Misselijk na het eten: symptomen, oorzaken en behandeling

Ben je misselijk na het eten? Je misselijk voelen na het eten is een vervelende klacht. Een aantal factoren kunnen ervoor zorgen dat je misselijk bent na een maaltijd, van voedselvergiftiging tot zwangerschap. Als je eventuele andere symptomen nader bekijkt, kun je mogelijk vaststellen waar je misselijkheid door wordt veroorzaakt. Zodra je het probleem hebt geïdentificeerd, kan de huisarts je helpen een behandeling te vinden die ervoor zorgt dat je niet meer misselijk wordt na het eten. Dan kun je genieten van je maaltijden, zonder misselijkheid.

• Misselijk na het eten
• Oorzaken van misselijk gevoel na maaltijd
• Voedselovergevoeligheid
• Voedselvergiftiging
• Buikgriep
• Zwangerschap
• Zure reflux
• Angst en stress
• Kankerbehandeling
• Galblaasaandoening
• Prikkelbare darm syndroom
• Reisziekte of wagenziekte
• Misselijk door bepaalde voeding
• Wanneer een arts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van misselijkheid na het eten
• Preventie

Misselijk na het eten

Misselijkheid en braken kunnen de kwaliteit van je leven aanzienlijk beïnvloeden. Niet alleen beperkt het wat je kunt eten, het kan ook je humeur en interactie met anderen aanzienlijk beïnvloeden. Vaak wordt misselijkheid geassocieerd met voedselvergiftiging, maar het kan ook allerlei andere oorzaken hebben. Misselijkheid is een onplezierig tot ziek gevoel in de maag- en/of buikstreek, waarbij je het gevoel hebt dat je moet overgeven. Braken daarentegen is een reflex die tot stand komt door prikkeling van het braakcentrum van het centrale zenuwstelsel. Misselijkheid heeft meestal een beschermend effect omdat het voorkomt dat je schadelijke stoffen binnenkrijgt, en braken kan ervoor zorgen dat schadelijke stoffen uit het lichaam worden verdreven.

Oorzaken van misselijk gevoel na maaltijd

Er zijn veel aandoeningen die je misselijk kunnen maken na het eten.

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid wijst op een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde voedingsmiddelen, waarbij er twee vormen worden van overgevoeligheid worden onderscheiden:

• voedselallergie; en
• voedselintolerantie.

Bij voedselallergie is sprake van een overdreven reactie van het afweersysteem. Bij een allergie reageert het afweersysteem van je lichaam op bepaalde eiwitten in voeding en ontstaat er een allergische reactie. De eiwitten die een reactie uitlokken, worden allergenen genoemd. Bij een voedselintolerantie daarentegen speelt het immuunsysteem van het lichaam geen rol en kan ontstaan door een tekort aan een bepaald enzym, zoals bij lactose-intolerantie. Hierdoor kun je meestal geen melk en andere lactose bevattende producten verdragen. Vaak worden zure melkproducten zoals karnemelk en yoghurt beter verdragen dan zoete melkproducten. Maar er bestaan ook lactosevrije melkproducten, zoals lactosevrije kwark.

Voedselvergiftiging

Voedselvergiftiging is een ziekte die wordt veroorzaakt door het eten van besmet voedsel, bijvoorbeeld bedorven kip. Besmettelijke organismen, zoals bacteriën, virussen en parasieten, of hun toxines, zijn de meest voorkomende oorzaken van voedselvergiftiging. Besmettelijke organismen of hun toxinen (gifstoffen) kunnen op elk moment van verwerking of productie voedsel besmetten. Besmetting kan ook thuis optreden als voedsel te lang of verkeerd wordt bewaard of niet goed wordt gekookt. Voedselvergiftigingssymptomen, die binnen enkele uren na het eten van besmet voedsel kunnen optreden, bestaan vaak uit misselijkheid, braken of diarree. Meestal is voedselvergiftiging mild en verdwijnt het zonder behandeling. Maar sommige mensen moeten naar het ziekenhuis.

Buikgriep

Buikgriep komt relatief vaak voor en geeft symptomen als misselijkheid, buikpijn, braken en diarree. Vaak is de boosdoener een virus en soms een bacterie.

Zwangerschap

Een van de eerste tekenen dat je zwanger bent, is een ongemakkelijk, misselijk gevoel, dat vaak begint tijdens de tweede maand van je zwangerschap. Veranderende hormoonspiegels veroorzaken misselijkheid na de zwangerschap. Hoewel het officieel 'ochtendmisselijkheid' wordt genoemd, kan misselijkheid op elk moment van de dag toeslaan, inclusief tijdens of na de maaltijden. Soms is de geur of smaak van bepaald voedsel voldoende om je maag te laten omdraaien. Dit gevoel is tijdelijk en het zal jou of je baby niet schaden.

Zure reflux

Een brandend gevoel achter je borstbeen, dat bekend staat als maagzuur, is het kenmerkende symptoom van gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ), maar deze aandoening kan ook misselijkheid veroorzaken. GORZ treedt op wanneer de spierklep tussen je slokdarm en maag defect raakt, waardoor maagzuur naar je slokdarm kan lekken.

Angst en stress

Stress is niet alleen van invloed op je emoties, maar het beïnvloedt ook je lichamelijke gezondheid. Een echtscheiding, verlies van een dierbare of het kwijtraken van je baan, kunnen ertoe leiden dat je je eetlust verliest of dat je je misselijk voelt nadat je hebt gegeten. De misselijkheid zal ophouden zodra je de stress onder controle hebt. Angst en depressie kunnen ook aanleiding geven tot misselijkheid (na het eten).

