Jeuk bij oudere mensen (pruritus senilis of ouderdomsjeuk)

Jeuk bij oudere mensen (pruritus senilis of ouderdomsjeuk) Langdurige, aanhoudende jeuk oudere mensen is een veelvoorkomend probleem. Pruritus senilis is langdurig bestaande jeuk bij oudere mensen, waar per definitie geen oorzaak voor vastgesteld kan worden. Het staat ook bekend als 'ouderdomsjeuk'. Deze aandoening is een diagnose na uitsluiting van alle andere bekende ziekten. Jeuk van de huid kan lokaal (dat wil zeggen beperkt tot een bepaald deel van het lichaam) of generaliserend (dat wil zeggen over het hele lichaam optreedt) zijn. Pruritus senilis is verspreid over het lichaam. Meer dan de helft van alle personen van boven de 60 jaar hebben in meer of mindere mate last van jeuk.

Wat is pruritus senilis?

Pruritus senilis is langdurig bestaande jeuk bij oudere mensen, waar per definitie geen oorzaak voor vastgesteld kan worden. Het is een diagnose per exclusionem, dat wil zeggen diagnose na uitsluiting van alle andere bekende ziekten.

Oorzaken van pruritus senilis

Pruritus senilis is een jeuk die langer bestaat en waarvoor geen oorzaak vastgesteld kan worden. Jeuk kan onder meer veroorzaakt worden door histamine. Mogelijk spelen exogene (uitwendige) en endogene (inwendige) factoren een rol.

Exogene factoren

Onder exogene factoren kunnen worden verstaan:
  • warme en droge lucht van de omgeving;
  • overmatig gebruik van zeep;
  • overmatig gebruik van warm water.

Endogene factoren

Onder endogene factoren vallen:
  • verminderde hydratatie van de huidoppervlakte;
  • een afgenomen beschermende lipidenlaag;
  • tragere reparatie van de oudere huid.

Symptomen van pruritus senilis

Verschijnselen

De oudere heeft last van jeuk of een hinderlijk gevoel over het gehele lichaam. Pruritus senilis gaat vaak gepaard met een droge huid (xerosis) en krabeffecten.

Andere oorzaken uitsluiten

Andere oorzaken van diffuse jeuk moeten uitgesloten worden. Deze zijn onder meer:

Diagnose door uitsluiting

Alleen als er géén andere oorzaak aanwezig is dan een droge huid, kan gesproken worden van pruritus senilis. Dit wil overigens niet zeggen dat een droge huid noodzakelijkerwijs de oorzaak is van pruritus senilis. Een droge huid kan op een gegeven ogenblik overgaan in craquelé-eczeem, ook wel asteatotisch eczeem genoemd, die vooral bij oudere mensen voorkomt. De gemiddelde leeftijd van de patiënt bij presentatie is 69 jaar.

Geen huidafwijkingen

Er kan ook sprake zijn van een huideruptie, waarbij zelden een onderliggend lijden wordt aangetroffen. Maar in principe wordt bij pruritus senilis geen huidafwijkingen gevonden.

Behandeling van pruritus senilis

Het is allereerst van belang om overmatig zeepgebruik, heet water en een droge omgevingslucht te vermijden. Dit kan vermindering van de klachten geven. Voor de bestrijding van pruritus senilis is alleen symptomatische behandeling mogelijk. Indifferente crèmes kunnen verzachtend en beschermend werken. Een voorbeeld is lanette crème FNA, maar vettiger varianten zijn ook mogelijk. Aan deze middelen kunnen eventueel (zwak werkzame) corticosteroïden worden toegevoegd. Deze hebben een jeukstillende werking. Voorts kunnen orale antihistaminica uitkomst bieden.

Prognose

Het treffen van algemene jeukverlichtende maatregelen in combinatie met symptomatische behandeling met indifferente middelen, biedt in veel gevallen soelaas.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Jeuk: maakt krabben het alleen maar erger?Jeuk: maakt krabben het alleen maar erger?Jeuk die volslagen gek maakt. Wie kent het niet? Alleen krabben helpt. Maar krabben helpt maar kort. Hoe vaak hoor je ni…
Waarom we jeuk hebbenWaarom we jeuk hebbenJeuk kan soms je hele leven gaan beheersen, en soms weet je gewoon niet waar jeuk vandaan komt. Maar jeuk kan ook een ec…
Brachioradiale pruritus: Intense jeuk aan bovenarmenBrachioradiale pruritus: Intense jeuk aan bovenarmenBrachioradiale pruritus (brachioradiale jeuk) is een aandoening waarbij een patiënt jeuk ervaart op één of beide armen.…
Brachioradiale jeuk: intens jeukende en branderige armenBrachioradiale jeuk: intens jeukende en branderige armenBij brachioradiale jeuk is sprake van intense jeuk, branderigheid of een veranderd gevoel bij aanraking van de huid van…

Cholera-epidemie drinkwater en hygiëneCholera-epidemie drinkwater en hygiëneCholera is een besmettelijke darmziekte die veroorzaakt wordt door de Vibrio cholerae bacterie. In Nederland is de ziekt…
Pica oftewel Pica Eating Disorder: eetstoornisPica oftewel Pica Eating Disorder: eetstoornisZand , stenen, takken, speelgoed of voorwerpen eten: Pica is een eetstoornis die onder volwassen vrij zeldzaam is. Klein…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/Wavebreakmedia
  • E. de Jager e A. Knuistingh Neven: Pruritus senilis, in: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.158-160.
  • Huisartsgeneeskunde. Jeuk bij ouderen. https://huisartsgeneeskunde-umcg.nl/system/files/2019_leus_ntvg_-_jeuk_bij_ouderen_0.pdf (ingezien op 17-12-2020)
Reactie

Bakker W. M., 03-03-2017
Mijn handen kunnen behoorlijk jeuken, ik ben 83 en weet soms niet hoe hard ik moet krabben. En ook soms houdt het plots op. Wat is het beste middel om die jeuk tegen te gaan en te koop?

mevr Bakker Reactie infoteur, 04-06-2017
In het artikel worden wat behandelmogelijkheden besproken!

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 21-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.