Knobbeltjes onder de voet: oorzaken van pijnlijke bultjes

Knobbeltjes onder de voet: oorzaken van pijnlijke bultjes Knobbeltjes onder voet kunnen veroorzaak worden door plantaire fibromatose. Dit is een zeldzame, goedaardige aandoening van bindweefselwoekering die uitgaat van de onderkant van de voetzool. Bij deze aandoening treden in het bindweefsel onder de voet (fascia plantaris) verhardingen op, waardoor er vaak knobbeltjes ontstaan. Plantaire fibromatose is ook bekend onder de naam ziekte van Ledderhose, genoemd naar de Duitse arts Georg Ledderhose. In een vroeg stadium veroorzaken de knobbeltjes nog slechts weinig klachten. Je merkt de knobbeltjes vaak niet eens op, tenzij deze in omvang beginnen te groeien en je er hinder van begint te ondervinden. Vaak volgt er een niet-invasieve behandeling die afhankelijk is van de locatie en de ernst van de voetknobbeltjes. Een enkele keer is een operatieve ingreep nodig om de bultjes onder je voeten te verwijderen. De prognose is gunstig; vaak keren de knobbeltjes niet terug.
Pijnlijke knobbeltjes onder de voet / Bron: Chingyunsong/Shutterstock.comPijnlijke knobbeltjes onder de voet / Bron: Chingyunsong/Shutterstock.com

Wat is plantaire fibromatose?

Bij plantaire fibromatose treden in het bindweefsel onder de voet verhardingen op van vezelachtig weefsel, wat zich vaak uit in de vorm van knobbeltjes onder de voet. Dit veroorzaakt vaak pijn en ongemak, ook al is het een goedaardige aandoening.

Wie krijgt het?

Plantaire fibromatose treft vaker mannen dan vrouwen en treedt meestal op bij mensen van middelbare leeftijd of ouder.

Hoe vaak komt het voor?

De ziekte is zeer zeldzaam. Volgens het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) worden in Nederland jaarlijks 1,2 patiënten op 100.000 inwoners geopereerd wegens plantaire fibromatose.[1]

Synoniemen

Plantaire fibromatose staat ook bekend onder de volgende benamingen:
  • fibrose van de fascia plantaris
  • M. Ledderhose
  • Ledderhosesyndroom
  • Morbus Ledderhose
  • nodulaire fibromatosis plantaris
  • plantaire fibromatose
  • ziekte van Ledderhose

Symptomen van knobbeltjes onder de voet

Het primaire symptoom van plantaire fibromatose is een langzaam groeiende knobbel (fibroom) op de voetzool. Het gaat meestal om meerdere, kleine knobbeltjes die vast aanvoelen. De knobbel kan aanvankelijk weinig of geen pijn of ongemak veroorzaken. Maar de fibromen kunnen groter worden of andere fibromen kunnen na verloop van tijd in de buurt verschijnen en zelfs strengen veroorzaken. Grotere knobbels zijn vaak pijnlijk. De pijn kan erger worden als:
  • er druk uitgeoefend wordt op de knobbel
  • je strak zittende schoenen dragen
  • je blootsvoets loopt
  • je gedurende langere tijd staat

Vaak is één voet aangedaan en soms beide voeten.

Ziekte van Dupuytren / Bron: Frank C. Müller, Baden Baden, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Ziekte van Dupuytren / Bron: Frank C. Müller, Baden Baden, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Oorzaken

De histologische en ultrastructurele kenmerken van plantaire fibromatose en de ziekte van Dupuytren zijn dezelfde, wat de hypothese ondersteunt dat ze dezelfde oorzaak en pathogenese hebben. Maar net als bij de ziekte van Dupuytren, is de precieze oorzaak van plantaire fibromatose anno 2023 niet bekend.

Genetische factoren

Sommige onderzoeken wijzen erop dat genetische factoren een rol kunnen spelen. Er is opgemerkt dat het een erfelijke ziekte is en dat deze zich variabel voordoet binnen families, dat wil zeggen dat de genen die daarvoor nodig zijn, gedurende een generatie of langer slapend kunnen blijven en dan in een individu kunnen opduiken, of in meerdere generaties of in dezelfde generatie aanwezig kunnen in variërende mate.

Trauma

Sommige deskundigen zijn van mening dat fysiek trauma aan de voet een factor kan zijn bij de ontwikkeling van plantaire fibromatose. Herhaaldelijk voetletsel kan leiden tot schade aan het bindweefsel onder de voet, wat de groei van bindweefselwoekering in de hand werkt.

Leefstijlfactoren

Er zijn verschillende medische aandoeningen en leefstijlfactoren die worden geassocieerd met de ontwikkeling van plantaire fibromatose. Het gaat hierbij onder meer om de volgende aandoeningen:

Er is ook een vermeend, hoewel onbewezen, verband tussen plantaire fibromatose en alcoholisme, roken, leverziekten, problemen met de schildklier en overbelasting van de voeten.

Er is ook een verband tussen plantaire fibromatose en sommige medicijnen en supplementen, waaronder:

Complicaties

Plantaire fibromatose kan complicaties veroorzaken, ook al is de aandoening goedaardig.

Moeilijkheden met lopen en staan

Als de bindweefselwoekering erg groot wordt of als er zich strengen ontwikkelen, kan dit de vorm van de voetboog beïnvloeden, waardoor het moeilijk wordt om te staan ​​of rond te lopen.

Complicaties na chirurgische ingreep

Soms is er een operatie nodig om de knobbeltjes en strengen te verwijderen. Zoals bij elke operatie bestaat er een risico op complicaties, inclusief infectie. Er is ook een risico dat de aandoening terugkeert.

Onderzoek en diagnose

Een arts kan plantaire fibromatose diagnosticeren door je voeten te onderzoeken. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts op de knobbeltjes en het omliggende gebied drukken. Hij zal controleren op pijn en je vermogen om comfortabel te staan ​​en te lopen beoordelen. De arts kan beeldvormend onderzoek nodig vinden, waaronder röntgenfoto's of een MRI-scan om andere voetaandoeningen uit te sluiten, waaronder:
  • cysten
  • infectie
  • gezwollen pezen
  • gescheurde pezen
  • tumoren

Een biopsie is meestal niet nodig, behalve wanneer de beeldvormende scans aangeven dat de knobbel kanker kan zijn. Een biopsie bestaat uit het verwijderen van een stukje van het weefsel van de knobbel om het onder een microscoop te onderzoeken.

Behandeling van knobbeltjes onder de voet

De behandeling is erop gericht pijn te verlichten en de omvang van de knobbeltjes te verminderen. Kleine knobbeltjes die geen symptomen veroorzaken, behoeven geen behandeling. Behandelingsopties voor grotere of pijnlijke bultjes zijn de volgende.

Topische gel

Een plaatselijke gel gaat de groei van bindweefsel tegen. Sommige gels beweren dat ze pijn binnen een paar maanden na gebruik kunnen verlichten. Bewijs voor de effectiviteit is anno 2023 beperkt.

Corticosteroïd-injectie

De arts kan je plaatselijk een injectie met steroïde medicijnen geven wat de pijn en ontsteking kan verminderen, waardoor je gemakkelijker kan staan ​​en lopen. Een injectie met steroïde medicijnen wordt vaak als een tijdelijke oplossing beschouwd omdat het de groei van bindweefsel niet stopt.

Orthopedische inlegzolen en pads

Pijn als gevolg van plantaire fibromatose kan worden verlicht door het dragen van een aangepaste therapeutische zolen of schoenen. Deze zooltjes herverdelen het lichaamsgewicht over de hele voet, zodat de druk op de voetzool en de knobbeltjes wordt verminderd. Bovendien hebben de podo-therapeutische inlegzolen een uitsparing ter plaatse van de knobbels, om de belasting bij lopen en staan te verminderen.

Fysiotherapie

Rekoefeningen en spierversterkende oefeningen kunnen de klachten verlichten vanwege verbeterde bloedtoevoer naar de voet. Een fysiotherapeut kan een oefenprogramma ontwikkelen voor mensen met plantaire fibromatose.

