Gal overgeven: Milde en ernstige oorzaken van braken van gal

Het overgeven van gal (een gele of groenachtige vloeistof) is een heel vervelend en soms pijnlijk symptoom. Dit treedt bij de meeste patiënten op als gevolg van milde oorzaken, zoals een buikgriep, overmatig alcoholgebruik of voedselvergiftiging. Toch zijn ook enkele ernstigere oorzaken van het braken van gal bekend die zelfs dringend medische zorg vereisen. De meeste oorzaken van gal braken hebben een duidelijke oorzaak, maar soms is het voor de arts wel lastig om de oorzaak te identificeren en is grondig onderzoek vereist.

• Wat is gal?
• Milde oorzaken van braken van gal
• Buikgriep
• Drankmisbruik
• Geel gekleurde voeding
• Luchtweginfecties
• Voedselvergiftiging
• Ernstige oorzaken van gal overgeven
• Cyclisch braken syndroom
• Darmobstructie (verstopping van darm)
• Galreflux
• Alarmsignalen
• Prognose: Afhankelijk van onderliggende oorzaak
• Preventie van gal overgeven

Wat is gal?

Gal is de groenachtig gele vloeistof gemaakt door de lever en opgeslagen in de galblaas. Gal bevordert de voedselvertering door voornamelijk vetten af te breken en ze in vetzuren om te zetten. Gal wordt samengesteld door bepaalde metalen, bilirubine, cholesterol, galzuren, water en zouten.

Milde oorzaken van braken van gal

Buikgriep

Wanneer een patiënt gal overgeeft, is dit mogelijk te wijten aan gastro-enteritis (buikgriep). Hierbij wordt al het voedsel uit de maag overgegeven en gaat de patiënt daarna gal braken.

Drankmisbruik

Een patiënt die overmatig veel drinkt, geeft later mogelijk gal over. Dit type drankmisbruik is eenvoudig te behandelen met rust, voldoende vochtinname met elektrolyten. Bij ernstige symptomen is een ziekenhuisopname vereist.

Geel gekleurde voeding

Door de inname van een overmatige hoeveelheid geel gekleurd voedsel is het mogelijk dat het braaksel bij het overgeven een gele kleur aanneemt. Veel voorkomende voedingsmiddelen die dit veroorzaken zijn onder andere maïs en wortelen. Dit is geen ernstig probleem en behoeft geen medische behandeling.

Luchtweginfecties

Infecties van de luchtwegen (verkoudheid, griep) leiden soms tot het braken van gele gal. Dit ontstaat door de infectie die grote hoeveelheden slijm produceert. Dit slijm bevat bacteriën en andere infectieuze microben die door de keel gaan en de maag besmetten. Deze vloeistof hoopt zich voortdurend op in het spijsverteringsstelsel, waardoor de patiënt misselijk wordt. Hij gaat hierdoor het slijmrijke gele gal overgeven. Door het behandelen van de luchtweginfectie verdwijnt het braken van gele gal.

Voedselvergiftiging

Patiënten met voedselvergiftiging krijgen soms ook te maken met het overgeven van gal. Net zoals bij drankmisbruik is rust en voldoende drinken nodig, maar indien dit niet effectief is, volgt een ziekenhuisopname. De patiënt krijgt daar intraveneuze (via een ader) vochttoediening om de symptomen te behandelen en verdere complicaties (zoals uitdroging) te voorkomen.

Ernstige oorzaken van gal overgeven

Cyclisch braken syndroom

Bij het cyclisch braken syndroom, een zeldzame aandoening, moet een patiënt zonder oorzaak kokhalzen en overgeven. Na het braken ervaart hij geen symptomen meer. Anti-emetica (medicijnen tegen de misselijkheid en het braken) en antidepressiva zijn vaak voorgeschreven medicijnen bij de ziekte.

Darmobstructie (verstopping van darm)

Een darmobstructie is een veelvoorkomende oorzaak van het overgeven van gal.

Diverse onderliggende oorzaken liggen mogelijk aan de basis van een darmverstopping zoals:

• andere kankertumoren
• dikkedarmkanker
• diverticulitis of een infectie in het spijsverteringskanaal
• een hernia
• een intussusceptie
• fecale impactie (vastzittende droge en harde brok ontlasting)
• galstenen (harde afzettingen in galblaas met galkoliek)
• het prikkelbaredarmsyndroom (ziekte met symptomen van diarree en obstipatie)
• ileus (gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen)
• verklevingen en littekenweefsel door een operatie
• volvulus (darmknoop: verdraaiing in de darm)

Intussusceptie
Bij kinderen jonger dan drie jaar is een intussusceptie de meest voorkomende oorzaak van een darmobstructie. Bij intussusceptie schuift een hoger deel van de darm in een lager gelegen gedeelte, vergelijkbaar met het terugtrekken van een telescoop. De aandoening veroorzaakt pijn die eerst komt en gaat en later constant is. De patiënt heeft een bleek uiterlijk (pallor), is moe, zwak en moet braken.

