Brandende benen: oorzaken van een branderig gevoel in been

Brandende benen en voeten kunnen het gevolg zijn van een aantal oorzaken, waaronder zenuwschade in de benen door blootstelling aan extreme hitte of kou of aan giftige stoffen. Brandende benen kunnen ook het gevolg zijn van een probleem met de bloedsomloop of de bloedtoevoer naar de benen, een beenblessure of zware sportbeoefening. Een andere mogelijke oorzaak van brandende benen is meralgia paresthetica, een aandoening waarbij doofheid, tintelingen en soms pijn ontstaat in de voor- en zijkant van het bovenbeen. Chronische aandoeningen, zoals multiple sclerose, kunnen ook een branderig gevoel in de benen veroorzaken. Branderige benen kunnen ook worden veroorzaakt door perifere neuropathie, een aandoening waarbij de perifere zenuwen die signalen doorgeven tussen het lichaam en de hersenen en het ruggenmerg hun functie verliezen. Perifere neuropathie kan het gevolg zijn van een aantal specifieke ziekten en aandoeningen, waaronder alcoholisme, diabetes en het Guillain-Barré syndroom (GBS).

• Brandende benen
• Symptomen van branderige benen
• Alarmsymptomen
• Oorzaken van brandend gevoel in benen
• Zenuwbeschadiging en/of huidletsel
• Fysieke oorzaken van brandende benen
• Ziekten of aandoeningen
• Ernstige of levensbedreigende oorzaken
• Brandende arm en been door multiple sclerose (MS)
• Bloedvaten
• Perifeer arterieel vaatlijden
• Diepe veneuze trombose
• Perifere neuropathie
• Elektrolytische verstoring
• Rugproblemen
• Ischias
• Spinale stenose
• Cauda-equina syndroom
• Branderig gevoel in been door artritis
• Artrose
• Reumatoïde artritis
• Vitaminetekort
• Vitamine B6-tekort
• Vitamine B12-tekort
• Behandeling van brandende benen
• Complicaties van brandende benen

Brandende benen

Pijnlijke kuiten, brandende benen, gevoelloosheid in de voeten, oftewel pijn en ongemak in de onderste ledematen is een veelgehoorde klacht waar veel mensen voor naar de huisarts gaan. Toch is het niet altijd even eenvoudig om de precieze oorzaak van deze klachten te achterhalen.

Een brandend gevoel in de benen is mogelijk het enige symptoom dat je ervaart, maar het kan ook gepaard gaan met andere klachten zoals tintelingen (paresthesie) en gevoelloosheid of een doof gevoel. De duur en het verloop van branderige benen kan sterk variëren, afhankelijk van de onderliggende aandoening. Brandende benen die veroorzaakt worden door een blessure hebben vaak een plotseling begin, terwijl brandende benen als gevolg van perifere neuropathie zich langzaam ontwikkelen en aanhouden of na verloop van tijd verergeren.

Symptomen van branderige benen

Welke andere symptomen kunnen zich voordoen bij branderige benen? Branderige beenspieren kunnen gepaard gaan met andere symptomen, die variëren afhankelijk van de onderliggende ziekte of aandoening. Symptomen die kunnen optreden samen met brandende benen, zijn onder meer de volgende:

• gevoelloosheid
• tintelingen
• bloedingen
  overmatige slaperigheid overdag a.g.v. slechte nachtrust door brandende benen / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk
• blaren
• pijn (pijnlijke benen)
• roodheid, warmte of zwelling
• warm gevoel in de benen of een warme gloed
• pijn in de lies of de billen
• pijn aan dijbeen of bovenbeen
• gevoelig bij aanraking
• symptomen aan één kant van het lichaam
• tintelingen of gevoelloosheid in de dij
• veranderingen in het gevoel (veranderde sensatie)
• moeite om te lopen
• overmatige slaperigheid overdag door slaaptekort
• extreme gevoeligheid voor aanraking
  Gewrichtspijn en branderig gevoel door artrose van de knie / Bron: Blausen.com staff, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
• voetproblemen, zoals zweren en botpijn en gewrichtspijn
• verminderde coördinatie
• spierzwakte
• zenuwpijn
• slaapstoornissen
• tintelingen, gevoelloosheid of andere ongewone gevoelens in de benen

Alarmsymptomen

Plotselinge brandende benen die gepaard gaan met gevoelloosheid of zwakte aan de ene kant van het lichaam kunnen een teken zijn van een beroerte. Zoek onmiddellijk medische hulp als je last hebt van brandende benen, samen met andere ernstige symptomen, waaronder:

