediend, waardoor de zwelling zal afnemen. Voor mildere vormen van allergie volstaat de inname van antihistaminica, wat de werking van het lichaamseigen histamine blokkeer. Dit onderdrukt de allergische reactie onderdrukken. Middels allergietesten kan onderzocht worden welke stof de zwelling heeft veroorzaakt.

Voedingstekorten

Wanneer de zwelling van de tong te wijten is aan voedingstekorten, kan suppletie helpen om de zwelling en andere klachten te verminderen.

Infectie

Bij een bacteriële infectie kan de huisarts een antibioticakuur voorschrijven. Bij een schimmelinfectie zullen schimmeldodende medicijnen worden voorgeschreven.

Andere aandoeningen

Wanneer er een onderliggende aandoening in het spel is, zoals hypothyreoïdie, dan zal deze moeten worden behandeld. Bij adequate behandeling zullen de klachten vanzelf verdwijnen.

Vermijd pikante voedingsmiddelen bij een opgezwollen tong / Bron: Holbox/Shutterstock.comVermijd pikante voedingsmiddelen bij een opgezwollen tong / Bron: Holbox/Shutterstock.com

Zelfzorgmaatregelen

Probeer deze zelfzorgmaatregelen bij een lichte zwelling van je tong:
  • Het eten van koude voedingsmiddelen en het drinken van gekoelde dranken, kan helpen bij het verminderen van de zwelling en geeft verlichting van de klachten. Sommige bronnen raden aan om op ijs te zuigen.
  • Betracht goede mondhygiëne, zoals tandenpoetsen, tandenstoken en flossen, maar vermijd het gebruik van een irriterend mondspoelmiddel (meestal één die alcohol bevat). Je kunt ook proberen te spoelen met een warme zoutwateroplossing.
  • Vermijd hete en pikante voedingsmiddelen, evenals zeer zure of zeer zoute voedingsmiddelen.
  • Voor een te droge mond kun je kauwen op suikervrije kauwgom of zuigen op een suikervrij hard snoepje. Drink veel vloeistoffen. Verschillende producten zijn op de markt gebracht die helpen bij het behandelen van een droge mond.

Lees verder

© 2017 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Tongontsteking: symptomen, diagnose, behandeling en oorzakenTongontsteking: symptomen, diagnose, behandeling en oorzakenEen ontstoken tong is een vervelende aandoening, doordat de tong flink opzwelt en glad en rood wordt. Deze infectie staa…
Ik heb een opgezette, gezwollen, dikke tongIk heb een opgezette, gezwollen, dikke tongEen goede gezondheid kan men merken aan de tong. Wordt men wakker met een ongewoon dikke tong, dan kan er mogelijk meer…
Glossitis (ontstoken tong): symptomen, oorzaak & behandelingGlossitis (ontstoken tong): symptomen, oorzaak & behandelingGlottitis is een ontstoken tong. Glottitis symptomen zijn een glad tongoppervlak en een gezwollen tong. De tongkleur is…
Wat is een landkaarttong?Wat is een landkaarttong?Een landkaarttong (lingua geographica) is de benaming voor een aandoening aan de tong. Wat is een landkaarttong en is er…

MSM als pijnstiller bij gewrichtspijnMSM als pijnstiller bij gewrichtspijnMSM of methylsulfonylmethaan is een supplement dat gebruikt kan worden als pijnstiller bij gewrichtspijn. Uit wetenschap…
Infectieuze colitis: Ontsteking dikke darm met diarreeInfectieuze colitis: Ontsteking dikke darm met diarreeInfectieuze colitis is een aandoening waarbij het hoofdgedeelte van de dikke darm (colon) ontstoken is. Plotseling (erns…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: ArnoldReinhold, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Apotheek.nl. Adrenaline injectie. http://www.apotheek.nl/medicijnen/adrenaline-injectie#belangrijk-om-te-weten-over-adrenaline-injectie
  • Apotheek.nl. Flixotide. http://www.apotheek.nl/medicijnen/fluticason-inhalatie?product=flixotide#belangrijk-om-te-weten-over-fluticason-inhalatie
  • Healthline. Everything You Need to Know About Tongue Swelling. https://www.healthline.com/symptom/tongue-swelling (ingezien op 3-5-2020)
  • Verywell.com. What Causes a Swollen Tongue? https://www.verywell.com/what-causes-a-swollen-tongue-1192019
  • WebMD. Vitamin B12: What to Know. http://www.webmd.com/diet/vitamin-b12-deficiency-symptoms-causes#2
  • WebMD. What is Thrush? http://www.webmd.com/oral-health/guide/what-is-thrush#1
  • Afbeelding bron 1: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: WerbeFabrik, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: WathanyuSowong/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Holbox/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 05-09-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.