Ouderenzorg: vallen bij ouderen – oorzaken/interventies

Vallen is een groot probleem onder ouderen. Het is de oorzaak van ziekte, ziekenhuisopname, invaliditeit en minder functioneren. Van de zelfstandig wonende ouderen boven de 70 jaar valt minstens 25% één keer per jaar en 15% twee keer of vaker. In een verpleegtehuis komt een valpartij tussen de 30 en 70% voor. Een valpartij duidt op het begin van functionele achteruitgang. Bij vaker vallen is sprake van een verstoord evenwicht.

• Gevolgen van een valpartij
• Oorzaken van vallen
• RIVA-scorelijst
• Interventies om valpartijen te voorkomen
• Advies

Gevolgen van een valpartij

De gevolgen van vallen kunnen ingrijpend zijn: bedrust, huidbeschadigingen, immobiliteit, afhankelijkheid, fracturen (5-6% botbreuken; 1-2% heupfractuur). Daar komt bij dat 20% na een jaar is overleden en 30% opgenomen moet worden in een verzorgings- of verpleeghuis. Ook komt het zelfvertrouwen onder druk te staan. Hierdoor worden activiteiten en mobiliteit verminderd en komt men in een sociaal isolement terecht.

Oorzaken van vallen

Er zijn intrinsieke en extrinsieke oorzaken die lichamelijke en psychische gevolgen kunnen hebben.

Intrinsieke risicofactoren voor vallen zijn:

• mobiliteitsproblemen
• eerdere valpartijen
• duizeligheid en duizelingen
• verwardheid en desoriëntatie
• veranderd uitscheidingspatroon: nocturia en incontinentie
• depressie
• zelfoverschatting of verminderd ziekte-inzicht
• zintuigbeperkingen

Extrinsieke risicofactoren voor vallen zijn o.a.:

• onbekende omgeving
• gladde, natte vloeren
• instabiele meubels
• slechte leuningen
• onvoldoende steunpunten
• slechte verlichting
• slecht schoeisel
• losse stoeptegels
• onrustige verkeerssituaties

RIVA-scorelijst

Met de RIVA-scorelijst (RIsico op Valincidenten) wordt voor individuele patiënten bepaald hoe groot het risico op vallen is. Zo'n lijst ziet er ongeveer zo uit (bij score >5 is sprake van verhoogd valrisico):

Onvast ter been: Patiënt is:

Gezichtsvermogen van patiënt is:

Verward en gedesoriënteerd. Patiënt is:

Verandering van omgeving. Patiënt is afgelopen 5 dagen:

Medicatie/alcohol. Patiënt gebruikt:

Lichamelijke handicap bij patiënt is:

Interventies om valpartijen te voorkomen

Deze zijn gericht op het verminderen van extrinsieke en intrinsieke risicofactoren. Daarnaast gericht op specifieke doelpopulaties (mensen die al een keer gevallen zijn).

Advies

Probeer ouderen zoveel mogelijk te helpen bij lastige karweitjes waarbij ze kunnen vallen. Let ook op kleine dingetjes zoals een losliggend kleed, snoeren, etc. waarover ouderen makkelijk kunnen vallen. Ook kan het nuttig zijn om drempels te verwijderen. Geef ouderen een arm bij het wandelen zodat ze stabieler lopen of laat ze lopen met een stok of rollator. Let goed op de bijwerkingen van medicijnen. Kijk vooral of ze daar niet verward of duizelig van worden. Laat een oudere ook niet teveel drinken. Er zijn vast nog wel meer zaken te bedenken die specifiek voor uw oudere geldt.

Lees verder

• Ouderenzorg: artrose, osteoporose, diabetes mellitus
• Ouderenzorg: hart- en longziekte, beroerte, ziekte Parkinson
• Ouderenzorg: immobiliteit, slechthorendheid, slechtziendheid
• Ouderenzorg: incontinentie/obstipatie bij ouderen
• Ouderenzorg: lichamelijke veranderingen bij ouderen