Keelpijn, hoesten en stem kwijt (heesheid): oorzaken

De klachten keelpijn, hoesten en je stem kwijt zijn, kan worden veroorzaakt door laryngitis. Dit is een ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden. Oorzaken van laryngitis zijn vaak een infectie van de bovenste luchtwegen of verkoudheid; overmatig gebruik van de stembanden door praten, zingen of schreeuwen; gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) die reflux laryngitis veroorzaakt; roken of passief roken; of blootstelling aan vervuilde lucht. Laryngitis is besmettelijk als het wordt veroorzaakt door een infectie. De meest voorkomende tekenen en symptomen van laryngitis zijn heesheid, stemverlies en keelpijn. Bijkomende symptomen zijn onder meer een droge, pijnlijke keel, pijn bij het slikken en een vol gevoel in de keel of nek. Als de laryngitis wordt veroorzaakt door een infectie kan je ook last krijgen van koorts en gezwollen klieren.

• Keelpijn, hoesten en stem kwijt door laryngitis
• Oorzaken
• Acute laryngitis
• Chronische laryngitis
• Symptomen: keelpijn, hoesten en heesheid
• Wanneer huisarts bezoeken?
• Volwassenen
• Kinderen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Stem niet gebruiken
• Medicatie
• Zelfzorg
• Wat je niet moet doen

Keelpijn, hoesten en stem kwijt door laryngitis

Laryngitis is een ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden, waardoor je je stem verliest en hees wordt. De kwaliteit van de stem wordt aangetast en kan zweverig klinken en de optredende heesheid is vaak aan het begin van de dag het ergst en wordt in de loop van de dag minder. Omdat er een ontsteking is, is keelpijn vaak een geassocieerd symptoom.

Oorzaken

Er zijn een aantal verschillende oorzaken van acute en chronische laryngitis.

Acute laryngitis

Acute laryngitis wordt meestal veroorzaakt door een virale infectie die leidt tot een ontsteking van de stembanden. Het kan ook worden veroorzaakt door overmatig gebruik van je stem door overmatig praten, zingen of schreeuwen.

Chronische laryngitis

Laryngitis wordt als chronisch beschouwd als de symptomen langer dan drie weken duren en het kan worden veroorzaakt door:

• langdurig alcoholgebruik
• roken
• constante blootstelling aan rook
• blootstelling aan vervuilde lucht
• overmatig hoesten
• gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) kan reflux-laryngitis en chronische hoest veroorzaken
• chronische irritatie van de stembanden kan ook leiden tot het vormen van poliepen of knobbeltjes op de stembanden, wat het vermogen van de stembanden om te vibreren kan beïnvloeden, wat chronische heesheid veroorzaakt
• herhaald gebruik van inhalator of puffer

Symptomen: keelpijn, hoesten en heesheid

Laryngitis is vaak gerelateerd aan een andere ziekte, zoals verkoudheid, griep of bronchitis. Symptomen zijn onder meer:

• keelpijn
• een lichte koorts
• heesheid of schorheid (stem kwijt)
• problemen met spreken
• een droge hoest
• een constante drang om je keel te schrapen
• opgezwollen klieren

Je hebt een grotere kans omaryngitis te krijgen als je rookt, veel gebruik maakt van je stem (bijvoorbeeld als zanger of spreker in het openbaar), of als je last hebt van verkoudheid, griep of bronchitis.

Wanneer huisarts bezoeken?

Volwassenen

Laryngitis bij volwassenen is niet ernstig, maar je doet er verstandig aan je huisarts te raadplegen als je meer dan twee weken hees bent, bloed ophoest, hoge koorts hebt of moeite hebt met ademhalen.

Kinderen

Laryngitis kan bij kinderen heel ernstig verlopen. Kijk uit voor koorts en bel een arts als:

• je kind koorts heeft
• je kind moeite heeft met slikken of ademen, of hoge tonen maakt bij het inademen of meer dan normaal kwijlt

Bij kinderen kan dit leiden tot kroep, een vernauwing van de luchtwegen of epiglottitis, een ontsteking van het strotklepje. Deze aandoening kan levensbedreigend zijn, dus neem direct contact op met een arts als je kind begint te hijgen of moeite heeft met ademhalen.

Onderzoek en diagnose

Omdat virale laryngitis gewoonlijk binnen een paar weken verdwijnt, hoef je waarschijnlijk geen arts te raadplegen. Als je wel een afspraak maakt met je huisarts, dan zal de arts je keel onderzoeken en een keeluitstrijkje nemen. Een endoscopie van de luchtweg is ook mogelijk. Op deze manier kan de dokter je stembanden van dichtbij bekijken. De arts kan ook een huidallergietest doen of een röntgenfoto laten maken om andere problemen uit te sluiten.

Behandeling

Stem niet gebruiken

De beste behandeling is om je stem te laten rusten. Zonder de stress van alledaags gebruik, zal het vaak vanzelf herstellen.

Medicatie

Als je toch je stem moet gebruiken, kan een arts corticosteroïden voorschrijven. Dit medicijn vermindert de zwelling.

Zelfzorg

Je kunt een aantal huismiddeltjes gebruiken om genezing te bevorderen:

• Drink veel vocht. Slikken kan pijnlijk zijn, maar hoe meer je wordt gehydrateerd, hoe beter het is. Maar vermijd alcohol en cafeïne.
• Gebruik luchtbevochtigers en mentholinhalatoren. Vocht is je vriend en menthol kan rustgevend zijn.
• Gorgelen met lauw zout water. Het zoutgehalte kalmeert niet alleen het gebied, maar vermindert ook de zwelling. Je kunt ook zuiveringszout gebruiken.
• Vermijd droge, rokerige of stoffige ruimtes.
• Je kunt ook zuigen op keelpastilles, die vaak kruiden bevatten zoals eucalyptus en munt, die bekend staan vanwege het kalmeren van keelpijn.
• Als je pijn hebt, kun je paracetamol of ibuprofen gebruiken. Lees altijd eerst de bijsluiter.

Wat je niet moet doen

Blijf weg van decongestiva, een middel dat gezwollen slijmvliezen doet slinken. Ze drogen je uit en kunnen de klachten verergeren. Bepaalde kruiden, zoals zoethout en gladde iep, hebben de reputaties dat ze keelpijn verlichten, maar ze reageren op sommige medicijnen. Neem daarom eerst contact op met je arts of apotheker voordat je ze gebruikt.

Lees verder

• Keelklachten: oorzaken van pijnlijke of kriebelende keel
• Keelpijn aan één kant: oorzaken van eenzijdige keelpijn
• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!
• Keelpijn (bij slikken): oorzaken en behandeling zere keel
• Hoestdrank voor alle soorten hoest: Bronchostop hoestdrank