• verandering in bewustzijnsniveau of alertheid, zoals flauwvallen of (sterk) verminderd reactievermogen
• verandering in mentale toestand, zoals verwardheid, delirium, lethargie, hallucinaties en wanen
• incoherente of onduidelijke spraak of onvermogen om te spreken
  Wazig zien in combinatie met brandende benen kan wijzen op MS / Bron: Martin Sulman
• verlamming of onvermogen om een ​​lichaamsdeel te bewegen
• plotselinge verandering in zicht (bijvoorbeeld dubbelzien of wazig zien), verlies van gezichtsvermogen of oogpijn
• knallende hoofdpijn

Oorzaken van brandend gevoel in benen

Zenuwbeschadiging en/of huidletsel

Brandende benen kunnen worden veroorzaakt door zenuwbeschadiging of huidletsel in de benen en de omliggende weefsels. Brandwonden door blootstelling aan chemische stoffen en extreme hitte, kan leiden tot beschadiging van de zenuwen in de huid, met als gevolg branderige benen.

Schade aan de perifere zenuwen (perifere neuropathie) kan ook een branderig gevoel in de benen veroorzaken. Perifere neuropathie kan te wijten zijn aan specifieke ziekten of aandoeningen, zoals diabetes of alcoholisme, die de zenuwen kunnen beschadigen, maar het heeft niet altijd een bekende oorzaak.

Fysieke oorzaken van brandende benen

Brandende benen kunnen te wijten zijn aan fysieke oorzaken en factoren, waaronder:

• brandwonden, inclusief zonnebrand
  Zonnebrand kan leiden tot branderig gevoel / Bron: Istock.com/mofles
• blootstelling aan kou, inclusief bevriezing
• blootstelling aan toxische of giftige stoffen
• zware sportoefening
• beenblessure
• druk op een zenuw

Ziekten of aandoeningen

Een aantal ziekten kan brandende benen veroorzaken, waaronder:

• bijwerkingen van medicatie, vooral chemotherapie
• alcoholische neuropathie (zenuwbeschadiging geassocieerd met overmatig alcoholgebruik)
• kanker
• diabetische neuropathie (zenuwbeschadiging door hoge bloedsuikerspiegels bij diabetes)
• Guillain-Barré syndroom (auto-immuun zenuwaandoening)
• ischemie (verminderde bloedvoorziening naar organen of weefsels met als gevolg een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen)
• meralgia paresthetica (aandoening waarbij doofheid, tintelingen en soms pijn ontstaan in de voor- en zijkant van het bovenbeen)
• multiple sclerose (een chronische aandoening aan het centrale zenuwstelsel)
• etalagebenen (perifeer arterieel vaatlijden)
• reumatoïde artritis (chronische auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door gewrichtsontsteking)
• gordelroos (een lokale reactivatie van het varicella zoster virus dat op jonge leeftijd waterpokken veroorzaakt)
• spinale stenose (wervelkanaalvernauwing)
• systemische lupus erythematosus (een auto-immuunziekte die je huid, gewrichten en interne organen kan aantasten)
• vitaminetekorten
• ziekte van Lyme, een bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet, wat kan onder meer kan leiden tot lokale klachten als jeuk, een branderig gevoel (in been en voet) en pijn

Ernstige of levensbedreigende oorzaken

In sommige gevallen kunnen brandende benen een symptoom zijn van een ernstige of levensbedreigende aandoening die onmiddellijk moet worden beoordeeld door een arts. Het gaat hierbij om de volgende aandoeningen:

• partiële of gehele afsluiting van een slagader (arteriële trombose), ader (veneuze trombose) of een bloedvat in het hart (cardiale of cornaire trombose), hersenen (cerebrale trombose)
  Bij een beroerte kan het gaan om drie vormen / Bron: Martin Sulman
• beroerte
• TIA (transient ischemic attack oftewel een tijdelijke afsluiting van een bloedvat in de hersenen)

Brandende arm en been door multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) is een aandoening aan het centrale zenuwstelsel. Symptomen bestaan onder meer uit oogproblemen (wazig zien); gevoelsproblemen in armen en benen, zoals prikkelingen, tintelingen, doof gevoel; blaasproblemen; vermoeidheid; branderig gevoel in armen en benen; en lage rugpijn.