Een patiënt die gal overgeeft en lijdt aan een verstopping van de darmen, ervaart één van de volgende symptomen:

• episodes van buikpijn en krampen
• constipatie
• een verlies van eetlust
• een zwelling van de buik
• geen winderigheid

De diagnose gebeurt door middel van een lichamelijk onderzoek en aanvullende testen zoals onder andere een echografie, een CT-scan, lucht- of bariumklysma’s (röntgenfoto van de dikke darm en het rectum) en/of röntgenfoto’s. Deze ernstige aandoening vraagt onmiddellijke medische aandacht om complicaties te voorkomen zoals sepsis (bloedvergiftiging), weefselsterfte en ondervoeding. Een operatie voor het herstellen van een darmobstructie is noodzakelijk. Een chirurg verwijdert tijdens de ingreep een deel van de darm of de bron van de blokkering. Ook plaatst de arts soms een stent om een verstopping te openen en verdere obstructies te voorkomen. De arts behandelt eveneens het onderliggend probleem. Lijdt de patiënt bijvoorbeeld aan dikkedarmkanker, dan bepaalt de arts het kankerstadium om te zien of reeds uitzaaiingen (metastasen) aanwezig zijn. De behandeling bestaat meestal uit (een combinatie) van chemotherapie, chirurgie, bestraling (radiotherapie) en/of andere gerichte therapieën.

Galreflux

Galreflux is niet hetzelfde als zure reflux, hoewel de symptomen wel vergelijkbaar zijn. De aandoening treedt op wanneer gal terugvloeit naar de maag en slokdarm van de patiënt. Meestal treedt galreflux op na een operatie (zoals een maagomleiding of een verwijdering van galblaas), of door maagzweren. Als een patiënt gal braakt door galreflux, ontstaan ook nog één of meer van volgende tekenen:

• een zure smaak in de mond
• ernstige pijn in de bovenbuik
• gewichtsverlies
• hoesten of heesheid in de keel
• misselijkheid
• vaak maagzuur

De arts vermoedt meestal al op basis van de beschrijving van de symptomen dat de patiënt lijdt aan galreflux. Verdere onderzoeken zijn echter vaak nodig om zeker te zijn van de diagnose omdat de symptomen ook doen denken aan gastro-oesofageale reflux. Een goede diagnose is cruciaal voor de behandeling van galreflux, omdat alle behandelingen voor zure reflux niet werken voor galreflux. De arts schrijft medicijnen voor voor de behandeling van galreflux. Twee veel voorkomende type medicijnen die de symptomen onder controle houden zijn galzuurbindende harsen en ursodeoxycholzuur. Als de medicijnen niet of onvoldoende effectief zijn, is een chirurgische behandeling nodig, zoals een maag-bypassoperatie. Hierbij maakt de arts een nieuwe opening voor de dunne darm die een opbouw van gal in de maag voorkomt.

Alarmsignalen

Het overgeven van gal heeft mogelijk geen medische hulp nodig als het een duidelijke oorzaak heeft en wordt opgelost met conservatieve methoden, zoals rust en voldoende vochtinname. Bij onverklaarbaar of aanhoudend braken is medisch advies nodig voor het verkrijgen van een juiste diagnose en het vermijden van complicaties. Ook bij tekenen van galrefux of uitdroging, is dringende medische hulp nodig. Wanneer één of meer van volgende symptomen optreden in combinatie met het braken van gal, is een bezoek aan de arts nodig:

• bloed in de ontlasting of slijm in de ontlasting
• diarree
• een uitsteeksel of knobbeltje in de buik
• ernstige buikpijn
• klagen of huilen van pijn
• koffiedik braaksel
• koorts
• moeite met ademhalen
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• onvermogen om te stoppen met overgeven
• pijn op de borst
• uitdroging
• vermoeidheid

Prognose: Afhankelijk van onderliggende oorzaak

De oorzaken van het braken van gal bepaalt de prognose. De meeste patiënten herstellen bij acute problemen, zoals na een nacht drinken of een voedselvergiftiging. Wanneer patiënten kampen met een onderliggende medische aandoening, herstellen ze mogelijk ook, maar de behandeling is dan afhankelijk van de aandoening. Een darmobstructie leidt onbehandeld bijvoorbeeld snel tot sepsis of een abces hetgeen levensbedreigende complicaties zijn. Bij dikkedarmkanker is de prognose afhankelijk van het kankerstadium en de effectiviteit van de behandeling.

Preventie van gal overgeven

Het is niet altijd mogelijk om de oorzaak van het overgeven van gal te voorkomen. Veranderingen in de levensstijl voorkomen echter de meest voorkomende oorzaken. Mensen drinken bijgevolg niet te veel alcohol, ze stoppen met roken en daarnaast opteren ze best voor een gezonde en evenwichtige voeding boordevol vezels, groenten en fruit. Verder is het niet verstandig om zware voorwerpen te tillen want dit verhoogt het risico op een hernia. Een regelmatige colonoscopie is tot slot verstandig als de arts dit aanbeveelt.

Lees verder

• Galreflux: Terugstroming van gal naar maag en slokdarm
• Cyclisch braken syndroom: Braken zonder oorzaak
• Braken (overgeven): Oorzaken, behandeling en preventie
• Misselijkheid: Oorzaken en behandeling van misselijk gevoel