Chirurgie

In sommige gevallen kan chirurgie noodzakelijk zijn, vooral als een vezelmassa in omvang blijft groeien of vanwege toenemende pijn en ongemak. Chirurgie wordt meestal alleen overwogen indien andere behandelingen onvoldoende soelaas bieden. Herstel na een operatie kan 6 tot 8 weken duren. Er is een risico op herhaling na een operatie, vooral in gevallen van meerdere knobbeltjes.

Huismiddeltjes en zelfzorg

Huismiddeltjes van plantaire fibromatose richt zich op het verlichten van pijn en ongemak.

Icepack aanbrengen

Een coldpack, coolpack of icepack wordt gebruikt om te koelen. Het aanbrengen van een coldpack op de voet kan pijn en zwelling verminderen. Om een ​​coldpack te maken, wikkel je ijsblokjes in een dunne doek en plaats je deze tot 15 minuten op de voetboog. Herhaal de behandeling meerdere keren per dag als dat nodig is.

Verhoging (elevatie)

Het verhogen van de aangedane voet boven het hart kan ontstekingen en zwellingen verminderen. Dit kan worden bereikt door te gaan liggen en de voeten op kussens te leggen.

Ibuprofen / Bron: Martin SulmanIbuprofen / Bron: Martin Sulman

Vrij verkrijgbare pijnstillers

Vrij verkrijgbare niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) kunnen geslikt worden bij voetpijn. Deze medicijnen bestaan uit onder meer ibuprofen en naproxen. NSAID's moeten niet te lang worden gebruikt, omdat langdurig gebruik ernstige bijwerkingen kan veroorzaken.

Prognose van de (pijnlijke) bultjes

De vooruitzichten van plantaire fibromatose zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder:
  • de grootte van de woekeringen
  • het aantal aanwezige knobbeltjes
  • het ervaren pijnniveau

Kleine knobbeltjes veroorzaken vaak geen symptomen. Grotere woekeringen kunnen aanhoudende pijn veroorzaken en je vermogen om te staan en te lopen beïnvloeden. Plantaire fibromatose gaat niet over zonder behandeling. Na verwijdering is d ekans op terugkeer van de knobbeltjes zeer klein, maar mensen met meerdere plekken hebben een grotere kans op terugkeer van de aandoening, zelfs na een geslaagde behandeling.

Noot:
  • W. Hart. Plantaire fibromatose. Ned Tijdschr Geneeskd. 2004;148:958

Lees verder

© 2018 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ziekte van Ledderhose: woekering van bindweefsel onder voetZiekte van Ledderhose: woekering van bindweefsel onder voetBij de ziekte van Ledderhose is er sprake van een ongewenste snelle groei van bindweefsel onder de voeten. Sterk verwant…
Ziekte van Ledderhose: Soms pijnlijke knobbeltjes onder voetZiekte van Ledderhose: Soms pijnlijke knobbeltjes onder voetDe ziekte van Ledderhose is een zeldzame aandoening waarbij de onderkant van de voeten aangetast is. De ziekte veroorzaa…
Nodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjesNodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjesEen nodule (nodulus, knobbeltje) is een abnormale goedaardige of kwaadaardige massa die zich meestal op of onder de huid…
Knobbeltjes in de borstKnobbeltjes in de borstSommige vrouwen hebben van nature knobbelige borsten. Dit is te wijten aan de opbouw van hun borstweefsel en meestal gee…

Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoelBrandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoelEen brandend gevoel tast mogelijk elk lichaamsdeel aan. Dit voelt aan als speldenprikjes, hitte of anders als een scherp…
Brandende keel: Oorzaken van branderig gevoel in keelBrandende keel: Oorzaken van branderig gevoel in keelEen branderige keel is meestal geen ernstig symptoom. Dit is meestal het resultaat van een veel voorkomende infectie zoa…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Artem Furman/Shutterstock.com
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Plantar_fibromatosis
  • https://www.medicalnewstoday.com/articles/321742.php
  • https://www.healthline.com/health/plantar-fibroma
  • W. Hart. Plantaire fibromatose. Ned Tijdschr Geneeskd. 2004;148:958
  • Afbeelding bron 1: Chingyunsong/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Frank C. Müller, Baden Baden, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 3: Martin Sulman
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 28-07-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.