Bloedvaten

Perifeer arterieel vaatlijden

Pijn die optreedt tijdens het lopen of sporten kan het gevolg zijn van claudicatio intermittens of verminderde bloedtoevoer naar de benen. In de volksmond bekend als etalagebenen. Deze aandoening is meestal een symptoom van perifeer arterieel vaatlijden, waarbij door slagaderverkalking een vernauwing in de slagaders ontstaat in de beenslagaders. Roken, hoog cholesterol, hoge bloeddruk en overgewicht/obesitas zijn belangrijke risicofactoren van perifeer arterieel vaatlijden.

Klachten als gevolg van perifeer arterieel vaatlijden treden meestal op als je actief bent. Als je beweegt, hebben spieren meer bloed nodig. Onvoldoende toevoer van bloed veroorzaakt pijn, wat bekend staat als claudicatio intermittens. Zodra je stopt met bewegen, verdwijnt de pijn meestal.

Diepe veneuze trombose

Diepe veneuze trombose, of DVT, een bloedstolsel in een diepe ader dat zich ontwikkelt na langdurige perioden van inactiviteit. DVT kan ook flinke pijn in de benen veroorzaken. Lange vliegtuigvluchten of autoritten maken het moeilijk voor het been om bloed terug te voeren naar het hart. Als dit proces vertraagt ​​of stopt, kan het een stolsel in de ader veroorzaken. En als een deel van een stolsel afbreekt en naar de longen reist, kan het een longembolie veroorzaken, een ernstige en potentieel fatale blokkering van de bloedtoevoer naar de longen. DVT treedt meestal op in slechts één been, waardoor het zwelt en een blauwachtige tint krijgt. De pijn ontstaat geleidelijk in de loop van een paar uren.

Perifere neuropathie

Bij sommige mensen kan pijn in de benen en voeten (en soms arm en hand) het gevolg zijn van neuropathie: het niet goed functioneren van een of meer zenuwen. Neuropathie kan gevoelloosheid, tintelingen en een zwaar gevoel veroorzaken. Het begint meestal in de voeten en kan een brandend gevoel in de benen veroorzaken. In sommige gevallen verlies je alle gevoel in je benen, waardoor je een verhoogd risico loopt op verwonding en infectie.

Neuropathie kan worden veroorzaakt door vele factoren, waaronder infectie, toxines (gifstoffen) en de effecten van alcoholisme, maar diabetes is de meest voorkomende oorzaak. Ongeveer 60 tot 70 procent van de mensen met diabetes zal op enig moment perifere neuropathie ontwikkelen. Het kan ook van invloed zijn op mensen die prediabetes hebben en misschien geen andere diabetische symptomen hebben.

Elektrolytische verstoring

Een gezonde spierfunctie hangt af van de zenuwen die worden ondersteund door een uitgebalanceerde mix van elektrolyten; mineralen zoals natrium, kalium, calcium en magnesium die een elektrische lading hebben. Elektrolyten zenden signalen uit die de zenuw-, hart- en spierfunctie ondersteunen, en beïnvloeden ook de hoeveelheid water in je lichaam. Maar bepaalde medicijnen, uitdroging en hevige diarree en nieraandoeningen kunnen het elektrolytenbalans veranderen en de balans verstoren. Wanneer de elektrolytniveaus te laag worden, kan dit pijn in de benen veroorzaken. Als er bijvoorbeeld te weinig natrium – dat water naar cellen aantrekt – in het lichaam aanwezig is, kunnen cellen het gebrek aan vocht proberen te compenseren, hetgeen pijnlijke krampen veroorzaakt.

Diuretica of plaspillen die worden voorgeschreven om de bloeddruk onder controle te brengen, zijn de meest voorkomende boosdoeners, omdat de elektrolyten in het bloed kunnen opraken. Kalium en calcium zijn nodig voor spiercontractie. Een onbalans in een van beide of beide kan spierkrampen veroorzaken.

Uitdroging verstoort de elektrolytenbalans en kan krampen veroorzaken. Evenzo kan te veel vochtinname ervoor zorgen dat elektrolyten wegspoelen, wat leidt tot klachten.

Rugproblemen

Ischias

Ischias, een pijnlijke ontsteking of irritatie van de nervus ischiadicus (de heupzenuw), wordt meestal aan één kant van het lichaam ervaren en de pijn kan van de onderrug naar beneden langs je been naar je voeten of zelfs tenen uitstralen.

