Stafylokokkeninfectie: Infectie met Staphylococcus-bacteriën

Een stafylokok is een kogelronde etterverwekkende bacterie. Letterlijk vertaald betekent stafylokok ‘druifcoccus’. De stafylokokkenbacteriën liggen net zoals bij een druiventros in hoopjes bij elkaar. Een stafylokokkeninfectie is een groep van infecties die het gevolg is van veroorzaakt door stafylokokken (Staphylococcus-bacteriën). Hierdoor ontstaan infecties aan de huid, de longen, het hart, de gewrichten, het bot en het bloed. De milde tot ernstige symptomen van een infectie door stafylokokken zijn afhankelijk van het soort infectie. De meeste infecties met stafylokokken zijn goed te behandelen met antibiotica, al zijn enkele stammen van stafylokokken wel resistent tegen de antibiotica en deze zijn dan schadelijker.

• Oorzaken van stafylokokkeninfectie
• Risicofactoren van besmetting door stafylokokken
• Soorten en symptomen van besmettingen met Staphylococcus
• Huid en weke delen
• Invasieve infecties
• Voedselvergiftiging
• Diagnose en onderzoeken
• Professionele medische behandeling van stafylokokkenbacteriën
• Natuurlijke behandeling voor de bacteriële infectie
• Basilicumolie
• Gemberolie
• Kokosolie
• Tea tree olie
• Wierook
• Resistentie tegen antibiotica
• Preventie van stafylokokkeninfecties

Oorzaken van stafylokokkeninfectie

Een op de drie mensen draagt onschuldige stafylokokkenbacteriën op de huid die mogelijk leiden tot infecties. Dit type bacteriën bevindt zich vooral onder de neus of onder het oppervlak van de oksels en billen. De bacteriën veroorzaken echter problemen wanneer ze het lichaam binnendringen, bijvoorbeeld door een wonde, door een insectenbeet of door medische apparatuur. Stafylokokkeninfecties zijn ook over te dragen van persoon tot persoon door nauw contact of door het delen van besmette voorwerpen zoals handdoeken of tandenborstels. De verspreiding van de bacteriën gebeurt eveneens via voedsel, niezen en hoestdruppeltjes.

Risicofactoren van besmetting door stafylokokken

Infecties met Staphylococcus-bacteriën gebeuren bij mogelijk iedereen, maar de bacteriën nestelen zich vooral bij:

• patiënten die chemotherapie of radiotherapie krijgen in het kader van een kankerbehandeling
• patiënten die een medisch hulpmiddel in het lichaam hebben zoals een kunstgewricht
• patiënten die illegale drugs injecteren
• patiënten die ingebrachte medische apparatuur gebruiken (zoals een katheter, een nierdialysebuis, een voedingsbuis, een intraveneuze lijn, …) (dan is een stafylokokkeninfectie vaak een ziekenhuisinfectie)
• patiënten met brandwonden of chirurgische wonden
• patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) die insuline gebruiken
• patiënten met een gebarsten huid zoals bij de huidaandoening eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), een huidtrauma (zoals door een insectenbeet) of een open wonde
• patiënten met een longziekte zoals mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen) of emfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten)
• patiënten met een verzwakt immuunsysteem door een ziekte of medicatiegebruik
• patiënten met hiv / aids
• patiënten met nierfalen waarvoor dialyse nodig is

Soorten en symptomen van besmettingen met Staphylococcus

Er zijn enkele soorten stafylokokbesmettingen.

Huid en weke delen

Huid- en weke delen infecties omvatten:

• cellulitis: Cellulitis is een infectie van de diepere huidlagen. Roodheid van de huid, een zwelling op het huidoppervlak, huidzweren (ulcera) of gebieden met een lekkende afscheiding zijn mogelijke tekenen van cellulitis.
• een huidabces (pus in de huid door een bacteriële infectie)
• folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid)
• impetigo: Deze besmettelijke, vaak pijnlijke huiduitslag leidt tot meestal grote blaren die vloeistof kunnen afscheiden en een honingkleurige korst bezitten. De tekenen komen vooral tot uiting aan het gezicht en de ledematen.
• staphylococcal skalded-skin syndrome (SSSS): Dit is een vooral bij pasgeborenen en jonge kinderen voorkomende ernstige ziekte, veroorzaakt door exfoliatine, een exotoxine van de stafylokok Staphylococcus aureus met als symptomen: roodheid, blaarvorming en het loslaten van de huid. De aandoening gaat vaak gepaard met koorts en conjunctivitis (oogbindvliesontsteking).
• steenpuisten (furunkels): Dit is een met pijn en vaak ook met koorts gepaard gaande, plaatselijke huidontsteking. Etterbacteriën (stafylokokken) dringen namelijk binnen in smeer- en zweetklieren en haarzakjes. Dit is de meest voorkomende stafylokokkeninfectie.
• wondinfecties

Invasieve infecties

Invasieve infecties omvatten:

• een bloedvergiftiging (sepsis): Deze infectie kan leidt mogelijk tot een septische shock, een levensbedreigende episode met een extreem lage bloeddruk.
• een longontsteking (pneumonie)
• endocarditis (een ontsteking van de binnenkant van het hart)
• het toxisch shock syndroom: Een patiënt met het toxisch shock syndroom krijgt te maken met diarree, misselijkheid, een huiduitslag op de handpalmen en voetzolen die lijkt op zonnebrand (rode, pijnlijke huid door langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht), verwardheid, hoge koorts, spierpijn en buikpijn.
• osteomyelitis (een botinfectie met botpijn en koorts)
• septische artritis: De knieën, schouders, heupen en vingers of tenen zijn het vaakst getroffen door de invasieve bacteriële infectie. Een zwelling van de gewrichten, pijn in het aangetaste gewricht (gewrichtspijn) en koorts zijn de belangrijkste symptomen.

Voedselvergiftiging

Stafylokokbacteriën zijn één van de meest voorkomende oorzaken van voedselvergiftiging. Vaak komen deze door een onhygiënische of foute voedselbereiding terecht in de voeding (zoals bijvoorbeeld de handen niet gewassen hebben). De symptomen komen meestal binnen enkele uren na het eten van besmet voedsel al tot uiting. Misselijkheid, braken, diarree, uitdroging, maagkrampen, lichte koorts en een lage bloeddruk (hypotensie) zijn de belangrijkste symptomen. Meestal verdwijnen ook snel, vaak al na een halve dag.

Diagnose en onderzoeken

De arts moet een lichamelijk onderzoek uitvoeren om bijvoorbeeld huidbeschadigingen van naderbij te inspecteren. De enige manier om een infectie door stafylokokken te diagnosticeren, is door het nemen van een huidcultuur. Hiervoor gebruikt de arts een wattenstaafje om een monster te verzamelen uit een open wonde, de huiduitslag of een huidontsteking. Tevens is een monster soms nodig uit het bloed, de urine of het sputum (slijm). De arts stuur het monster dan voor verder onderzoek naar een laboratorium. Daar wordt het monster getest op de werkzaamheid van antibiotica zodat de arts weet welke soort antibiotica het meest effectief zijn.

Professionele medische behandeling van stafylokokkenbacteriën

Milde stafylokokkenbesmettingen vereisen mogelijk geen specifieke behandeling en verdwijnen binnen enkele dagen vanzelf. In sommige andere gevallen zijn antibiotische topische (op de huid aangebrachte) crèmes of orale (via de mond ingenomen) pillen nodig. Bij de aanwezigheid van steenpuisten of blaren, moet de arts verder mogelijk de blaren draineren (vocht en pus afvoeren). Invasieve stafylokokbesmettingen vereisen een ziekenhuisopname met een medicamenteuze en ondersteunende behandeling. Zowel zorgverleners als patiënten nemen verder best voorzorgsmaatregelen om een verspreiding van de bacteriën te voorkomen. Wanneer de infectie tot slot het gevolg is van een apparaat of prothese, is het van belang om deze zo snel mogelijk te verwijderen.

Natuurlijke behandeling voor de bacteriële infectie

Basilicumolie

Het gebruik van basilicumolie (best Franse basilicum door middel van aromatherapie) is nuttig voor het behandelen van puisten. Dit werkt tevens als decongestivum (zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen), antiseptisch middel, spierverslapper en heeft ontstekingsremmende eigenschappen, waardoor het zeer geschikt is voor het verminderen van pijn veroorzaakt door een ontsteking.

Gemberolie

Dit wortelkruid biedt veel heilzame gezondheidseffecten. Gemberolie aanbrengen op de huid heeft antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen.

Kokosolie

Pure kokosolie bevat veel voedingsstoffen en chemische stoffen die de algehele gezondheid ten goede komen. Deze olie stimuleert het immuunsysteem, wat helpt bij de bestrijding van een stafylokokkeninfectie.

Tea tree olie

Tea tree olie werkt goed als een antibacterieel middel en doodt zowel bacteriën als virussen. Wel mag tea tree olie nooit aangebracht worden aan het oog zelf, omdat dan oogirritatie ontstaat.

Wierook

Wierook verlicht de pijn door het hele lichaam. Dit blokkeert namelijk leukotrinen. Dit zijn stoffen die ontstekingsreacties in het lichaam veroorzaken. Deze etherische olie heeft bovendien licht kalmerende eigenschappen, waardoor de stress vermindert.

Resistentie tegen antibiotica

Stafylokokbacteriën zijn zeer aanpasbaar en veel soorten zijn reeds resistent geworden tegen één of meer antibiotica. Slechts een klein deel van de stafylokokkenbesmettingen is dan ook te genezen met penicilline (veel gebruikt antibioticum). De opkomst van antibioticaresistente stammen van stafylokok bacteriën, vaak beschreven als methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA)-stammen, heeft geleid tot het gebruik van antibiotica die de arts intraveneus (via een ader) toedient, zoals vancomycine. Deze antibiotica veroorzaken wel meer bijwerkingen.

Preventie van stafylokokkeninfecties

Enkele belangrijke tips verminderen de kans op het ontwikkelen van stafylokokkeninfecties:

• de neus en mond bedekken bij het hoesten of niezen
• gebieden ontsmetten waar de patiënt geweest is
• kleding en beddengoed in warm water wassen
• nauw contact met anderen met een stafylokokkeninfectie vermijden
• persoonlijke voorwerpen niet delen
• regelmatig de handen wassen
• tamppons vaak verwisselen en niet te lang in laten
• voedsel op de juiste manier koken
• wonden goed bedekt houden

Lees verder

• MRSA: Bacteriële infectie met resistentie tegen antibiotica
• Antibiotica: Geneesmiddelen tegen een bacteriële infectie
• Streptokokkeninfectie: Infectie met Streptococcus-bacteriën
• Staphylococcus aureus-bacterie: Soorten bacteriële infecties
• Fusidinezuur: Soort antibioticum voor stafylokokkenïnfecties