Kankerbehandeling

Sommige chemotherapiemedicijnen veroorzaken misselijkheid als bijwerking. De misselijkheid zal verdwijnen zodra de behandeling achter de rug is.

Galblaasaandoening

Je galblaas is een orgaan dat rechtsboven in je buik ligt. Het helpt je lichaam om vetten te verteren. Galstenen en andere galblaasaandoeningen kunnen het vermogen om vetten te verteren beïnvloeden. Het gevolg is dat je je misselijk gaat voelen, vooral nadat je een overdadige, vette maaltijd hebt gegeten.

Prikkelbare darm syndroom

Het prikkelbare darm syndroom of PDS is een aandoening die zich presenteert met darmkrampen, buikpijn, het hebben van een opgeblazen gevoel, diarree, of juist obstipatie, terwijl er geen achterliggende oorzaak is gevonden. Misselijkheid is een van de meest voorkomende klachten bij mensen met PDS.

Reisziekte of wagenziekte

Sommige mensen zijn vooral gevoelig voor beweging. Het reizen in een bewegend voertuig, zoals een auto of vliegtuig, kan je misselijk maken. Eten terwijl je al misselijk bent door reisziekte, kan de misselijkheid doen verergeren.

Misselijk door bepaalde voeding

Sommige mensen worden misselijk na het eten van een specifiek voedingsmiddel, zoals een gekookt ei.

Wanneer een arts raadplegen?

Af en toe last hebben van misselijkheid na het eten is niet direct een reden om bezorgd te zijn, maar je moet een afspraak maken met je huisarts als het binnen een week niet verdwijnt. Bel meteen een arts als je een van deze meer ernstige symptomen hebt:

• bloed in je braaksel of bloed bij je ontlasting
• pijn op de borst
• verwardheid
• diarree die langer dan een paar dagen aanhoudt
• extreme dorst, weinig urineproductie, zwakte of duizeligheid, symptomen die wijzen op uitdroging
• koorts, hoger dan 38.6°C
• intense pijn in de buik
• hoge hartslag
• ernstig braken of problemen om het voedsel binnen te houden

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Je huisarts zal vragen stellen over je symptomen, zoals wanneer je je misselijk voelt, hoe lang het gevoel aanhoudt en wat het lijkt te veroorzaken. Als je een dagboekje bijhoudt van wat je eet en hoe je je daarna voelt, kan een arts gemakkelijker een diagnose stellen. Daarnaast zal de arts lichamelijk onderzoek doen.

Vervolgonderzoek

Afhankelijk van de aandoening die je arts vermoedt, is mogelijk aanvullend onderzoek nodig, zoals:

• bloedonderzoek of urineonderzoek;
• een huidtest om te zien of je een voedselallergie hebt;
• endoscopie om te zien of je slokdarm gezwollen is, wat een teken is van GORZ;
• CT-scan, röntgenfoto's of ander beeldvormend onderzoek om de organen te controleren op tekenen van ziekte;
• colonoscopie (darmonderzoek), flexibele sigmoïdoscopie (een visuele inspectie van het rectum en lagere colon oftewel dikke darm) om te zoeken naar problemen in het maag-darmkanaal.

Behandeling van misselijkheid na het eten

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Behandeling van misselijkheid na het eten kan bestaan uit:

• Neem bij chemotherapie de medicijnen in tegen misselijkheid die de arts voorschrijft, eet kleinere maaltijden bestaande uit neutraal voedsel, zoals heldere bouillon, kip of havermout;
• Vermijd bij voedselallergie het voedsel dat de klachten veroorzaakt;
• Bij galblaasaandoeningen: neem medicijnen om galstenen op te lossen of laat een operatie uitvoeren om je galblaas te verwijderen, ook bekend als cholecystectomie;
• GORZ of zuurbranden: vermijd pittig en vet voedsel, verlies gewicht bij overgewicht en neen maagzuurremmers of andere medicijnen om het overtollige maagzuur te verminderen;
• Vermijd bij PDS voedsel dat je darmen irriteert;
• Reisziekte: wanneer je reist, ga zitten op een plaats waar je de minste hoeveelheid beweging voelt, zoals in de buurt van de voorkant van een trein of boven een vleugel in een vliegtuig; eet een kleine maaltijd en drink geen alcohol voordat je gaat reizen; doe een dutje en zorg voor frisse lucht;
• Zwangerschapsmisselijkheid kun je tegengaan door het eten van zacht voedsel, zoals crackers, toast en pasta;
• Drink bij buikgriep vaak kleine beetjes om uitdroging te voorkomen;
• Ga bij stress of angst naar een therapeut of probeer ontspanningstechnieken.

Preventie

Enkele tips en maatregelen die kunnen helpen om misselijkheid na het eten te voorkomen zijn:

• Neem (tijdelijk!) gemakkelijk verteerbaar voedsel, zoals crackers, witte rijst of droge toast;
• Kauwgom, pepermuntjes, ginger ale of gember proberen;
• Het vermijden van melk of (tijdelijk!) vezelrijk voedsel;
• Regelmatig drinken, maar in kleine hoeveelheden totdat de misselijkheid verbetert;
• Tijdelijk eten vermijden waar je misselijk van wordt;
• Kleinere, frequentere maaltijden eten.

Lees verder

• Misselijkheid: oorzaken, symptomen, behandeling en zelfzorg
• Buikpijn na eten: oorzaken van buikkrampen na het eten
• Maagpijn na eten of drinken: oorzaken en symptomen maagpijn