Spinale stenose

Aandoeningen die je rug treffen, leiden vaak ook tot pijn in de benen. Spinale stenose oftewel wervelkanaalvernauwing, is een aandoening waarbij het wervelkanaal geleidelijk smaller wordt, wat de zenuwen onder druk zet. Deze aandoening treft meestal mensen van boven de 50 jaar en kan worden veroorzaakt door artritis, scoliose of ruggengraatletsel. De geïrriteerde zenuwen kunnen aanzienlijke pijn veroorzaken.

Cauda-equina syndroom

Als de pijn in de benen gepaard gaat met het verlies van blaas- of darmbeheersing of gevoelloosheid in de buurt van de anus of vagina, neem dan direct contact op met een arts. Je hebt misschien last van het cauda-equina syndroom, waarbij een aantal zenuwwortels in de cauda equina (het onderste deel van de wervelkolom) tegelijk in het gedrang komen. Zonder onmiddellijke behandeling kan het ruggenmerg uitgeschakeld worden en kun je permanent verlamd raken.

Branderig gevoel in been door artritis

Artrose

Er zijn veel soorten artritis. Bij artrose, de meest voorkomende vorm, neemt de kwaliteit van het kraakbeen in de gewrichten af, wat kan leiden tot verlies van kraakbeen, ontsteking of pijn. Reumatoïde artritis wordt gekenmerkt door heftige ontstekingen in de gewrichten en veroorzaakt ook pijn.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een aandoening waarbij gewrichten ontstoken zijn. Je handen, polsen, enkels en/of voeten zijn pijnlijk, dik en stijf, waardoor buigen of strekkenmoeilijk gaat. Ook grotere gewrichten zoals knieën of ellebogen kunnen ontstoken en gezwollen zijn. Je kunt hierbij ook last krijgen van branderige sensaties.

Vitaminetekort

Vitamine B6-tekort

Een vitamine B6-tekort kan zenuwbeschadiging veroorzaken, perifere neuropathie genaamd. Symptomen zijn onder meer brandende, stekende en tintelende pijn in je armen, benen, handen en voeten. Sommigen beschrijven het als een gevoel van 'speldenprikken'. De zenuwbeschadiging kan ook resulteren in onhandigheid, evenwichtsproblemen en moeilijk lopen.

Vitamine B12-tekort

Bij langdurig vitamine B12-tekort lopen de zenuwen die de hersenen verbinden met de rest van het lichaam schade op, wat resulteert in een aandoening die bekend staat als perifere neuropathie. Aangezien deze zenuwen beschadigd raken, kunnen ze ofwel stoppen met functioneren, wat resulteert in een gevoel van gevoelloosheid of er treedt storing op waardoor ze onjuiste signalen naar de hersenen sturen. Dit resulteert in ongebruikelijke sensaties, zoals brandende of tintelende sensaties. Deze symptomen ontwikkelen zich meestal eerst in de langste zenuwen in het lichaam, de zenuwen die naar de voeten en de handen leiden. Later kun je het ook waarnemen in armen en benen.

Behandeling van brandende benen

De juiste behandeling voor brandende benen hangt af van de onderliggende oorzaak. Diabetici moeten mogelijk hun bloedglucoseregulatie verbeteren om diabetische neuropathie te voorkomen, terwijl patiënten met artritis wellicht medicijnen of een operatie nodig hebben. Alle behandelingen zijn gericht op langdurige controle van de symptomen. Neem in ieder geval alle been- en voetklachten serieus. Pijn betekent dat een deel van het lichaam niet goed werkt.

Complicaties van brandende benen

Omdat brandende benen het gevolg kunnen zijn van ernstige ziekten, kan het niet tijdig inschakelen van een arts ernstige complicaties en blijvende schade tot gevolg hebben. Zodra de onderliggende oorzaak is gediagnosticeerd, is het belangrijk dat je therapietrouw bent en het behandelplan opvolgt die de arts heeft opgesteld, teneinde het risico op mogelijke complicaties te verkleinen, waaronder:

• hersenschade (als het branderige gevoel in de benen is te wijten aan een beroerte)
• chronische pijn of pijnlijke jeuk
• verlies van ledematen
• permanente of blijvende zenuwschade

Lees verder

• Brandende huid: op armen en benen, oorzaken en behandeling
• Brandende tenen: oorzaken van branderig gevoel in de tenen
• Brandende voeten: oorzaken branderige voeten en onderbenen
• Jeukende voeten: oorzaken en symptomen jeuk aan de voeten
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen